Ovaj članak ili neka od njegovih sekcija nije dovoljno potkrijepljena izvorima (literatura, web-stranice ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepe validnim izvorima, sporne rečenice i navodi mogli bi biti obrisani. Pomozite Wikipediji tako što ćete navesti validne izvore putem referenci te nakon toga možete ukloniti ovaj šablon.

Dan je bilo koja od nekoliko različitih jedinica za vrijeme. Riječ se odnosi ili na period svjetlosti kada je Sunce iznad lokalnog horizonta ili na cijeli dan koji pokriva i tamni i svijetli period.

Uvod |

Različite definicije za dan su bazirane na prividnom kretanju Sunca preko neba (solarni dan). Razlog za ovo prividno kretanje je rotacija Zemlje oko svoje ose, kao i revolucija Zemlje u orbiti oko Sunca.

Dan, za razliku od noći, često se definiše kao period kada sunčeva svjetlost stiže do zemlje, pod pretpostavkom da nema logičkih pretpostavki. Dva efekta čine da je dan prosječno duži od noći. Sunce nije tačka, ali ima prividnu veličinu od oko 32 lučna minuta. U prilog tome, atmosfera prelama sunčevu svjetlost na taj način da jedan dio te svjetlosti stiže do zemlje čak i kada je sunce i dalje ispod horizonta za oko 34 lučna minuta. Tako da prva svjetlost stiže do zemlje kada je centar sunca i dalje ispod horizonta za oko 50 lučnih minuta. Razlika u vremenu zavisi od ugla pod kojim sunce izlazi i zalazi, ali iznosi najmanje skoro 7 minuta.

Stari običaj glasi da novi dan počinje ili izlaskom ili zalaskom Sunca na lokalnom horizontu. Tačan momenat, kao i interval između dva izlaska ili dva zalaska sunca, zavise od geografskog položaja (geografske dužine, kao i geografske širine) i dijela godine.

Konstantniji dan može da se definiše Suncem koje prolazi kroz lokalni meridijan, što se dešava u lokalno podne (viša kulminacija) ili ponoć (niža kulminacija). Tačan momenat zavisi od geografske dužine i, u manjim količinama, od dijela godine. Dužina takvog dana je skoro konstantna. Ovakvo vrijeme pokazuju sunčani satovi.

Dalje poboljšanje definiše izmišljeno srednje Sunce koje se kreće konstantnom brzinom preko ekvatora; brzina je ista kao i prosječna brzina pravog Sunca, ali ovo uklanja varijacije tokom godine kada Zemlja prelazi orbitu oko Sunca.

Zemlja je tokom vremena imala povećavajuće duže dane. Prvobitna dužina jednog dana, kada je zemlja bila nova, bila je ustvari bliža 23 sata. Ovaj fenomen se javlja zbog Mjeseca koji usporava Zemljinu rotaciju polako tokom vremena. Zbog načina na koji je sekunda definisana, srednja dužina dana je sada otprilike 86400,002 sekunde i povećava se za oko 2 milisekunde po vijeku.

Civilni dan |

Za civilne svrhe, od sredine 19. vijeka kada su se ustalile željeznice sa stalnim rasporedima vožnje, obično vrijeme je definisano za cijeli region bazirano na srednjem lokalnom solarnom vremenu kod nekog centralnog meridijana. Za cijeli svijet, definisano je 30 takvih vremenskih zona. Glavna je "svjetsko vrijeme" ili UTC (UTC - Coordinated Universal Time).

Sadašnja konvencija nalaže da civilni dan počinje u ponoć, što je blizu vremena niže kulminacije srednjeg Sunca na centralnom meridijanu vremenske zone. Dan se uobičajeno dijeli na 24 sata od 60 minuta od kojih svaki ima po 60 sekundi.

Prestupne sekunde |

Kako bi se održao civilni dan u liniji sa prividnim kretanjem sunca, prestupne sekunde mogu da se ubacuju.

Civilni dan tipično traje 86400 SI sekundi, ali će trajati 86401 s u slučaju prestupne sekunde (ili moguće 86399 u slučaju obrnute prestupne sekunde, ali se ona nikad do sada nije desila).

Prestupne sekunde unapred najavljuje Međunarodni servis za rotaciju Zemlje i referentne sisteme koji mjeri Zemljinu rotaciju i određuje da li je prestupna sekunda potrebna. Prestupne sekunde se dešavaju samo na kraju UTC mjeseca i do sada su samo dodate na kraju 30. juna i 31. decembra.

Astronomija |

U astronomiji se također koristi zvjezdani dan; kraći je za otprilike 3 minuta i 56 sekundi od solarnog dana, i blizu je stvarnog perioda rotacije Zemlje, nasuprot Sunčevom prividnom kretanju.

Granice dana |

Za većinu dnevnih životinja, uključujući Homo sapiens, dan prirodno počinje zorom a završava se zalaskom sunca. Ljudi su, sa svojim kulturološkim normama i naučnim znanjem, zamjenili prirodu sa nekoliko različitih shvatanja granica dana. U Judaizmu i Jevrejskoj kulturi, dan počinje izlaskom sunca, prateći Knjigu o postanju 1:5, i traje do sljedeće večeri. Srednjevijekovna Evropa je pratila ovu tradiciju. Dani kao što su Božićno veče, Noć vještica i večer Svete Agnes su ostaci starih šablona kada su praznici počinjali večer ranije. Sadašnja konvencija je da civilni dan počinje u ponoć, tj. u 0:00, i traje puna 24 sata do 24:00.

U Sjedinjenim Državama, noći se nazivaju po prethodnim danima, npr. "petak uveče" obično označava cijelu noć između petka i subote. Ovo je suprotno jevrejskoj šemi. Ova razlika od civilnog dana često vodi do konfuzije. Događaji koji počinju u ponoć se često najavljuju kao da se dešavaju dan ranije. TV vodiči često stavljaju noćne programe u prethodni dan, iako programiranje video rikordera zahtijeva striktnu logiku da novi dan počinje u 0:00. Izrazi kao što su "danas", "jučer" i "sutra" postaju dvosmisleni tokom noći.

Karte, ulaznice itd. za jedan ili nekoliko dana mogu da važe do ponoći ili do vremena zatvaranja, kada je ono ranije. Međutim, ako servis (npr. javni prijevoz) radi od npr. 6:00 do 01:00, posljednji sat može da se računa kao dio prethodnog dana (također i za aranžiranje rasporeda). Za servise koji zavise od dana ("zatvoreno nedjeljom", "ne pušta se petkom", itd.) postoji rizik od dvosmislenosti. Kao primjer, za holandsku Željeznicu, dnevna karta važi 28 sati, od 0:00 do 4:00 naredne večeri.

Spisak poznatih dana |

• Crni ponedjeljak


• Crni petak


• Krvava nedjelja


• D-dan


• Dan kada je muzika umrla


• Martovske Ide


• 11. septembar 2001.

Također pogledajte |

• Noć


• Godišnja doba


• Dani u sedmici

Wikicitati imaju citate vezane za: Dan

Commons ima datoteke na temu: Dan