Skip to main content

თურქულენოვანი ხალხები სექციების სია გავრცელების არეალი | პანთურქიზმი | წარსულიდან | ძველი თურქები | თურქულენოვანი ხალხები დღეს | თურქულენოვანი დამოუკიდებელი სახელმწიფოები | თურქულენოვანი ავტონომიები და ტერიტორიები | თურქულენოვანი ხალხები, რომელთაც არ აქვთ თავისი ტერიტორიები | ლიტერატურა | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუЛ.Н.Гумилёв. Древние тюрки.Л.Н.Гумилёв. История народа хуннуШамиль Мингазов. Доисторические тюркиРафаэль Безертинов. Древнетюркское мировоззрение «Тэнгрианство»Рафаэль Безертинов. Тюрко-татарские именаДревнетюркский словарьრ

თურქულენოვანი ხალხები


ენობრივ ოჯახშითურქული ენებითურქმენეთშიაზერბაიჯანშითურქეთშიუზბეკეთშიევროპაშიცენტრალური აზიისაციმბირისენათაXIX საუკუნეშიპოლიტიკურირელიგიურკულტურულისახელმწიფოდოსმალეთის იმპერიისკავკასიისქრისტიანულისაქართველოსასომხეთისთურქულ ენასათბილისის აზიისა და აფრიკის ინსტიტუტშიუზბეკურ ენასაცჩინეთისსაუკუნიდანააჰუნებისშუა აზიაშისირდარიასაჩუსთურქესტანირუსეთისოკუპაციისსამხრეთ კავკასიაშიცაზერბაიჯანელებიხმელთაშუა ზღვისსელჯუკებიოსმალებიაღმოსავლეთი ციმბირისიაკუტებიდოლგანები










(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());




თურქულენოვანი ხალხები




მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია






Jump to navigation
Jump to search




რუკა "კაშგარის დივანიდან" სადაც ნაჩვენებია თურქული ტომების განაწილება, XI საუკუნე


თურქულენოვანი ხალხები — შუა და აღმოსავლეთ აზიაში, აგრეთვე ციმბირსა და აღმოსავლეთ ევროპაში მცხოვრები ეთნოსები, რომელთაც ერთი მეტ-ნაკლებად ურთიერთმონათესავე ენობრივ ოჯახში სახელწოდებით თურქული ენები აერთიანებენ.




სექციების სია





  • 1 გავრცელების არეალი


  • 2 პანთურქიზმი


  • 3 წარსულიდან


  • 4 ძველი თურქები


  • 5 თურქულენოვანი ხალხები დღეს


  • 6 თურქულენოვანი დამოუკიდებელი სახელმწიფოები


  • 7 თურქულენოვანი ავტონომიები და ტერიტორიები


  • 8 თურქულენოვანი ხალხები, რომელთაც არ აქვთ თავისი ტერიტორიები


  • 9 ლიტერატურა


  • 10 სქოლიო




გავრცელების არეალი |


თურქულენოვან ხალხთა საერთო რიცხვი 130-დან 150-მდე მლნ. კაცამდე მერყეობს. ისინი ცხოვრობენ თურქმენეთში, აზერბაიჯანში, თურქეთში, უზბეკეთში და ა.შ.. გეოგრაფიულად უაღრესი გაფანტულობის მიუხედავად, რომელიც მოიცავს არეალს აღმოსავლეთ ევროპაში ბალკანეთიდან დღევანდელი თურქეთის რესპუბლიკისა და კავკასიის ჩათვლით ვიდრე ცენტრალური აზიისა და ციმბირის სივრცეებამდე, ეს ენები ავლენენ მეტ-ნაკლებ სიახლოვეს გრამატიკულ სტრუქტურასა და ლექსიკაში. სწორედ ეს არის პირვანდელი და უმთავრესი მიზეზი ამ ენათა და ხალხთა ერთ ჯგუფად გაერთიანებისა.



პანთურქიზმი |


XIX საუკუნეში ჩამოყალიბდა პოლიტიკური და რელიგიურ-კულტურული მოძრაობა, რომელიც ამ ეთნოსთა ზემოხსენებულ ენობრივ სიახლოვეს ეფუნებოდა და პერსპექტივაში საბოლოო მიზნად თურქულენოვან ხალხთა ერთ სახელმწიფოდ გაერთიანებას ისახავდა მიზნად ოსმალეთის იმპერიის ნანგრევებზე აღმოცენებული თურქეთის რესპუბლიკის ჰეგემონიით.


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : პანთურქიზმი.

სწორედ თურქულენოვან ეთნოსთა ჩრდილოეთ კავკასიის, შუა აზიისა და ციმბირის მიმართულებით გაერთიანების შექმნის საქმეში თურქეთისთვის ხელშემშლელ ფაქტორად მიიჩნეოდა სამხრეთ კავკასიაში ორი ქრისტიანული სახელმწიფოს, საქართველოსა და სომხეთის არსებობა.

თურქი ხალხების ენების, ისტორიის, კულტურების შესწავლითაა დაკავებული სამეცნიერო დარგი, რომელსაც თურქოლოგია ეწოდება.


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : თურქოლოგია .

საქართველოში თურქულ ენათაგან ძირითადად თურქულ ენასა და ლიტერატურას შეისწავლიან, თუმცა თბილისის აზიისა და აფრიკის ინსტიტუტში, როგორც მეორად ენას, უზბეკურ ენასაც შეიწავლიან.



წარსულიდან |


თურქულენოვანი ხალხები ისტორიულად 3 ათასი წლის წინ გამოჩნდნენ დღევანდელი ჩრდილოეთი ჩინეთის ტერიტორიაზე. მაშინდელი თურქები ძირითადად მიწათმოქმედებას მისდევდნენ, ხოლო იქ, სადაც მიწათმოქმედება შეუძლებელი იყო, მესაქონლეობით ირჩენდნენ თავს.


პირველი თურქულენოვანი სახელმწიფო გაერთიანება ჰუნნუ (საუკუნიდანაა ცნობილი, ევროპაში ჰუნების სახელით იყო ცნობილი). პირველი ათასწლეულის განმავლობაში თურქულენოვანი ხალხები ფართოდ დასახლდნენ ევრაზიის დიდ ნაწილში, შუა აზიაში ისინი ირანულ ეთნოსებს შეერწყნენ. სირდარიასა და ჩუს შორის წარმოიქმნა თურქესტანი. რუსეთის მიერ ამ მიწების ოკუპაციის შემდეგ ეს სახელი ლამის მთელ შუა აზიას ეწოდებოდა. ჩვ.წ. I ათასწლეულში თურქულმა ტომებმა სამხრეთ კავკასიაშიც შეაღწიეს (აზერბაიჯანელები), ისინი დასახლდნენ ხმელთაშუა ზღვის აუზის მიმდებარე ტერიტორიებზეც (სელჯუკები, ოსმალები), ასევე აღმოსავლეთი ციმბირის ტერიტორიაზე (იაკუტები, დოლგანები).



ძველი თურქები |


  • თურღუთები

  • პაჭანიკები

  • ყივჩაღები

  • ჰუნები

  • ბოლღარები

  • ხაზარები

  • თურქ-ოღუზები

  • კარლუკები


თურქულენოვანი ხალხები დღეს |


თურქულენოვან ხალხთა დასახლების ადგილები დღეს.


თურქები.png


  • დასავლეთ თურქები

    • ბულღური ქვედაჯგუფი

      •   ჩუვაშები


    • ყივჩაღთა ქვედაჯგუფი
      • ყივჩაღ-ბულღარები

        •   თათრები


        •   ბაშკირები


      • ყივჩაღები

        •   ყირიმის თათრები (ყირიმელები)


        •   კუმიკები


        •   ბალყარელები


        •   ყარაჩაელები


        •   ყარაიმი[1]


        •   ყირიმჩაკები[2]


      • ნოღაელები

        •   ნოღაელები


        •   ყაზახები


        •   ყარაყალპაყები




    • ყარლუკის (სამხრეთ-აღმოსავლური) ჯგუფი

      •   უზბეკები


      •   უიღურები


      •   ილიის უიღურები



    • ოღუზის (სამხრეთ-დასავლური) ჯგუფი
      • ოღუზ-ბულღარები

        •   გაგაუზები


        •   ბალკანეთის თურქები


      • ოღუზ-სელჯუკები

        •   აზერბაიჯანელები


        •   თურქები


        •   კვიპროსელი თურქები


        •   თურქომანები (ერაყის თურქები)


        •   სირიის თურქები


        •   ქაშყაელები


        •   ჰალაჯი


        •   იურიუმები


      • ოღუზ-თურქმენები

        •   თურქმენები


        •   თრუხმენები


        •    ხორასნელი თურქები


        •   აფშარები


        •    ჰამზე


        •   ყარაფაფახები


        •   სალარები





  • აღმოსავლეთის თურქები

    • ყირღიზ-ყივჩაღთა ჯგუფი

      •   ყირგიზები


      •   ალთაელები



    • უიღურთა ქვედაჯგუფი

      •   ყვითელი უიღურები


      •   ალთაელები


      •   ტოფალარები


      •   ტუველები


      •   დუვა (თონიბელები)


      •   ჰაკასები


      •   შორცები


      •    იაკუტები (სახა)


      •   დოლგანები




თურქულენოვანი დამოუკიდებელი სახელმწიფოები |


  • აზერბაიჯანის დროშა აზერბაიჯანი

  • ყაზახეთის დროშა ყაზახეთი

  • ყირგიზეთის დროშა ყირგიზეთი

  • თურქმენეთის დროშა თურქმენეთი

  • თურქეთის დროშა თურქეთი

  • უზბეკეთის დროშა უზბეკეთი


თურქულენოვანი ავტონომიები და ტერიტორიები |



  • რუსეთი
    • ჩუვაშეთი

    • ბაშკირეთი

    • თათრეთი

    • ყარაჩაი-ჩერქეზეთი

    • სახა (იაკუტია)

    • ალთაის მხარე

    • ტუვა



  • კვიპროსი
    • ჩრდილოეთ კვიპროსი


  • მოლდოვა
    • გაგაუზია


  • ჩინეთი
    • სინძიანი


თურქულენოვანი ხალხები, რომელთაც არ აქვთ თავისი ტერიტორიები |


  • კუმიკები

  • ირანის აზერბაიჯანელები


ლიტერატურა |



  • (რუსული) ლევ გუმილევი


  • (რუსული) Л.Н.Гумилёв. Древние тюрки.


  • (რუსული) Л.Н.Гумилёв. История народа хунну


  • (რუსული) Шамиль Мингазов. Доисторические тюрки


  • (რუსული) Рафаэль Безертинов. Древнетюркское мировоззрение «Тэнгрианство»


  • (რუსული) Рафаэль Безертинов. Тюрко-татарские имена


  • (რუსული) Древнетюркский словарь


სქოლიო |



  1. ↑ ყარაიმები — თურქულენოვანი ეთნოსი, რომელიც ყარაიზმის მიმდევარია.


  2. ↑ ყირიმჩაკები — ყირიმის თურქულენოვანი ებრაელები.





















(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););


მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=თურქულენოვანი_ხალხები&oldid=2539366“-დან










სანავიგაციო მენიუ



























(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.236","walltime":"0.308","ppvisitednodes":"value":3134,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":109535,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":73819,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":14,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":699,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 165.956 1 -total"," 49.71% 82.492 1 თარგი:თურქეთის_თემები"," 48.58% 80.619 2 თარგი:ნავდაფა"," 18.78% 31.161 6 თარგი:Flag"," 18.46% 30.632 43 თარგი:ლეგენდა"," 8.14% 13.517 1 თარგი:Navbox_subgroups"," 7.11% 11.796 3 თარგი:ფერი"," 5.67% 9.405 2 თარგი:მთავარი"," 4.59% 7.621 43 თარგი:Trim"," 4.11% 6.821 2 თარგი:ქვეყნის_მონაცემები_თურქეთი"],"cachereport":"origin":"mw1275","timestamp":"20190526151243","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d7u10e3u10e0u10e5u10e3u10dau10d4u10dcu10ddu10d5u10d0u10dcu10d8 u10eeu10d0u10dau10eeu10d4u10d1u10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98_%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%AE%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q83328","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q83328","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2008-12-09T11:05:51Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/Kashgari_map.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":161,"wgHostname":"mw1240"););
-

Popular posts from this blog

Canceling a color specificationRandomly assigning color to Graphics3D objects?Default color for Filling in Mathematica 9Coloring specific elements of sets with a prime modified order in an array plotHow to pick a color differing significantly from the colors already in a given color list?Detection of the text colorColor numbers based on their valueCan color schemes for use with ColorData include opacity specification?My dynamic color schemes

Image
Would it be easier to colonise a living world or a dead world? Postal services in Italy - Poste Italiane vs. Friendpost vs. GPS What is /dev/null and why can't I use hx on it? Why are engines with carburetors hard to start in cold weather? How to make a gift without seeming creepy? Without exposing his identity, did Roy help his parents with money so that they can afford to stay in their home? Does the Creighton Method of Natural Family Planning have a failure rate of 3.2% or less? How do I break the broom in Untitled Goose Game? Had there been instances of national states banning harmful imports before the mid-19th C Opium Wars? D&D Monsters and Copyright Is sleeping on the groud in cold weather better than on an air mattress? Transiting through Switzerland by coach with lots of cash quadratic equations on 2 by 2 matrices Always Lubricate Skewers? I pay for a service, but I miss the broadcast Iron-age tools, is there a way to extract heavy metals ...
Read more

Invision Community Contents History See also References External links Navigation menuProprietaryinvisioncommunity.comIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry"License Changes, IP.Board 3.4, and the Future""Interview -- Matt Mecham of Ibforums""CEO Invision Power Board, Matt Mecham Is a Liar, Thief!"IPB License Explanation 1.3, 1.3.1, 2.0, and 2.1ArchivedSecurity Fixes, Updates And Enhancements For IPB 1.3.1Archived"New Demo Accounts - Invision Power Services"the original"New Default Skin"the original"Invision Power Board 3.0.0 and Applications Released"the original"Archived copy"the original"Perpetual licenses being done away with""Release Notes - Invision Power Services""Introducing: IPS Community Suite 4!"Invision Community Release Notes

Image
Internet forum softwarePHP software Internet communityPHPMySQLdatabase management systemInternet forumCharles WarnerMatt MechamJarvis Entertainment GroupIkonboardInvisionFreeAjaxIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry Invision Community From Wikipedia, the free encyclopedia Jump to navigation Jump to search Invision Community Developer(s) Invision Power Services Stable release 4.4.6 / August 19, 2019 ; 34 days ago  ( 2019-08-19 ) Platform PHP / MySQL Type Forum software License Proprietary Website invisioncommunity.com Invision Community (previously known as IPS Community Suite ) is primarily an Internet community software produced by Invision Power Services, Inc. It is written in PHP and uses MySQL as a database management system. Invision Power Services sell applications that each can be bought and installed separately in addition to the Suite, the most widely known being the Internet forum software Invision Power Boar...
Read more

199年 目錄 大件事 到箇年出世嗰人 到箇年死嗰人 節慶、風俗習慣 導覽選單

Image
199年 平年 199年 出自維基百科 跳至導覽 跳至搜尋 世紀： 1世紀 2世紀 3世紀 年代： 160年代 170年代 180年代 190年代 200年代 210年代 220年代 年： 194年 195年 196年 197年 198年 199年 200年 201年 202年 203年 204年 干支年： 己卯年 （ 兔年 ） 年號： 199年 係平年。 目錄 1 大件事 2 到箇年出世嗰人 3 到箇年死嗰人 4 節慶、風俗習慣 大件事 199...
Read more