ამზასპ I ისტორიული წყაროები | იხილეთ აგრეთვე | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიურ„ქართლის ცხოვრება“ სიმონ ყაუხჩიშვილის რედაქციით (ტომი I, 1955.)ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“ვესპასიანეს წარწერამოქცევაჲ ქართლისაჲ (შატბერდის კრებულის 1979 წლის გამოცემიდან)ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“საქართველოს ძველი ისტორიათეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“„ქართლის ცხოვრება“ სიმონ ყაუხჩიშვილის რედაქციით (ტომი I, 1955.)ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“საქართველოს ძველი ისტორიათეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“
იბერიის მეფეებიფარნავაზიანები
მითრიდატე I-ისქართლის მეფე„ორმეფობის“დეროკთანფარსმან II ქველისპროფესორიკირილ თუმანოვი106–116მითრიდატე I-ისვესპასიანეს არმაზის სტელაზესერაფიტას სტელაზექსეფარნუგთანიბერიის სამეფოსლეონტი მროველის103116103113მარი ფელისიტე ბროსე103-დან113 წლამდედეროკთანფარსმან IIიბერიისდიარქია
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98_%E1%83%AB%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლები"u003Eu003Cimg alt="Khevi, Georgia — View of Gergeti Trinity Church.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg/100px-Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg" decoding="async" width="100" height="57" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg/150px-Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg/200px-Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="510" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98_%E1%83%AB%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლები"u003Eეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლებისu003C/au003E კონკურსი დაიწყო! ჩაერთეთ და მოიგეთ პრიზები!u003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ამზასპ I
(გადამისამართდა გვერდიდან ამაზასპ I)
Jump to navigation
Jump to search
| ამაზასპ I | |
|---|---|
| არმაზის იბერიის მეფე | |
| მმართ. წლები: | 103 – 116[1] 103 – 113[2] 119 – 128[3] 96 – 116[4][5] 120-იანი წლები[6] 106 – 116[7] |
| დინასტია: | არშაკუნიანები |
ამაზასპ I/ ამზასპ I — მითრიდატე I-ის ძე. ქართული წყაროების მიხედვით, ქართლის მეფე II საუკუნის I ნახევარში, მეფობდა „ორმეფობის“ დროს დეროკთან ერთად. ფარსმან II ქველის მამა.
პროფესორი კირილ თუმანოვი, მის მმართველობას 106–116 წლებით ათარიღებს და თვლის, რომ ის შვილი და მემკვიდრეა იბერიის მეფის, მითრიდატე I-ის — ცნობილი ეპიგრაფიული წყაროდან როგორც რომაელი მოკავშირე. კირილ თუმანოვი ამაზასპს აიგივებს ვესპასიანეს არმაზის სტელაზე მოხსენიებულ ამასასპთან[8] და სერაფიტას სტელაზე მოხსენიებულ ქსეფარნუგთან.
ქართულ ქრონიკებსა და ქართველ ისტორიკოსთა შორის არსებობს განსხვავებული მოსაზრებები მეფე ამაზასპ I-თან დაკავშირებით – თუ იბერიის სამეფოს რომელ ნაწილს მართავდა, ვინ იყო მისი წინამორბედი და მომდევნო მონარქი. ლეონტი მროველის „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“ ძალზე მცირე ინფორმაციას გვაწვდის ამაზასპის შესახებ. წყარო მხოლოდ მიუთითებს, რომ მეთოთხმეტე მეფეები, ამაზასპი (103 – 116) და დეროკი (103 – 113) იყვნენ ძენი აზორკისა და არმაზელისა, არშაკუნიანები. მათ შემდეგ კი მეფობდნენ მათი შვილები: არმაზს – ფარსმან ქველი და შიდა ქართლს – მირდატი.
მარი ფელისიტე ბროსე დასძენს, რომ ქართლოსიდი ამაზასპი მეფობდა 10 წლის განმავლობაში, 103-დან 113 წლამდე, მცხეთის იბერიის მეფე, დეროკთან ერთად. იგი იზიარებს ლეონტი მროველის თეზისს, რომ ამაზასპს ჰყავდა ერთი ძე: ფარსმან II. თუმცა, ბევრ თანამედროვე მეცნიერს იბერიის დიარქია ლეგენდად მიაჩნია და მეფედ მხოლოდ ამაზასპს თვლის.
ისტორიული წყაროები |
„მოქცევაჲ ქართლისაჲ“ (შატბერდის კრებულის 1979 წლის გამოცემიდან)[9]
 | „იე~. და მეფობდა იმიერ ამაზასპ და ამიერ -- დერუკ.“ |
ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“[10]
| „მეთოთხმეტე მეფენი, ამაზასპ და დეროკ, ძენი აზორკ და არმაზელისნი, არშაკუნიანნი და შემდგომად მათსა მეფობდეს შვილნი მათნი: არმაზს - ფარსმან ქუელი და შინა ქართლსა - მირდატ.“ |
ვახუშტი ბატონიშვილი „საქართველოს ძველი ისტორია“[11]
| „იდ. მეფენი ამზასპ და დეროკ ი წელი მეფეს და მეფენი იქმნენ მცხეთას არმაზელის ძე ამზასპ და არმაზს აზორქის ძე დეროკ. ხოლო მეფობდნენ ესენი უშფოთველად და შემდგომად მოკუდნენ დასაბამით წჲბ, ქესა რიგ, ქარ ტჟზ.“ |
თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“[12]
| „ႨႤ. დეროკ I, ძეჲ აზორკ I-სა და ამზასპ პირველი, ძეჲ არმაზელ I-სა.“ |
სერგი გორგაძე „საქართველოს ისტორია“[13][14]
| „15. ამზასპ I“ |
პავლე ინგოროყვა «ძველი ქართული მატიანე „მოქცევაჲ ქართლისაჲ“ და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია»[15]
| „17. მეფე ამაზასპ I 17-ა. თანა-მეფე (არმაზელი პიტიახში): ადერუკ“ |
კირილ თუმანოვი „იბერიის ადრეული მეფეების ქრონოლოგია“[16]
| „12. ამაზასპ I (ლათ. Amazaspus I)“ |
| წინამორბედი: აზორკი | ქართლის მეფე 103 – 116 [17] | შემდეგი: ფარსმან II ქუელი |
| წინამორბედი: არმაზელი | საქართველოს მეფე 103 – 113 [18][19] | შემდეგი: მირდატ I |
| წინამორბედი: არმაზელი | ივერიის მეფე 119 – 128 [20] | შემდეგი: მირდატ I |
| წინამორბედი: მირდატ II (აზორკი) | არმაზ-მცხეთის მეფე 96 – 116 [21][22] | შემდეგი: ფარსმან II |
| წინამორბედი: ფარნუკ I = ხსე-ფარნუგ მითრიდატე I | იბერიის მეფე 120-იანი წლები 106 – 116 | შემდეგი: ფარსმან III ქველი[23] ფარსმან II ქველი[24] |
იხილეთ აგრეთვე |
- ორმეფობა ქართლში
ლიტერატურა |
- საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 1, თბ., 1970, გვ. 524-525;
Меликишвили Г. А., К истории древней Грузии, Тб., 1959;
მელიქიშვილი გ., ქსე, ტ. 1, გვ. 347, თბ., 1975
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
↑ „ქართლის ცხოვრება“ სიმონ ყაუხჩიშვილის რედაქციით (ტომი I, 1955.)
↑ ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“
↑ თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“
↑ ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911
↑ ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915
↑ პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“
↑ CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“
↑ ვესპასიანეს წარწერა
↑ მოქცევაჲ ქართლისაჲ (შატბერდის კრებულის 1979 წლის გამოცემიდან)
↑ ლეონტი მროველი „ცხოვრება ქართველთა მეფეთა“
↑ საქართველოს ძველი ისტორია
↑ თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“
↑ ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911
↑ ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915
↑ პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“
↑ CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“
↑ „ქართლის ცხოვრება“ სიმონ ყაუხჩიშვილის რედაქციით (ტომი I, 1955.)
↑ ვახუშტის ბატონიშვილი „საქართველოს ისტორია“
↑ საქართველოს ძველი ისტორია
↑ თეიმურაზ ბატონიშვილი „ისტორია დაწყებითგან ივერიისა, ესე იგი გიორგიისა, რომელ არს სრულიად საქართველოჲსა“
↑ ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. ჟურნალ "ჯეჯილის" გამოცემა. ტფილისი. ელექტრომბეჭდავი ამხ. "შრომა", მუხრანის ქ. №12. 1911
↑ ს. რ. გორგაძე „საქართველოს ისტორია“. მეორე გამოცემა. ქუთაისი. ქ. შ. წ.-კ. გ. ს. ქუთ. განყ. სტამბა. 1915
↑ პავლე ინგოროყვა „ძველი ქართული მატიანე "მოქცევაჲ ქართლისაჲ" და ანტიკური ხანის იბერიის მეფეთა სია“
↑ CYRIL TOUMANOFF: „Chronology of the Early Kings of Iberia“
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- იბერიის მეფეები
- ფარნავაზიანები
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.316","walltime":"0.408","ppvisitednodes":"value":6560,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":62519,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":20474,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":11,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":2048,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 317.804 1 -total"," 58.50% 185.914 1 თარგი:მმართველი"," 54.42% 172.961 1 თარგი:ინფოდაფა"," 20.47% 65.040 1 თარგი:იბერიის_მეფეები"," 18.93% 60.149 1 თარგი:ნავდაფა"," 18.17% 57.732 1 თარგი:Wikidata"," 12.42% 39.474 172 თარგი:ინფოდაფა/რიგი"," 11.41% 36.249 5 თარგი:მემკვიდრეობის_ყუთი"," 3.73% 11.869 2 თარგი:ფერი"," 3.38% 10.743 5 თარგი:S-ttl"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.019","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":787325,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1271","timestamp":"20190625221758","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d0u10dbu10d6u10d0u10e1u10de I","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%96%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%9E_I","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q2710168","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q2710168","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-07-12T21:35:07Z"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":118,"wgHostname":"mw1249"););
