მურყანი ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიუ1946635151073003975-154588
არყისებრნი
ლათ.არყისებრთაევროპაშიაზიაშისამხრეთ ამერიკასაჩრდილოეთ აფრიკაშიალჟირშისაქართველოშიმთაშიმურყნარსზღვის დონიდანფუტკრის
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
მურყანი
Jump to navigation
Jump to search
| მურყანი | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Alnus serrulata | ||||||||||||||
| მეცნიერული კლასიფიკაცია | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| ლათინური სახელი | ||||||||||||||
Alnus | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
მურყანი, თხმელა (ლათ. Alnus) — მცენარეთა გვარი არყისებრთა ოჯახისა. ერთსახლიანი ზაფხულმწვანე ხეებია, იშვიათად ბუჩქები (საქართველოში მხოლოდ ხეები). 30-მდე სახეობა გავრცელებულია ევროპაში, აზიაში, სამხრეთ ამერიკასა და ჩრდილოეთ აფრიკაში - ალჟირში.
საქართველოში 2 სახეობაა: შავი მურყანის ანუ თხმელას (Alnus barbata) სიმაღლეა 30-38 მ. მუქი რუხი დაშაშრული ქერქი, სუსტად შებუსვილი ან შიშველი ფოთლები აქვს. გავრცელებულია ყველგან, გარდა ჯავახეთისა. იზრდება დაბლობებში, მთაში ზღვის დონიდან 1800 მ აღწევს და ტერასების გაყოლებით შერეულფოთლოვან ტყეებში გვხვდება.
ჭაობიან, ალუვიურ, ეწერ ნიადაგზე ქმნის ტყეს - მურყნარს, სინათლის, ტენისა და ნაწილობრივ სითბოს მოყვარულია. იზრდება სწრაფად. რბილი, ღია მოწითალო, მყიფე მერქანი აქვს. იყენებენ სადურგლო და სახარატო საქმეში; ნაცარა მურყნის (Alnus incana) სიმაღლეა 15-18 მ.
გლუვი ქერქი აქვს, ფოთლები ქვედა მხრიდან რუხია, ხავერდისებრი. საქართველოში ყველგანაა გავრცელებული. იზრდება წიფლნარში, შერეულფოთლოვან ტყეში, ძირითადად მთის ხეობების გაყოლებით ზღვის დონიდან 1500-1900 მ-ზე. იშვიათად ეშვება ქვევით. გვხვდება მდინარისპირი ტერასებზე და მცირე ფართობებზე წმინდა მურყნარს ქმნის.
ყინვაგამძლე და სინათლის მოყვარულია. ცოცხლობს 50-60 წელს (იშვიათად 100 წლამდე). მურყანი მრავლდება თესლით და ვეგეტატიურად. გირჩების ნაყენს კუჭ-ნაწლავის დაავადებათა დროს და ნაწილობრივ სისხლის შემაჩერებელ საშუალებად ხმარობენ. ადრე გაზაფხულზე შაქართან შერეულ მურყნის მტვერს ფუტკრის საკვებად იყენებენ.
ლიტერატურა |
გაგნიძე რ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 7, გვ. 202, .mw-parser-output .ts-comment-commentedTextborder-bottom:1px dotted;cursor:help@media(hover:none).mw-parser-output .ts-comment-commentedText:not(.rt-commentedText)border-bottom:0;cursor:auto
თბ., 1984 წელი.
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- არყისებრნი
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.244","walltime":"0.361","ppvisitednodes":"value":5117,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":28952,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":14471,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":14,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":299,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 336.742 1 -total"," 88.45% 297.863 1 თარგი:ტაქსოდაფა_*"," 81.73% 275.230 1 თარგი:ინფოდაფა"," 50.26% 169.234 26 თარგი:Wikidata"," 27.34% 92.073 200 თარგი:ინფოდაფა/რიგი"," 8.95% 30.128 1 თარგი:ქსე"," 7.12% 23.967 1 თარგი:Comment"," 2.94% 9.893 1 თარგი:Replace"," 2.55% 8.579 1 თარგი:Lang-la"," 1.86% 6.268 4 თარგი:ტაქსოდაფა_ფერი"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.076","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2035116,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1275","timestamp":"20190901061349","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10dbu10e3u10e0u10e7u10d0u10dcu10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q25239","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q25239","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2007-10-05T15:27:15Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/19/Tagalder8139.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":128,"wgHostname":"mw1323"););
