ბასიანის ბრძოლა სექციების სია ისტორიული მიმოხილვა | ბრძოლა | იხილეთ აგრეთვე | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიურ
გიორგი IIIბურდუხანირუსუდანირუსუდანიგიორგი რუსი1185დავით სოსლანი1187გიორგი IV ლაშარუსუდანიდემნა უფლისწულიალექსი I დიდიდავით კომნენოსი
საქართველოს ბრძოლებიXIII საუკუნის ბრძოლები
საქართველოს სამეფოთურქ-სელჩუკთაბასიანშითურქეთისარზრუმიდან1195შამქორის ბრძოლაშიწინა აზიაშირუმის სულთანმარუქნადინმაშავიზღვისპირეთისერზინკისშამისსირიაჰასანყალათამარ მეფესჯავახეთშიდავით სოსლანისბასიანში„აფხაზნიიმერელნი“„ამერელნიჰერნკახნი“შალვაივანე ახალციხელებისათორელთა“ზაქარია მხარგრძელიდავით სოსლანიდროშა
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ბასიანის ბრძოლა
Jump to navigation
Jump to search
| ბასიანის ბრძოლა | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ქართულ-სელჯუკური ომების ნაწილი | |||||||
| |||||||
| მხარეები | |||||||
 რუმის სასულთნო აბასიანთა სახალიფო აიუბიდები ღურიდებიილდეღიზიდები |  საქართველო | ||||||
| მეთაურები | |||||||
რუქნ ად-დინ სულეიმან-შაჰი | დავით სოსლანი ზაქარია II მხარგრძელი შალვა ახალციხელი | ||||||
| ძალები | |||||||
| დაახ. 400,000 | დაახ. 65,000 | ||||||
ბასიანის ბრძოლა 1202 — საქართველოს სამეფო ლაშქრის ბრძოლა თურქ-სელჩუკთა წინააღმდეგ ბასიანში (ახლა თურქეთის ტერიტორია), ქალაქ არზრუმიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით დაახლოებით 60 კმ-ზე.
სექციების სია
1 ისტორიული მიმოხილვა
2 ბრძოლა
3 იხილეთ აგრეთვე
4 ლიტერატურა
ისტორიული მიმოხილვა |
1195 წელს შამქორის ბრძოლაში აღმოსავლეთ თურქ-სელჩუკთა კოალიციაზე გამარჯვების შემდეგ საქართველო წამყვანი პოლიტიკური ძალა გახდა წინა აზიაში. იგი ესრწაფებოდა საზღვრების გაფართოებას და სელჩუკთა საბოლოო უკუგდებას. რუმის სულთანმა რუქნადინმა მიზნად დაისახა შავიზღვისპირეთის ხელში ჩაგდება და აღმოსავლეთში გაბატონება. მან ერზინკის, აბულისტანის, ბორიტის, არზრუმისა და შამის (სირია) მფლობელებთან ერთად დაახლოებით 400 ათ. ჯარით საქართველოზე გამოილაშქრა. ბოლისტეკს (ჰასანყალა) მოსულმა რუქნადინმა თამარ მეფეს მოციქულის პირით დამორჩილება მოსთხოვა. დროის მოგების მიზნით ქართველებმა სულთნის მოციქულს პასუხი დაუყოვნეს, სასწრაფოდ ჯავახეთში ლაშქარი შეჰყარეს (დაახლოებით 90 ათასი კაცი). დავით სოსლანის რჩევით, გადაწყვიტეს მტერს მოულოდნელად დასხმოდნენ თავს.
ბრძოლა |
სულთნის ლაშქარს ბასიანში ბუნებრივი სიმაგრეებით დაცული პოზიცია ეკავა, ამიტომ ქართველებმა ხერხს მიმართეს: ღამით ჩუმად მტრის ბანაკს მიადგნენ და ჯარები საბრძოლველად დააწყვეს. მარჯვენა ფრთაზე „აფხაზნი და იმერელნი“ იდგნენ, მარცხენაზე — „ამერელნი და ჰერნ-კახნი“, ცენტრში — 30-40 ათასიანი რაზმი შალვა და ივანე ახალციხელებისა და „სხვათა თორელთა“. წინამებრძოლთა რაზმს სათავეში ედგა ზაქარია მხარგრძელი. ბრძოლის საერთო მეთაური იყო დავით სოსლანი.
ქართველებმა იერიშის წინ მტრის მოციქული გაათავისუფლეს და სანამ იგი რუქნადინთან დაბრუნდებოდა, ქართველთა მეწინავენი განთიადისას მტრის ბანაკში შეიჭრნენ. მოულოდნელმა თავდასხმამ სელჩუკთა ლაშქარში არეულობა გამოიწვია. რუქნ ად-დინმა შეძლო უკუქცეულთა შეჩერება, საბრძოლველად დაწყობა და შეტევაზე გადასვლა. ხელჩართულ ბრძოლაში ორივე მხარეს დიდი ზარალი მოსდიოდა. მთიანი ოღროჩოღრო ბრძოლის ველი ცხენოსანთა მოქმედებას ზღუდავდა, ამიტომ ქართველები ჩამოქვეითდნენ და ისე იგერიებდნენ იერიშებს. მტერმა ბრძოლაში ახალი ძალები ჩააბა. ქართველთა მეწინავეებმა მათი შეკავება ვეღარ შეძლეს. რუქნადინს ბრძოლა მოგებული ეგონა, მაგრამ ქართველებმა ჩასაფრებული მთავარი ძალები აამოქმედეს. ჯერ დავით სოსლანმა მარცხენა მხრიდან შეუტია, როდესაც რუქნადინმა თავისი ძალები მის წინააღმდეგ გადაისროლა, მარჯვენა ფრთიდან ამერთა და ჰერეთ-კახეთის რაზმები გადავიდნენ შეტევაზე. თურქებმა ვერ გაუძლეს ორმხრივ იერიშს და „ზარგახდილნი“ (თავზარდაცემულნი) უკუიქცნენ.
ქართველებმა მტერს დაღამებამდე სდიეს, ხელთ იგდეს დიდი ალაფი, სულთნის დროშა და უამრავი ტყვე. დაჭრილი რუქნადინი ბრძოლის ველიდან არზრუმს გაიქცა. ბასიანის ბრძოლამ კიდევ უფრო გაამტკიცა საქართველოს ჰეგემონობა ახლო აღმოსავლეთში.
იხილეთ აგრეთვე |
- საქართველოს ბრძოლების სია
ლიტერატურა |
სილაგაძე ბ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, გვ. 220, .mw-parser-output .ts-comment-commentedTextborder-bottom:1px dotted;cursor:help@media(hover:none).mw-parser-output .ts-comment-commentedText:not(.rt-commentedText)border-bottom:0;cursor:auto
თბ., 1977 წელი.
აბდალაძე ა., ერთი სომხური ანდერძ-მინაწერი ბასიანის ბრძოლის შესახებ, «მაცნე. ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია» , 1972, № 1;
გამყრელიძე ა., ბასიანის ომის თარიღი და ტრაპიზონის იმპერიის დაარსების ზოგიერთი საკითხი, კტ.: კავკასიის ხალხთა ისტორიის საკითხები, თბ., 1966;
ცინცაძე ი., ბასიანის ბრძოლა, თბ., 1971;
ჯავახიშვილი ივ., ქართველი ერის ისტორია, წგნ. 2, თბ., 1965.
| ||||||||||||||||
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- საქართველოს ბრძოლები
- XIII საუკუნის ბრძოლები
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.160","walltime":"0.244","ppvisitednodes":"value":847,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":36192,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":22237,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":11,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":299,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 179.141 1 -total"," 49.25% 88.221 1 თარგი:ინფოდაფა_სამხედრო_კონფლიქტი"," 37.99% 68.051 1 თარგი:Wikidata/p373"," 27.20% 48.734 1 თარგი:თამარ_მეფე"," 24.03% 43.054 1 თარგი:ნავდაფა"," 23.32% 41.772 1 თარგი:ქსე"," 20.47% 36.664 1 თარგი:Comment"," 14.91% 26.706 1 თარგი:Tnavbar"," 6.40% 11.458 1 თარგი:Replace"," 2.84% 5.085 9 თარგი:WPMILHIST_Infobox_style"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.025","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":835846,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1270","timestamp":"20190909162655","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d1u10d0u10e1u10d8u10d0u10dcu10d8u10e1 u10d1u10e0u10ebu10ddu10dau10d0","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%AB%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q2920414","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q2920414","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-04-02T20:24:07Z"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":146,"wgHostname":"mw1240"););
