Skip to main content

Мордовия Эчтәлек География | Тарих | Бүләкләр | Халык | Административ бүленеше | Икътисад | Моны да карагыз | Искәрмәләр | НавигацияҮзгәртүҮзгәртүүүүүү

Мордовия


мокш.эрз.рус.Рәсәй ФедерациясеИдел буе федераль бүлгесенәбашкаласыСаранскОка-Дон тигезлегендәРусия республикасыгыйнварныңиюльнеңМокшаСырыМокшаСырыИссаИнсар192816 июлендәМордва округы193010 гыйнварындаМордва автономияле өлкәсе193420 декабрендәМордва Автономияле Совет Социалистик Республикасы19911993СаранскСаранскТемников, чиркәү










(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eяшерергәu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="tt" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="plainlinks" style="border: 1px solid #ddd; margin: 0 0 3px;"u003Enu003Cdiv class="nomobile" style="float:left"u003Eu003Cdiv class="floatleft"u003Eu003Ca href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Community_of_Tatar_language_User_Group/tt" title="Викимедиа җәмгыятенең татар телле катнашучылары төркеме"u003Eu003Cimg alt="Викимедиа җәмгыятенең татар телле катнашучылары төркеме" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Tatar_Wikimedia_Community_User_Group_Tulip_Text_tt_globe_tilted_hat.png/120px-Tatar_Wikimedia_Community_User_Group_Tulip_Text_tt_globe_tilted_hat.png" decoding="async" width="120" height="109" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Tatar_Wikimedia_Community_User_Group_Tulip_Text_tt_globe_tilted_hat.png/180px-Tatar_Wikimedia_Community_User_Group_Tulip_Text_tt_globe_tilted_hat.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Tatar_Wikimedia_Community_User_Group_Tulip_Text_tt_globe_tilted_hat.png/240px-Tatar_Wikimedia_Community_User_Group_Tulip_Text_tt_globe_tilted_hat.png 2x" data-file-width="697" data-file-height="632" /u003Eu003C/au003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Enu003Cdiv class="nomobile" style="float:right"u003Eu003Cdiv class="floatright"u003Eu003Ca href="https://ru.wikimedia.org/wiki/tt" title="«Викимедиа РУ» табышсыз партнёрлыгы - Россия илкүләм викимедиачылары оешмасы."u003Eu003Cimg alt="«Викимедиа РУ» табышсыз партнёрлыгы - Россия илкүләм викимедиачылары оешмасы." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/WikimediaRussia-logo.svg/100px-WikimediaRussia-logo.svg.png" decoding="async" width="100" height="106" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/WikimediaRussia-logo.svg/150px-WikimediaRussia-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/WikimediaRussia-logo.svg/200px-WikimediaRussia-logo.svg.png 2x" data-file-width="460" data-file-height="488" /u003Eu003C/au003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Enu003Cdiv style="color: grey; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, u0026#39;DejaVu Sans Condensedu0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 11pt; position: relative;"u003Eu003Ciu003E«u003Ca href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC_%D2%97%D3%99%D2%AF%D2%BB%D3%99%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%80%D0%B5" title="Белем җәүһәрләре"u003EБелем җәүһәрләреu003C/au003E―2019»: Википедиянең татарча бүлегенә өлеш кертүчеләрне u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC_%D2%97%D3%99%D2%AF%D2%BB%D3%99%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%80%D0%B5" title="Википедия:Белем җәүһәрләре"u003Eтатар халкына танытабыз һәм бүләклибезu003C/au003E!u003C/bu003Eu003C/iu003E»u003C/divu003Enu003Cdiv style="color: grey; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, u0026#39;DejaVu Sans Condensedu0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 11pt; position: relative;"u003Eu003Ciu003E«u003Ca href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC_%D2%97%D3%99%D2%AF%D2%BB%D3%99%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%80%D0%B5" title="Белем җәүһәрләре"u003EBelem cäwhärläreu003C/au003E―2019»: Wikipediäneñ tatarça bülegenä öleş kertüçelärne u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC_%D2%97%D3%99%D2%AF%D2%BB%D3%99%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%80%D0%B5" title="Википедия:Белем җәүһәрләре"u003Etatar xalqına tanıtabız häm büläklibezu003C/au003E!u003C/bu003Eu003C/iu003E»u003C/divu003Enu003Cdiv style="color: grey; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, u0026#39;DejaVu Sans Condensedu0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 11pt; position: relative;"u003Eu003Ciu003E«!u003Ca href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC_%D2%97%D3%99%D2%AF%D2%BB%D3%99%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%80%D0%B5" title="Белем җәүһәрләре"u003E بلم جەوھەرلەرىٰu003C/au003E―2019»: ۋىكىپىدىيەنڭ تاتارچا بولىٰگنە ئۈلۈش كرتوچىٰلەرنىٰ u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BC_%D2%97%D3%99%D2%AF%D2%BB%D3%99%D1%80%D0%BB%D3%99%D1%80%D0%B5" title="Википедия:Белем җәүһәрләре"u003Eتاتار حالقنا تانتابز ھەم بولەكلىبزu003C/au003Eu003C/bu003Eu003C/iu003E»u003C/divu003Enu003Cdiv style="clear: both;"u003Eu003C/divu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());




Мордовия




Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Мордовия latin yazuında])






Навигациягә күчү
Эзләүгә күчү


Бу мәкаләнең латин әлифбасындагы игезәге бар.



















Мордовия


Flag of Mordovia.svg


Байрак


Coat of Arms of Mordovia.svg

Илтамга


Башкала Саран
Халык саны 805 056 (1 гыйнвар 2018) Edit this on Wikidata
Нигезләнгән 25 дикәбер 1993
Сәгать кушагы Мәскәү вакыты
Җәгърафия
АТБ Русия
Мәйдан 26,200 дүрткел киламитер
Координатлар 54.43°N 44.45°E Edit this on Wikidata
RU-MO Edit this on Wikidata
Хөкүмәт башлыгы Владимир Дмитриевич Волков



Мордовия Республикасы (мокш., эрз. Мордовия Республикась; рус. Республика Мордовия) - Рәсәй Федерациясе субъекты. Идел буе федераль бүлгесенә керә.


Республика башкаласы - Саранск шәһәре.




Эчтәлек





  • 1 География

    • 1.1 Чиктәшлек


    • 1.2 Климат


    • 1.3 Гидрография



  • 2 Тарих


  • 3 Бүләкләр


  • 4 Халык

    • 4.1 Милли состав


    • 4.2 Торак пунктлар



  • 5 Административ бүленеше

    • 5.1 Муниципаль районнар


    • 5.2 Республика буйсынудагы шәһәрләр



  • 6 Икътисад

    • 6.1 Файдалы казылмалар


    • 6.2 Сәнәгать


    • 6.3 Транспорт



  • 7 Моны да карагыз


  • 8 Искәрмәләр




География |



Чиктәшлек |


Мордовия.png













ЯкРәсәй субъекты
Төньяк
Нижгар өлкәсе
Төньяк-көнчыгыш
Чуаш республикасы
Көнчыгыш
Сембер өлкәсе
Көньяк
Пинзә өлкәсе
Көнбатыш
Рәзән өлкәсе

Мордовия Көнчыгыш Аурупа тигезлегенең көнчыгышта урнаша; республиканың көнбатыш өлеше Ока-Дон тигезлегендә урнаша, үзәк һәм көнчыгыш өлешләре — Идел буе калкулыгында урнаша.


Мордовия Республикасы — Мәскәүгә иң якын Русия республикасы.



Климат |


Климат — уртача континенталь, гыйнварның уртача температурасы — -11 °С, июльнең уртача температурасы — +19 °С.



Гидрография |


Гидрографик ягыннан Мордовия ике өлешкә бүленә: көнбатыш өлеше — Мокша бассейны (республика террриториянең 53 % өлеше), көнчыгыш өлеше — Сыры бассейны (47 % өлеше). Төп елгалар — Мокша, Сыры, Сивинь, Исса, Вад, Парца, Алатырь, Инсар, Пьяна.



Тарих |


1928 елның 16 июлендә - Мордва округы оештырыла;


1930 елның 10 гыйнварында - Мордва автономияле өлкәсе;


1934 елның 20 декабрендә - Мордва Автономияле Совет Социалистик Республикасы;


1991 елдан — Мордва Совет Социалистик Республикасы;


1993 елдан — Мордовия Республикасы.



Бүләкләр |



  • Ленин ордены (11 декабрь 1965)


  • Ленин ордены (10 июль 1985)


  • Октябрь Революциясе ордены (1980)


  • Халыклар дуслыгы ордены (29 декабрь 1972)


Халык |



Милли состав |


































Народ
1939[1]
1959[2]
1970[3]
1979[4]
1989[5]
2002[6]
2010[7]

руслар
719 117 (60,5 %)
590 557 (59,0 %)
606 817 (58,9 %)
591 212 (59,7 %)
586 147 (60,8 %)
540 717 (60,8 %)
443 737 (53,4 %)

мордвалар (мукшылар һәм эрзәләр)
405 031 (34,1 %)
357 978 (35,8 %)
364 689 (35,4 %)
338 898 (34,2 %)
313 420 (32,5 %)
283 861 (31,9 %)
333 112 (40,0 %)

татарлар
47 386 (4,0 %)
38 636 (3,9 %)
44 954 (4,4 %)
45 765 (4,6 %)
47 328 (4,9 %)
46 261 (5,2 %)
43 392 (5,2 %)


Торак пунктлар |


Мордовиянең эре торак пунктлары








































































Карау • Бәхәс • Үзгәртү

Саранск
Саранск
Саранск
Саранск


№
Шәһәр
Халык саны
№
Шәһәр
Халык саны


Карау • Бәхәс • Үзгәртү

Темников, чиркәү
Темников


1Саранск297 42511Инсар8 687
2Рузай47 52912Луховка8 638
3Ковылкино21 34713Ләмбрә8 457
4Комсомольский13 51314Явас7 917
5Зубова Поляна10 31015Темников7 247
6Краснослободск10 15116Олы Березники6 393
7Чамзинка9 46517Әтәш6 246
8Ромоданово9 41018Ельники5 905
9Ардатау9 40019Ялга5 672
10Тәрби9 37020Тургенево5 260

2010 елның җанисәбе буенча




Административ бүленеше |


Моны да карагыз: Мордовиянең административ-территориаль бүленеше



Муниципаль районнар |




Мордовиянең административ бүленеше





















































































































№
Муниципаль
берәмлек
Административ
үзәге
Халык саны
Мәйдан
1

Ардатау районы

Ардатау
28350
1192,5
2

Атюрьево районы

Атюрьево
9933
826,1
3

Әтәш районы

Әтәш
19476
1 095,8
4

Олы Березники районы

Олы Березники
13572
957,7
5

Олы Игнат районы

Олы Игнат
8439
834,2
6

Дубёнки районы

Дубёнки
13684
896,9
7

Ельники районы

Ельники
11917
1056
8

Зубова Поляна районы

Зубова Поляна
60532
2710
9

Инсар районы

Инсар
13707
968,6
10

Ичалки районы

Кемля
20793
1265
11

Кадошкино районы

Кадошкино
7706
618,6
12

Ковылкино районы

Ковылкино
48000
2015,7
13

Кочкурово районы

Кочкурово
10640
816,46
14

Краснослободск районы

Краснослободск
26521
1379,4
15

Ләмбрә районы

Ләмбрә
32883
852
16

Рузай районы

Рузай
66537
1089,5
17

Ромоданово районы

Ромоданово
20347
820,8
18

Иске Шайгово районы

Иске Шайгово
13604
1419,4
19

Темников районы

Темников
17397
1936,8
20

Теньгушево районы

Теньгушево
12494
845,94
21

Тәрби районы

Тәрби
21184
1128,92
22

Чамзинка районы

Чамзинка
31724
1009,5


Республика буйсынудагы шәһәрләр |


  • Саранск

  • Рузай

  • Ковылкино


Икътисад |



Файдалы казылмалар |


Фосфоритлар, янучан сәверташ, тимер рудасы, известьташ (Атемар чыганагы), цемент чималы (Чамзинка районы).



Сәнәгать |



  • ДУП РП «Лисма» — яктырту техниканы җитештерү;

  • Рузай химик машиналар төзү заводы — тимер юл вагоннарны җитештерү;

һ.б.



Транспорт |



  • Транссебер магистраленең «тарихи» юнәлеше, Рузай эре локомотивлар һәм вагоннар депосы, Саранск вагоннар депосы, Красный Узел вагоннар депосы.

  • Ике эзәкле электрификацияләнгән Красный Узел — Саранск — Рузай — Пинзә тимер юлы.

  • Бер эзәкле Красный Узел — Канаш, Красный Узел — Арзамас һәм Кустарёвка — Вернадовка тимер юллары.

  • Саранск аэропорты


  • М5 «Урал» юлның өлеше.


Моны да карагыз |








Portal icon
Мордовия порталы

Portal icon
Русия порталы

  • Мордва автономияле өлкәсе

  • Мордва АССР


Искәрмәләр |




  1. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_39.php?reg=70


  2. ↑ [1]


  3. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_70.php?reg=28


  4. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_79.php?reg=28


  5. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_89.php?reg=28


  6. ↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_02.php?reg=45


  7. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/per-itog/tab7.xls






Portal.svg
«Мордовия» порталы










Мордовия
Бу Мордовия географиясе турында мәкалә төпчеге.
Сез мәкаләне үзгәртеп һәм мәгълүмат өстәп, Wikipedia-logo-v2.svgВикипедия проектына ярдәм итә аласыз.



Чыганагы — "https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Мордовия&oldid=2339282"










Навигация



























(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.792","walltime":"1.110","ppvisitednodes":"value":5856,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":103489,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":13102,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":16,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":9,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":3296,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 938.701 1 -total"," 81.05% 760.776 1 Калып:АТБВМ"," 76.41% 717.257 1 Калып:Infobox"," 39.01% 366.158 100 Калып:Infobox/row"," 28.52% 267.695 52 Калып:If_first_display_both"," 23.60% 221.502 7 Калып:Wikidata"," 6.59% 61.841 5 Калып:Navbox"," 5.95% 55.860 1 Калып:Dylunio_map"," 4.92% 46.186 1 Калып:Фин-угыр_дәүләтләр_һәм_автономияләр"," 4.10% 38.519 1 Калып:Wikidata/p571"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.366","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":7963902,"limit":52428800,"limitreport-logs":"Loaded datatype commonsMedia of P94 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype commonsMedia of P41 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype commonsMedia of P41 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype commonsMedia of P94 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype commonsMedia of P94 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype commonsMedia of P41 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype time of P571 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confignLoaded datatype wikibase-item of P190 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/confign","cachereport":"origin":"mw1335","timestamp":"20190614001630","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u041cu043eu0440u0434u043eu0432u0438u044f","url":"https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%8F","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q5340","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q5340","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"u0424u043eu043du0434 u0412u0438u043au0438u043cu0435u0434u0438u0430","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2009-05-04T19:58:14Z","dateModified":"2019-01-05T19:58:23Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2f/Flag_of_Mordovia.svg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":177,"wgHostname":"mw1253"););
-

Popular posts from this blog

Invision Community Contents History See also References External links Navigation menuProprietaryinvisioncommunity.comIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry"License Changes, IP.Board 3.4, and the Future""Interview -- Matt Mecham of Ibforums""CEO Invision Power Board, Matt Mecham Is a Liar, Thief!"IPB License Explanation 1.3, 1.3.1, 2.0, and 2.1ArchivedSecurity Fixes, Updates And Enhancements For IPB 1.3.1Archived"New Demo Accounts - Invision Power Services"the original"New Default Skin"the original"Invision Power Board 3.0.0 and Applications Released"the original"Archived copy"the original"Perpetual licenses being done away with""Release Notes - Invision Power Services""Introducing: IPS Community Suite 4!"Invision Community Release Notes

Image
Internet forum softwarePHP software Internet communityPHPMySQLdatabase management systemInternet forumCharles WarnerMatt MechamJarvis Entertainment GroupIkonboardInvisionFreeAjaxIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry Invision Community From Wikipedia, the free encyclopedia Jump to navigation Jump to search Invision Community Developer(s) Invision Power Services Stable release 4.4.6 / August 19, 2019 ; 34 days ago  ( 2019-08-19 ) Platform PHP / MySQL Type Forum software License Proprietary Website invisioncommunity.com Invision Community (previously known as IPS Community Suite ) is primarily an Internet community software produced by Invision Power Services, Inc. It is written in PHP and uses MySQL as a database management system. Invision Power Services sell applications that each can be bought and installed separately in addition to the Suite, the most widely known being the Internet forum software Invision Power Board. Invisi
Read more

Canceling a color specificationRandomly assigning color to Graphics3D objects?Default color for Filling in Mathematica 9Coloring specific elements of sets with a prime modified order in an array plotHow to pick a color differing significantly from the colors already in a given color list?Detection of the text colorColor numbers based on their valueCan color schemes for use with ColorData include opacity specification?My dynamic color schemes

Image
Would it be easier to colonise a living world or a dead world? Postal services in Italy - Poste Italiane vs. Friendpost vs. GPS What is /dev/null and why can't I use hx on it? Why are engines with carburetors hard to start in cold weather? How to make a gift without seeming creepy? Without exposing his identity, did Roy help his parents with money so that they can afford to stay in their home? Does the Creighton Method of Natural Family Planning have a failure rate of 3.2% or less? How do I break the broom in Untitled Goose Game? Had there been instances of national states banning harmful imports before the mid-19th C Opium Wars? D&D Monsters and Copyright Is sleeping on the groud in cold weather better than on an air mattress? Transiting through Switzerland by coach with lots of cash quadratic equations on 2 by 2 matrices Always Lubricate Skewers? I pay for a service, but I miss the broadcast Iron-age tools, is there a way to extract heavy metals
Read more

Ласкавець круглолистий Зміст Опис | Поширення | Галерея | Примітки | Посилання | Навігаційне меню58171138361-22960890446Bupleurum rotundifoliumEuro+Med PlantbasePlants of the World Online — Kew ScienceGermplasm Resources Information Network (GRIN)Ласкавецькн. VI : Літери Ком — Левиправивши або дописавши її

Image
ЛаскавецьФлора УкраїниФлора ЄвропиФлора АфрикиФлора АзіїРослини, описані 1753 ОкружковіОднорічнатрав'яниста рослинаАфриціЄвропіАзіїУкраїні Ласкавець круглолистий Матеріал з Вікіпедії — вільної енциклопедії. Перейти до навігації Перейти до пошуку ? Ласкавець круглолистий Біологічна класифікація Домен: Ядерні (Eukaryota) Царство: Зелені рослини (Viridiplantae) Відділ: Вищі рослини (Streptophyta) — Судинні (Tracheophyta) — Покритонасінні (Angiospermae) — Евдикоти (Eudicots) — Айстериди (Asterids) Порядок: Аралієцвіті (Apiales) Родина: Окружкові (Apiaceae) Підродина: Селерові (Apioideae) Триба: Bupleureae Рід: Ласкавець ( Bupleurum ) Вид: Ласкавець круглолистий Біноміальна назва Bupleurum rotundifolium L., 1753 Посилання Вікісховище: Bupleurum rotundifolium Віківиди: Bupleurum rotundifolium EOL: 581711 IPNI: 38361-2 ITIS: 29608 NCBI: 90446 Ласкавець круглолистий [1] [1] [2] ( Bupleurum rotundifolium ) — вид рослин родини Окружкові (Apiaceae)
Read more