Impèriu Àustro-Ungheresu Menu pro navigatzione
Limba Sarda ComunaIstòriaIstados istoricos
tedescuungheresuprima gherra mundialeViennaBudapestEuropaImpèriu russuImpèriu RussuImpèriu TedescuHabsburguCroàtzia-Slavòniasangiacadu de Novi Pazarimpèriu Otomanuprima gherra mundialerènniu de Ungheriarepùblica de ÀustriaRepùblica de CecoslovàchiaRènnu de Jugoslàvia
Impèriu Àustro-Ungheresu
Jump to navigation
Jump to search
Artìculu in LSC
Impèriu àustro-ungheresu a s'iscòpiu de sa prima gherra mundiale
Bandera
S'impèriu Àustro-Ungheresu, o Àustria-Ungheria (in tedescu: Österreichisch-Ungarische Monarchie; in ungheresu: Osztrák-Magyar Monarchia), fiat un'unione costitutzionale de s'Impèriu de Àustria e de su Rènniu de Ungheria, esistidu de su 1867 a su 1918, annu de s'iscontzu, sighidu a sa derrota in sa prima gherra mundiale. S'unione fiat istada resultadu de su Cumpromissu (Ausgleich) de su 1867. Sa capitale printzipale fiat Vienna, ma fintzas Budapest fiat capitale.
S'Àustria-Ungheria fiat un'istadu multinatzionale e una de is potèntzias majores de su mundu. Geograficamente fiat sa segunda natzione prus istèrrida d'Europa a fatu de s'Impèriu russu, cun 621.538 km² e cun unos 48.600.000 bividores sa de tres prus populada a fatu de Impèriu Russu e Impèriu Tedescu.
Ghiada de sa dinastia de is Habsburgu, fiat su resultadu ùrtimu de s'evolutzione de sa monarchia de is Habsburgos. A fatu de is reformas de su 1867 is istados austrìacu e ungheresu fiant fatos canteapares intro de s'impèriu. Su Cumpromissu aiat tentu cusseguèntzias fintzas in s'organizatzione polìtica de s'impèriu, sende chi is affàrios èsteros e militares andaiant a suta de cuntrollu aparigadu e totu is àteras facultades guvernativas fiant intames ischirriadas pro is respetivos istados.
S'impèriu cunsistiat de duas monarchias (Àustria e Ungheria) e una regione autònoma suta su pòdere de sa corona ungheresa, sa Croàtzia-Slavònia, chi aiat negotziadu su cumpromissu de cosa sua cun s'Ungheria in su 1868. A pustis de su 1878, sa Bòsnia e Ertzegòvina fiat passada a suta de su pòdere militare e tzivile de s'impèriu fintzas a su 1908, cando fiat cumprida s'annessione, ocasionende una crisi diplomàtica cun is àteras potèntzias. Fintzas una parte de su su sangiacadu de Novi Pazar, provìntzia de s'impèriu Otomanu, s'agataiat a suta de ocupatzione aparigada austro-ungheresa in cussu perìodu, ma s'esèrtzitu si fiat depidu retirare a sighidu de s'annessione de sa Bosnia e Ertzegovina.
S'Àustria-Ungheria fiat una de is potèntzias tzentrales implicadas in sa prima gherra mundiale, ma giai su 3 de onniasantu de su 1918, cun sa firma de un'armistìtziu in Villa Giusti, fiat in is fatos giai isfatu. Su rènniu de Ungheria e sa repùblica de Àustria fiant tratados che is sutzessores suos de jure, e is potèntzias binchidoras aiant reconnotu s'indipendèntzia de is pòpulos islavos de s'uestu e de su sud che Repùblica de Cecoslovàchia e Rènnu de Jugoslàvia.
Categorias:
- Limba Sarda Comuna
- Istòria
- Istados istoricos
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.016","walltime":"0.032","ppvisitednodes":"value":30,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":961,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":12,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":4,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 6.693 1 Template:Variant","100.00% 6.693 1 -total"," 37.67% 2.521 1 Template:-"],"cachereport":"origin":"mw1253","timestamp":"20190514173433","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Impu00e8riu u00c0ustro-Ungheresu","url":"https://sc.wikipedia.org/wiki/Imp%C3%A8riu_%C3%80ustro-Ungheresu","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q28513","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q28513","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2015-01-07T00:27:43Z","dateModified":"2015-11-16T21:51:09Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/Austro-Hungarian_Monarchy_%281914%29.svg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":129,"wgHostname":"mw1252"););
