რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1877-1878) სექციების სია საომარი მოქმედებები | ომის შედეგები | ლიტერატურა | რესურსები ინტერნეტში | სანავიგაციო მენიუМатериалы для описания русско-турецкой войны 1877-1878 гг.
რუსეთ-ოსმალეთის ომებიბულგარეთის ისტორიარუსეთის ისტორიარუსეთის ომებიXIX საუკუნის ომებითურქეთის ისტორიასაქართველოს ისტორიაოსმალეთის ისტორია
ბულგარეთმარუსეთმაარტაანიყარსიბაიაზეთიაჭარამიხეილ ლორის-მელიქიშვილირუსეთის იმპერიისხმელთაშუა ზღვაზებალკანეთის ნახევარკუნძულისოსმალეთის187724 აპრილსკიშინიოვშიალექსანდრე II-მბალკანეთსაკავკასიაშიბულგარეთისერბეთის სამეფოპრუტირუმინეთისდუნაიიოსებ გურკოსბალკანეთის მთებინიკოლოზ კრიდერისპლევნაალექსანდრე ალექსანდრის ძისრეშჩუკიბულგარეთისტირნოვოსულეიმან-ფაშასშიპაის უღელტეხილზესოფიასაქართველოშიაჭარა1877ბაიაზეთიარტაანიბათუმისყარსისაკენოზურგეთიდანარზრუმისერევნიდანზივინთანაფხაზეთშიცგუდაუთასთანსოხუმისაკენიაკობ ალხაზიშვილისოქუმთანხერთვისიარტანუჯიბათუმისაკენშერიფ ხიმშიაშვილმასტამბოლიდანსან-სტეფანოს საზავო ხელშეკრულებასერბეთმამონტენეგრომრუმინეთმამაკედონია1908არტაანიყარსიბაიაზეთიაჭარაბათუმითურთ
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1877-1878)
Jump to navigation
Jump to search
| რუსეთ-ოსმალეთის ომი (1877-1878) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
რუსეთ-ოსმალეთის ომების ნაწილი | |||||||||
 ქართველი გამყოლები (ჩავლადრები) ომში | |||||||||
| |||||||||
| მხარეები | |||||||||
რუსეთის იმპერია | ოსმალეთის იმპერია | ||||||||
| მეთაურები | |||||||||
მიხეილ რომანოვი მიხეილ ლორის-მელიქიშვილი | სულეიმან-ფაშა | ||||||||
| ძალები | |||||||||
| 737 355 ქვეითი 500 ზარბაზანი | 281 000 ქვეითი | ||||||||
| დანაკარგები | |||||||||
| 95 567 მოკლული 105 000 დაჭრილი ან დაკარგული | 120 000 მოკლული | ||||||||
ვიკისაწყობი  რუსეთ-ოსმალეთის ომი | |||||||||
რუსეთ-ოსმალეთის ომი 1877-78 წლებში — რუსეთის იმპერიის მიერ წამოწყებული სამხედრო კამპანია ხმელთაშუა ზღვაზე გასასვლელის მოსაპოვებლად და ბალკანეთის ნახევარკუნძულის ოსმალეთის იმპერიისგან წასართმევად. 1877 წლის 24 აპრილს [ძვ. სტ. 12 აპრილი] კიშინიოვში მყოფმა რუსეთის იმპერატორმა ალექსანდრე II-მ ხელი მოაწერა მანიფესტს ოსმალეთთან ომის შესახებ.
სექციების სია
1 საომარი მოქმედებები
1.1 ბალკანეთის ფრონტი
1.2 კავკასიის ფრონტი
2 ომის შედეგები
3 ლიტერატურა
4 რესურსები ინტერნეტში
საომარი მოქმედებები |
ბალკანეთის ფრონტი |
მთავარი სტატია : რუსეთ-ოსმალეთის ომის ბალკანეთის ფრონტი (1877-1878).საომარი მოქმედებები თავიდანვე დაიწყო ორ ფრონტზე – ბალკანეთსა და კავკასიაში. ოსმალეთის არმია ომის დასაწყისისათვის 450 ათას კაცს ითვლიდა, აქედან 338 ათასი ბალკანეთის ფრონტზე იმყოფებოდა, ხოლო 70 ათასი – კავკასიის ფრონტზე. რუსეთის მხარეს იბრძოდა ბულგარეთი და სერბეთის სამეფო. 1877 წლის აპრილში რუსეთის არმიამ გადალახა მდინარე პრუტი და რუმინეთის ტერიტორიაზე შევიდა. 1877 წლის მაის–ივნისში მიმდინარე ცხარე ბრძოლების შემდეგ რუსებმა ბულგარელ მოლაშქრეებთან ერთად მდინარე დუნაი გადალახეს და დაიკავეს სისტოვო. ამის შემდეგ რუსეთის არმია სამ ნაწილად გაიყო: გენერალ იოსებ გურკოს კორპუსს უნდა გადაელახა ბალკანეთის მთები და გადასულიყო ოსმალეთის არმიის ზურგში ადრიანოპოლის რაიონში. გენერალ ნიკოლოზ კრიდერის კორპუსს უნდა ემოქმედა რუსეთის არმიის მარჯვენა ფლანგზე და დაეკავებინა მნიშვნელოვანი სიმაგრე პლევნა. ტახტის მემკვიდრის ალექსანდრე ალექსანდრის ძის კორპუსს უნდა ემოქმედა რუსეთის არმიის მარცხენა ფლანგზე და დაეკავებინა მნიშვნელოვანი სიმაგრე რეშჩუკი. იოსებ გურკოს კორპუსმა სწრაფი შეტევა განახორციელა, დაიკავა ბულგარეთის ძველი დედაქალაქი ტირნოვო და შეუდგა ბალკანეთის მთებზე გადასვლას.
ოსმალეთის სარდლობამ მიზნად დაისახა რუსეთის არმიის სამხრეთ ბალკანეთიდან გნდევნა. ოსმალეთის არმია სულეიმან-ფაშას სარდლობით 1877 წლის ზაფხულში დიდი მონდომებით უტევდა შიპაის უღელტეხილზე გამაგრებულ რუსების რაზმს. მაგრამ რუსეთ-ბულგარეთის ერთობლივმა არმიამ არ დაუშვა ოსმალეთის არმიის ჩრდილოეთ ბალკანეთში გადასვლა. 1877 წლის ნოემბერში პლევნის გარნიზონის ოსმალურმა სარდლობამ კაპიტულაცია გამოაცხადა. პლევნის აღებამ გადამწყვეტი გავლენა იქონია ომის მსვლელობაზე. 1878 წლის იანვარში იოსებ გურკოს კორპუსმა სოფია დაიკავა, ხოლო რამდენიმე დღის შემდეგ თურქები დაამარცხა ფილიპოპოლთან, რუსეთის არმიის მეორე კორპუსმა 1878 წლის 8 იანვარს ადრიანოპოლი დაიკავა.
კავკასიის ფრონტი |
მთავარი სტატია : რუსეთ-ოსმალეთის ომის კავკასიის ფრონტი (1877-1878).საომარი მოქმედებები მიმდინარეობდა კავკასიაში, კერძოდ საქართველოში. ქართველებს იმედი მიეცათ, რომ აჭარა და მთელი სამხრეთ-დასავლეთ საქართველო ამჯერად მაინც დაუბრუნდებოდა დედასამშობლოს.
საომარი მოქმედებები კავკასიის ფრონტზე დაიწყო 1877 წლის 30 აპრილს. ამავე წლის მაისში რუსებმა აიღეს ბაიაზეთი და არტაანი. რუსეთის არმიამ არ ისარგებლა მოპოვებული უპირატესობით და ბათუმის მაგივრად გეზი ყარსისაკენ აიღეს, ბათუმზე შეტევა კი ოზურგეთიდან დაიწყეს. ამ სტრატეგიული შეცდომის წყალობით რუსეთის სარდლობამ ინიციატივა ხელიდან გაუშვა. რუსეთის არმიამ ყარსი ვერ აიღო, საჭირო გახდა ხანგრძლივი ალყა. ამან ოსმალეთის სარდლობას საშუალება მისცა ჯარების მობილიზება მოეხდინა. რუსეთის სარდლობა მიხვდა საკუთარ შეცდომას და არზრუმის მიმართულებით დაიწყო შეტევა. დაგეგმილი შეტევა დაგვიანდა და ამჯერადაც ხელიდან გაუშვეს უპირატესობის მოპოვების შესაძლებლობა. 1877 წელს ოსმალებმა სასტიკად დაამარცხეს ერევნიდან ბაიაზითის მიმართულებით შეტევაზე გადასული რუსეთის ჯარები, ხოლო ამავე წლის 25 ივნისს ზივინთან განცდილი მარცხის შემდეგ რუსებმა დატოვეს ომის დასაწყისში დაკავებული ტერიტორიები. 1877 წლის ივნისიდან-სექტემბრამდე რუსეთის არმიის მდგომარეობა მცირე აზიის ფრონტზე მძიმე იყო. რუსებმა მარცხი განიცადეს ასევე აჭარის ტერიტორიაზე. ასევე დამარცხდნენ რუსები აფხაზეთშიც. 1877 წელს ოსმალეთმა გუდაუთასთან დესანტი გადმოსხა და სოხუმისაკენ დაიძრნენ. რუსებმა სოხუმი უბრძოლველად დატოვეს. თურქებმა თითქმის ნახევარი აფხაზეთი დაიკავეს. აფხაზეთში გენერალ იაკობ ალხაზიშვილის სარდლობიტ სასწრაფოდ გაიგზავნა დამხმარე ძალა, რომელიც რუსეთის რეგულარული ჯარისა და ქართული სახალხო ლაშქრისაგან შედგებოდა. გადამწყვეტი ბრძოლა ოქუმთან თურქების მარცხით დამთავრდა და უკან დაიხიეს. 1877 წლის 2 სექტემბერს რუსეთის ჯარები სოხუმში დაბრუნდნენ. მალე თურქებმა აფხაზეთი მთლიანად დატოვეს.
აღნიშნული ფაქტის შემდეგ ვითარება რადიკალურად შეიცვალა, რუსები შეტევაზე გადავიდნენ არზრუმის და ყარსის მიმართულებით. 18 ნოემბერს რუსეთის ჯარებმა ქართული სახალხო ლაშქრის დახმარებით ყარსი აიღეს, რაც თურქთა დიდი მარცხი იყო. 1877 წლის დეკემბერში რუსებმა დაიკავეს ხერთვისი, არტანუჯი და ბათუმისაკენ გავიდნენ, თუმცა აჭარელი ბეგების პოზიციის გარკვევამდე ბრძოლის დაწყებას ერიდებოდნენ, ასეთ ვითარებაში შერიფ ხიმშიაშვილმა რუსებს აჭარაში შესვლა სთხოვა მათაც აღარ დააყოვნეს და ახალციხის მხრიდან რუსეთის ჯარები აჭარისკენ დაიძრნენ. თურქეთი კი თავგამოდებით იცავდა არზრუმს.
რუსეთის წარმატებებმა შეაშფოთა ევროპული სახელმწიფოები, ისინი სულთანს ზავის დადებას ურჩევდნენ. ევროპის ქვეყნებთან გართულების თავიდან აცილების მიზნით ალექსანდრე II-მ სულთნის პირობა მიიღო და 1878 წლის 19 (31) იანვარს ადრიანოპოლში დაიდო რუსეთ-ოსმალეთის დროებითი ზავი.
ომის შედეგები |
დროებითი ზავი განახლდა 19 თებერვალს. სტამბოლიდან დასავლეთით 12 კმ-ის დაშორებით დაიდო სან-სტეფანოს საზავო ხელშეკრულება, რომლის მიხედვითაც სერბეთმა, მონტენეგრომ და რუმინეთმა მიიღეს დამოუკიდებლობა, ბულგარეთმა შეიერთა მაკედონია და ოსმალეთში შემავალ ავტონომიურ სამთავროდ იქცა. ოსმალეთის ჯარები არ უნდა დარჩენილიყვნენ ბულგარეთში, ხოლო ციხესიმაგრები უნდა დაენგრიათ. მიუხედავად იმისა, რომ ბულგარელები ფორმალურად ოსმალეთის მმართველობის ქვეშ რჩებოდნენ 1908 წლამდე, მათ გარკვეული თვითმმართველობა ჰქონდათ მოპოვებული ოსმალეთისგან. ომს შედეგად მოჰყვა ბულგარეთში მუსლიმთა ეთნიკური წმენდა.
რუსეთმა ამავე ზავით მიიღო სამხრეთი ბესარაბია. კავკასიაში რუსეთის შემადგენლობაში გადავიდა: არტაანი, ყარსი, ბაიაზეთი, აჭარა ბათუმითურთ.
| |||||
რუსეთ-ოსმალეთის ომები 
ლიტერატურა |
- საქართველოს ისტორია, XIX საუკუნე, თბ., 2004 წ. გვ., 185-187
- «Сборник материалов по Русско-Турецкой войне 1877-78 гг. на Кавказско-малоазиатском театре.» - Санкт-Петербург: издание Военно-исторической комиссии Главнаго штаба, 1903.
- «Сборник материалов по Русско-Турецкой войне 1877-78 гг. на Балканском полуострове.» - Санкт-Петербург: издание Военно-исторической комиссии Главнаго штаба, 1898-1911
რესურსები ინტერნეტში |
- Материалы для описания русско-турецкой войны 1877-1878 гг.
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- რუსეთ-ოსმალეთის ომები
- ბულგარეთის ისტორია
- რუსეთის ისტორია
- რუსეთის ომები
- XIX საუკუნის ომები
- თურქეთის ისტორია
- საქართველოს ისტორია
- ოსმალეთის ისტორია
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.136","walltime":"0.221","ppvisitednodes":"value":1119,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":24899,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":10649,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":15,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 163.690 1 -total"," 72.42% 118.546 1 თარგი:ინფოდაფა_სამხედრო_კონფლიქტი"," 45.72% 74.843 3 თარგი:Wikidata/p373"," 18.19% 29.777 1 თარგი:რუსეთ-ოსმალეთის_ომები"," 15.03% 24.608 1 თარგი:Campaign"," 13.48% 22.062 1 თარგი:PAGENAMEBASE"," 13.23% 21.650 1 თარგი:სამხედრო_ნავიგაცია"," 9.42% 15.414 1 თარგი:ნავდაფა2"," 6.78% 11.091 2 თარგი:მთავარი"," 5.76% 9.425 2 თარგი:Str_find"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.030","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":1213181,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1331","timestamp":"20190819182245","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10e0u10e3u10e1u10d4u10d7-u10ddu10e1u10dbu10d0u10dau10d4u10d7u10d8u10e1 u10ddu10dbu10d8 (1877-1878)","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%97-%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98_(1877-1878)","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q174205","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q174205","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2007-12-23T18:20:04Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c9/%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%97-%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98._1877-1878_%E1%83%AC.%E1%83%AC._%E1%83%92%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%A7%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98_%28%E1%83%A9%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%29.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":117,"wgHostname":"mw1329"););
