ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია სექციების სია ეპარქიის საზღვრები | ისტორია | ცაიშელ ეპისკოპოსთა ქრონოლოგიური რიგი | ცაიშის საეპისკოპოსოს გაუქმება | ეპარქიაში მოქმედი ეკლესია–მონასტრები | ეპარქიის სიწმინდეები | გალერეა | იხილეთ აგრეთვე | ლიტერატურა | რესურსები ინტერნეტში | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ოფიციალური საიტიზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია (საქართველოს საპატრიარქო)რრრ
ზუგდიდის საკათედრო ტაძარიცაიშის საკათედრო ტაძარიწალენჯიხის საკათედრო ტაძარიკორცხელის ღვთისმშობლის ეკლესიაზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარიჩქვალერის მაცხოვრის შობის ტაძარიჯვარის ყოველთა წმიდათა სახელობის ტაძარილიის წმინდა გიორგის ტაძარიტყაიის წმინდა გიორგის ეკლესიაკოკის წმინდა გიორგის ტაძარიჭითაწყარის ხარების ტაძარიდიდინეძის წმინდა გიორგის ეკლესიამუჟავის წმინდა გიორგის ტაძარიკახათის წმინდა გიორგის ტაძარიჯგალის წმინდა გიორგის ტაძარიყულიშკარის წმინდა გიორგის ტაძარიჭკადუაშის წმინდა ნინოს ტაძარიზუგდიდის ღვთისმშობლის შობის ტაძარიანაკლიის წმინდა ნიკოლოზის ტაძარიჯიხაშკარის ხარების ტაძარიოჭანეს წმინდა ანდრია პირველწოდებულის ტაძარიაგარაკ-წალკის ეპარქიაალავერდის ეპარქიაახალციხის, ტაო-კლარჯეთისა და ლაზეთის ეპარქიაახალქალაქისა და კუმურდოს ეპარქიაბათუმისა და ლაზეთის ეპარქიაბოდბის ეპარქიაბოლნისის ეპარქიაბორჯომისა და ბაკურიანის ეპარქიაგორისა და ატენის ეპარქიაგურჯაანისა და ველისციხის ეპარქიადმანისისა და აგარაკ-ტაშირის ეპარქიავანისა და ბაღდათის ეპარქიაზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიათერჯოლისა და ტყიბულის ეპარქიათიანეთისა და ფშავ-ხევსურეთის ეპარქიამანგლისისა და თეთრიწყაროს ეპარქიამარტყოფისა და გარდაბნის ეპარქიამარგვეთისა და უბისის ეპარქიამარნეულისა და ჰუჯაბის ეპარქიამესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიამცხეთა-თბილისის ეპარქიანეკრესის ეპარქიანიკორწმინდის ეპარქიანიქოზისა და ცხინვალის ეპარქიარუსთავისა და მარნეულის ეპარქიასაგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპარქიასამთავისისა და კასპის ეპარქიასენაკისა და ჩხოროწყუს ეპარქიასტეფანწმინდისა და ხევის ეპარქიასურამისა და ხაშურის ეპარქიასხალთის ეპარქიაურბნისისა და რუისის ეპარქიაფოთისა და ხობის ეპარქიაქუთაის-გაენათის ეპარქიაშემოქმედის ეპარქიაცაგერისა და ლენტეხის ეპარქიაცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიაწილკნისა და დუშეთის ეპარქიაჭიათურისა და საჩხერის ეპარქიაჭყონდიდის ეპარქიახონისა და სამტრედიის ეპარქიახორნაბუჯის ეპარქიაკახისა და ქურმუხის ეპარქიასაქართველოს ეკლესიის მართვა-გამგეობის დებულება (1917)საქართველოს ეკლესიის მართვა-გამგეობის დებულება (1920)საქართველოს ეკლესიის მართვა-გამგეობის დებულება (1927)საქართველოს ეკლესიის მართვა-გამგეობის დებულება (1945)საქართველოს ეკლესიის მართვა-გამგეობის დებულება (1995)
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიასამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის ეპარქიები
სამეგრელოშიეგრისისზუგდიდის ვლაქერნის ღვთისმშობლის ეკლესიაცაიშის ღვთისმშობლის ეკლესიაცაიშისწალენჯიხისასზუგდიდისწალენჯიხისშავი ზღვისჭყონდიდისცხუმ-აფხაზეთისმესტიისა და ზემო სვანეთისფოთისასენაკის1823საქართველოსსაქართველოშიგიორგი კვიპროსელის602–610IX საუკუნისბასილი სოფენელისლაზიკისეპისკოპოსიბერძნებისიგმათი18051874სამეგრელოსიმერეთისმარტვილის189512 ივნისიდან19301989გიორგის14 სექტემბერსილია IIამირან შენგელია1995დანიელი1998მცხეთაში20062007ვახუშტი ბაგრატიონს1916–1770სვანეთიცმესტიისXIV საუკუნეშიXVII საუკუნეშიცმაკარიოსი1648–1672საქართველოშივახუშტი ბაგრატიონი1742–1745ხობისXVIIწალენჯიხასაეპისკოპოსოდ„ჭანის მდინარისაXVIII საუკუნის1823გრიგოლ ჩიქოვანისასამეგრელოს მთავარმადრანდისმოქვისაბედიისცაიშიVIVIIIX საუკუნემდეეპისკოპოსთაგრიგოლ ჩიქოვანმაიოანე ჩიქოვანი1824რუსეთის1824პეპუ ჩიჩუასჟიულ მურიე182118791883დეკანოზიზუგდიდის მაზრისიოანე ჩიქოვანი18271823საქართველოსმუზეუმებსაზუგდიდის ისტორიულ მუზეუმში19231936წმინდა მარინესწმინდა გიორგისაიოანე ნათლისმცემლისვერცხლითკუბოშილევან II დადიანისსაქართველოშივლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატისამეგრელოსსაქართველოში
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია
Jump to navigation
Jump to search
| ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია | ||
 | ||
| წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარი (მთავარი ფასადი) | ||
| ძირითადი ინფორმაცია | ||
|---|---|---|
ქვეყანა : |  საქართველო | |
ეპარქიალური ცენტრი : | ქალაქი ზუგდიდი | |
მმართ. ეპისკოპოსის ტიტული : | მიტროპოლიტი ზუგდიდისა და ცაიშისა, მაღალყოვლადუსამღვდელოესი მეუფე | |
მმართ. ეპისკოპოსი : | გერასიმე (შარაშენიძე) | |
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია მდებარეობს სამეგრელოში, ისტორიული ეგრისის სამეფოს ცენტრალურ ნაწილში. ეპარქიის კათედრალური ტაძრებია ზუგდიდის ვლაქერნის ღვთისმშობლის ეკლესია და ცაიშის ღვთისმშობლის ეკლესია. ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია, მოიცავს ორ ისტორიულ საეპისკოპოსოს - ცაიშის უძველეს საეპისკოპოსოსა და წალენჯიხისას.
სექციების სია
1 ეპარქიის საზღვრები
2 ისტორია
2.1 ცაიშის საეპისკოპოსოს საზღვრები
3 ცაიშელ ეპისკოპოსთა ქრონოლოგიური რიგი
4 ცაიშის საეპისკოპოსოს გაუქმება
5 ეპარქიაში მოქმედი ეკლესია–მონასტრები
5.1 ეკლესიები
5.2 მშენებარე ეკლესიები
5.2.1 ზუგდიდი
5.2.2 წალენჯიხა
5.3 მონასტრები
6 ეპარქიის სიწმინდეები
7 გალერეა
8 იხილეთ აგრეთვე
9 ლიტერატურა
10 რესურსები ინტერნეტში
11 სქოლიო
ეპარქიის საზღვრები |
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის საზღვრებში შედის ზუგდიდის, წალენჯიხის მუნიციპალიტეტების ტერიტორია. ეპარქიის სამხრეთ დასავლეთის საზღვარი შავი ზღვის სანაპირო ზოლს მიჰყვება, ხოლო აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება ჭყონდიდის, დასავლეთიდან ცხუმ-აფხაზეთის, ჩრდილოეთიდან მესტიისა და ზემო სვანეთის, სამხრეთიდან ფოთისა და სენაკის ეპარიქიები.
ისტორია |
მთავარი სტატია : ცაიშის საეპისკოპოსო.ძველი საქართველოს საეპისკოპოსოების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი, უძველესი ცაიშის საეპისკოპოსო, რომელიც დღეს წალენჯიხის საეპისკოპოსოსთან ერთად ქმნის ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიას. ცაიშის საეპისკოპოსო, რომელიც 1823 წელს გაუქმდა საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის წმინდა სინოდის სხდომის საეკლესიო კრების 1995 წლის 5 აპრილის განჩინებით, ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის სახელით აღდგა.
ცაიშის საეპისკოპოსო ერთ–ერთი უძველესი საეპისკოპოსოა საქართველოში, რომელიც დააახლოებით VI-VII საუკუნეთა მიჯნიდან არსებობდა.უძველესი ცნობები ცაიშის საეპისკოპოსოს შესახებ დაცულია გიორგი კვიპროსელის მიერ 602–610 წლებს შორის შედგენილ საეპისკოპოსო კათედრათა ნუსხაში და IX საუკუნის დამდეგს ბასილი სოფენელის მიერ შედგენილ იგივე სახის თხზულებაში, ორივეგან მოიხსენიება ლაზიკის სამიტროპოლიტო ეპარქიაში შემავალი საისის ეპისკოპოსი. აქ მოხსენიებული საისი უეჭველად ცაიშია, რადგან ბერძნები მათი ენისათვის უცხო ც და შ ბგერებს ჩვეულებრივ "ს" გრაფებით (სიგმათი) გადმოსცემდნენ.
ზუგდიდის ვლაქერნის ღვთისმშობლის ეკლესია და დადიანების სასახლე
ქართულ წყაროებში ცაიშის საეპისკოპოსოს შესახებ ცნობა პირველად X-XI საუკუნეთა მიჯნიდან ჩნდება. ცაიშის დიდი საწინამძღვრო ჯვრის წარწერაში "ბაგრატ აფხაზთა მეფე და კურაპალატის" გვერდით მოხსენიებულია ეფრემ ცაიშელი, რომელიც ცხადია ცაიშის [1] ეპისკოპოსია, რადგან ცაიშელი სწორედ ცაიშის ეპისკოპოსს ნიშნავს.
1805 წელს ცაიშის ეპარქიაში შედის სამურზაყანო – ტერიტორია მდ. ენგურიდან ღალიძგამდე. 1823 წ. 15 ნოემბერს გარდაიცვალა ცაიშელი მიტროპოლიტი გრიგოლი. გრიგოლ ცაიშელის გარდაცვალების შემდეგ გაუქმდა ცაიშის საეპისკოპოსო კათედრა. ის იყო როგორც საოლქო ეკლესია. 1829 წ. გააერთიანეს ჭყონდიდის, ცაგერისა და ცაიშის ეპარქიები ერთ, სამეგრელოს ეპარქიად (საეპისკოპოსო კათედრა მარტვილში).
1874 წელს სამეგრელოს ეპარქია შეუერთეს იმერეთის ეპარქიას და გაუქმდა მარტვილის საეპისკოპოსო კათედრა. 1895 წლის 12 ივნისიდან გურიისა და სამეგრელოს ეპარქიების შეერთებით შეიქმნა გურია-სამეგრელოს ეპარქია. 1930 წლისათვის ტაძარში მღვდელმსახურება შეწყდა, რომელიც განახლდა მხოლოდ 1989 წელს ჭყონდიდელ მთავარეპისკოპოსის, ყოვლადუსამღვდელოესი გიორგის (შალამბერიძე) მღვდელმთავრობის პერიოდში. 1989 წ. 14 სექტემბერს ტაძარი აკურთხა უწმიდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ და ტაძრის წინამძღვრად დაადგინა დეკანოზი ამირან შენგელია.
1995 წლის 5 აპრილს საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის წმ. სინოდის დადგენილებით ჩამოყალიბდა 27 ეპარქია, მათ შორის ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია. ახალშექმნილი ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მღვდელმთავრად დროებით (შეთავსებით) დაინიშნა ცხუმ-აფხაზეთის მთავარეპისკოპოსი დანიელი (დათუაშვილი).
1998 წლის 8 ოქტომბერს საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის წმ. სინოდის გადაწყვეტილებით ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსად გამორჩეულ იქნა იღუმენი გერასიმე (შარაშენიძე), რომლის ეპისკოპოსად ხელდასხმა მოხდა ამავე წლის 14 ოქტომბერს მცხეთაში, სვეტიცხოვლის ტაძარში.
2006 წლის 11 მაისს, სულთმოფენობის დღესასწაულზე წმ. სამების ტაძარში უწმიდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ეპისკოპოსი გერასიმე მთავარეპისკოპოსის ხარისხში აიყვანა. ხოლო 2007 წლის 3 ივნისს მიანიჭა მიტროპოლიტობა.
ცაიშის საეპისკოპოსოს საზღვრები |
ცაიშის საეპისკოპოსოს საზღვრები ზედაპირულად მოხაზული აქვს ვახუშტი ბაგრატიონს (1916–1770): „ხოფს ზეით არს ეკლესია ჩაისს, დიდი, გუმბათიანი, კეთილშენი და შემკული. ზის ეპისკოპიზი მწყემსი ამ წყლის სამხრეთის კერძოსი უნაგირამდე და რიონა ზღუდმდე“[2]
ცაიშის საეპისკოპოსოს საზღვრებში, როგორც წყაროებიდან ჩანს, შედიოდა ზემო სვანეთიც. მესტიის ოთხთავზე XIV საუკუნეში გაკეთებულ ერთ მინაწერში ნათქვამია: "თუ ქუემო ხეუს გამოჩნდეს ცაიშელმან დაიურვოს რჯული, ზემომან ცაგარელმან — ზემოთ დაიჭიროს."[3] ამ ცნობის სისწორეს ამტკიცებს ერთი უთარიღო დოკუმენტი, რომელიც, როგორც 1442–1446 წლებს შორისაა შედგენილი. ამ დოკუმენტში ცაიშელ მთავარეპისკოპოსი დანიელი გვაუწყებს, რომ "ლაბსყედსა მივედი... ვაკურთხე მთავარანგელოზი ლაბსყენდაშისაო"[4] რადგან ცაიშელი ეპისკოპოსი ზემო სვანეთში, კერძოდ ლაბსყელდაშში ეკლესიას აკურთხებს, ცხადია ეს კუთხეც მისი სამწყსოს ნაწილი უნდა ყოფილიყო.
ზემო სვანეთი ცაიშის საეპისკოპოსოს საზღვრებში შედიოდა XVII საუკუნეშიც. პატრიარქი მაკარიოსი (1648–1672), რომელიც 1664 წელს ბრძანდებოდა საქართველოში, წერს რომ "სვანებს ჰყავდათ ორი ეპისკოპოსი – ცაგარელი და ცაიშელი, რომლებიც მხოლოდღა ფორმალურად ითვლებიან მათ მწყემსებად"[5]
იმ დროს, როდესაც ვახუშტი ბაგრატიონი წერდა თავის უზარმაზარ ნაშრომს „აღწერა სამეფოსა საქართველოსა“ (ეს წიგნი მან 1742–1745 წლებში დაწერა). ცაიშის საეპისკოპოსოს საზღვრებში შედიოდა ხობის გაუქმებული საეპისკოპოსო.
XVII საუკუნის დამდეგიდან, ანუ იმ დროიდან, როცა სამთავრო სახლმა სამარხ ეკლესიად წალენჯიხა გაიხადა, ეს უკანასკნელი ცალკე საეპისკოპოსოდ იქცა და ცაიშის ეპარქიას მნიშვნელოვანი ნაწილი ჩამოშორდა, მაგრამ XVIII საუკუნის დამდეგიდან, როცა როგორც ჩანს წალენჯიხის ეპარქია გაუქმდა, ეს სამწყსო, რომელიც ვახუშტის ცნობით მოიცავდა „ჭანის მდინარისა და დადის მდინარის შორის ადგილთა კავკასიიდამ ზღვამდე“ კვლავ ცაიშის სამწყსოში შევიდა.
XVIII საუკუნის მიწურულსა და XIX საუკუნის პირველი მეოთხედის ცაიშის საეპისკოპოსოს საზღვრების შესახებ საყურადღებო ცნობაა დაცული 1823 წელს შედგენილ ანდერძში ცაიშელ მიტროპოლიტ გრიგოლ ჩიქოვანისა. ეს უკანასკნელი წერს, რომ სამეგრელოს მთავარმა „მე დამადგინაო ეკლესიისა და მოხარისხედ... ვითარცა იყო უწინარესვე სამურზაყანო აფხაზეთსაც ვმწყსიდი და ვიღვწვოდი რათა სარწმუნოება განმრავლებით ერთა შორის გებულ იყო“.[6]
ამრიგად, ირკვევა რომ მას შემდეგ რაც გააფსარებულ წარმართობაზე მიმძლავრებულ აფხაზთა მიზეზით დრანდის, მოქვისა და ბედიის საეპისკოპოსოები გაუქმდა, სამურზაყანოც ცაიშელის სამწყსოდ ქცეულა.
ცაიშელ ეპისკოპოსთა ქრონოლოგიური რიგი |
მიტროპოლიტი გერასიმე
ცაიში, როგორც საეპისკოპოსო მოიხსენიება VI-VIII საუკუნეებიდან, მაგრამ X საუკუნემდე ცაიშელ ეპისკოპოსთა შესახებ არაფერია ცნობილი. პირველი ცაიშელი რომელიც ისტორიულ წყაროებშია მოხსენიებული, არის ეფრემი, რომლის სახელი დატანებულია ცაიშის დიდ საწინამძღვრო ჯვარზე. ხოლო შემდეგ ცაიშელ ეპისკოპოსთა ქრონოლოგიური სია[7] ასეთი სახისაა:
ეფრემი – XI საუკუნე.
იოანე I ფელაგისძე – XI ან XII საუკუნე.
ბასილი – XIV საუკუნის დამდეგი.
დანიელი – XV საუკუნის 40–იანი წლები.
იოაკიმე – XV საუკუნის 70–იანი წლები.
ეპისკოპოსი, რომელსაც უნდა რქმეოდა ან (ნიკოლო)ზ, (ევდემო)ზ ან (მაკარო)ზ – XV საუკუნის 80–იანი წლები.
ეფთვიმე – XV საუკუნის 80–იანი წლები.
ბართლომე – XV-XVI საუკუნეთა მიჯნა.
კირილე, ჟუანიძე (ჟვანია) – ...[[1549–1572]]...
მაქსიმე I – XVI საუკუნის ბოლო მეოთხედი.
დავით I – XVI საუკუნის მიწურული.
მალაქია გურიელი – ...1611/1612–1639
ანდრია – 1639–1640...
დავით ჯოლია – ...1652..
მაქსიმე II აგიაშვილი – ..1696–1701
სვიმონ ღოღობერიძე – 1701–1709
მაქსიმე II აგიაშვილი – 1709–1710..(მეორედ)
სვიმონ ღოღობერიძე – 1710–1759...(მეორედ)
სოფრომ ღოღობერიძე – ...1766–1777
გრიგოლ ჩიქოვანი – 1777–1823
დანიელ დათუაშვილი-1995-1998
გერასიმე შარაშენიძე 1998-დან
ცაიშის საეპისკოპოსოს გაუქმება |
ცაიშელმა მიტროპოლიტმა გრიგოლ ჩიქოვანმა დატოვა ანდერძი, რომელშიც თავის მემკვიდრედ ცაიშის საეპისკოპოსო ტახტზე გამოაცხადა არქიმანდრიტი იოანე ჩიქოვანი.[8] მაგრამ 1824 წელს რუსეთის ხელისუფლებამ სამეგრელოს სხვა საეპისკოპოსოებთან ერთად გააუქმა ცაიშის საეპისკოპოსოც.[9] მიუხედავად ამისა, ერთი ხანი იოანე ჩიქოვანი მაინც ეპარქიის მმართველად იწოდებოდა. 1824 წლის 4 ოქტომბერს პეპუ ჩიჩუას მიერ ხობის ტაძრისათვის მიცემული შეწირულობის წიგნში მოწმედ დასახელებულთა შორისაა "იოანე ცაიშელ ჩიქოვანი".[10]
საეპისკოპოსო კათედრის გაუქმების შემდეგ, ცაიშის ტაძარი მონასტრად იქცა. ფრანგი მკვლევარი ჟიულ მურიე, რიმელმაც XIX საუკუნის 80–იანი წლების დამდეგს სოფელ–სოფელ აღწერა მთელი სამეგრელო, გვაუწყებს, რომ 1821 წლიდან 1879 წლამდე ცაიშის ეკლესია მონასტერს წარმოადგენდა, ახლა (ანუ 1883 წელს) ის ტაძარიაო, რომლის დეკანოზი ზუგდიდის მაზრის 20 ეკლესიას განაგებსო.
ცაიშის მონასტრის წინამძღვრად არქიმანდრიტი იოანე ჩიქოვანი უკანასკნელად 1827 წელს პეპუ ჩიჩუას მიერ ცაიშს ტაძრისათვის მიცემულ შეწირულობის წიგნში იხსენიება.[11] ის ამ დროს ღრმად მოხუცი უნდა ყოფილიყო და დიდხანს არ უნდა ეცოცხლა, რადგან 1823 წელს გრიგოლ ცაიშელი თავის ანდერძში მასზე წერს, რომ ის "მოხუცებულობასა შინა არისო".
ეპარქიაში მოქმედი ეკლესია–მონასტრები |
კორცხელის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძნების სახელობის ტაძარი
ეკლესიები |
ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარი (1825–1830 წწ.)
ცაიშის ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარი (X – XI სს. მიჯნა, XII - XIV სს. მიჯნა)
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის საკათედრო ტაძარი (XIII ს.)
კორცხელის ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარი (XVII ს.)
ზუგდიდის კვირაცხოვლობის სახელობის (მაცხოვრის კარის) ტაძარი (XV-XVI სს)- ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი (XIX-XX სს.)
- წალენჯიხის რაიონის სოფ. ჩქვალერის (ლეშამუგეს) მაცხოვრის შობის სახელობის ტაძარი (XIX – XX სს.)
- წალენჯიხის რაიონის ქ. ჯვარის ყოველთა წმიდათა სახელობის ტაძარი
- წალენჯიხის რაიონის სოფ. ლიის (კუთხე მახარია) წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი (XIX – XX სს.)
- ზუგდიდის რაიონი, სოფელ ტყაიას წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი (XIX-XXსს.)
ზუგდიდის რაიონი. სოფელ კოკის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი (XV ს)- ზუგდიდის ხარების სახელობის ტაძარი (ჭითაწყარი)
ზუგდიდის რაიონის სოფელ დიდინეძის წმ. გიორგის სახელობის მამათა მონასტერი (1999 - 2004 წწ.)- წალენჯიხის რაიონის სოფელი მუჟავას წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
ზუგდიდის რაიონი, სოფელ კახათის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი (2002 - 2004 წწ)- სოფ. ჯგალის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი (XXI ს.)
- ზუგდიდის რაიონი, სოფელ ყულიშკარის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი (XVII ს)
- ზუგდიდის რაიონი, სოფელ ჭკადუაშის წმ. ნინოს სახელობის ტაძარი (XXI ს.)
- ზუგდიდის ღმრთისმშობლის შობის სახელობის ტაძარი (2008 წ.)
- სოფ. ანაკლიის წმ. ნიკოლოზის სახელობის ტაძარი (XXI ს.)
- სოფ. ჯიხაშკარის ხარების სახელობის ტაძარი (XXI ს.)
მშენებარე ეკლესიები |
ზუგდიდი |
- სოფ. ეწერის (სააფაქიო-საჯინჯოლო) წმ. ნინოს სახელობის ტაძარი
- სოფ. ძველი აბასთუმნის წმ. სამების სახელობის ტაძარი
- სოფ. ოდიშის (საჭურღულიოს უბანი) წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
- სოფ. რიყის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
- სოფ. რუხის წმ. ნიკოლოზის სახელობის ტაძარი
- სოფ. ზედაეწერის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
- სოფ. ჭკადუაშის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
- სოფ. ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძარი
- სოფ. ჩხორიის წმ. ნინოს სახელობის ტაძარი
- სოფ. შამგონის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
- სოფ. დავითიანის (ოქტომბერი) წმ. ნიკოლოზის სახელობის ტაძარი
- სოფ. საჩინოს წ. გიორგის სახელობის ტაძარი
- სოფ. აბასთუმნის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
წალენჯიხა |
- წალენჯიხის მთავარანგელოზის სახელობის ტაძარი
- სოფ. ეწერის ფერდი, წმ. კვირიკე სახელობის ტაძარი
- სოფ. მუჟავას წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი
- სოფ. ობუჯის მთავარანგელოზ მიქაელის და გაბრიელის სახელობის ტაძარი.
- სოფ. საჩინოს მთავარანგელოზების სახელობის ტაძარი
- სოფ. ოჭანეს (ლეშამუე-ლეჭანტურე) წმ. ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ტაძარი.
მონასტრები |
- კორცხელის ივერიის ღვთისმშობლის დედათა მონასტერი. წინამძღვარი - მონაზონი დინარა ქვარაია
- ჩხორიის თამარ მეფის სახელობის დედათა მონასტერი
- დიდნეძის წმ. გიორგის სახელობის მამათა მონასტერი
- სქურის ფერიცვალების სახელობის მამათა მონასტერი
- ყულიშკარის წმ. გიორგის სახელობის მამათა მონასტერი
ეპარქიის სიწმინდეები |
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სამოსელი
ცნობილია, რომ საქართველოს სამოციქულო ეკლესია ოდითგანვე თაყვანს სცემდა და სათუთად ეპყრობოდა მონასტრებში დაცულ სიწმინდეებს, მაგრამ დროთა განმავლობაში, გარეშე მტრების შემოსევებისა და შინაგანი შუღლის გამო ეკლესიის საგანძურთან ერთად სიწმინდეების უმეტესობა განადგურებულია, ნაწილი კი მუზეუმებსა და სხვა ადგილებში დამკვიდრებულა.
ამას ადასტურებს ზუგდიდის ისტორიულ მუზეუმში დაცული სიწმინდეები, რომლებიც ხობის ღმრთისმშობლის მიძინების ეკლესიიდან 1923-1936 წლებში შემოსულა და მუზეუმის საგანძურთა შორის დიდ იშვიათობას წარმოადგენს. ეს არის სახელგანთქმული კვართი ღმრთისმშობელისა, რომელიც თავის დროზე დეკორით ყოფილა შემკობილი, მაგრამ დროთა განმავლობაში საღებავი გადასულა. ამჟამად იგი ტილოს წააგავს (ზომა 180 X 150 სმ.). აქვეა დაცული წმინდა მარინეს მკლავი უსამკაულოდ (აკლია დიდი თითი და საჩვენებელი თითის სახსარი), წმინდა კვირიკეს ხელი (აკლია ორი თითი — პატარა და უსახელო), წმინდა გიორგისა და იოანე ნათლისმცემლის ძვლების ნაწილები.
წმინდა ნაწილები მოთავსებულია ვერცხლით მოჭედილ პატარა ზომის კუბოში, რომელიც ძლიერ დაზიანებულია. იგი გაკეთებულია ლევან II დადიანის (1611-1657 წწ) დაკვეთით. არსებობს სხვადასხვა მოსაზრება ამ წმინდა ნაწილების საქართველოში მოხვედრის შესახებ: ერთი–ერთი ვარაუდით, ეს სიწმინდეები მე-15 საუკუნის დასაწყისშია ჩამოტანილი იერუსალიმიდან.
პატიოსანი სამოსელი ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლისა, სარტყლის ნაწილი და ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატი სამეგრელოს უპირველეს სიწმინდეებად ითვლებოდა.ყოვლადწმინდა დედის სარტყლის ერთი ნაწილი ათონის მთაზე, ვათოპედის მონასტერშია დაცული, მეორე ტრირში, მესამე კი საქართველოში, ზუგდიდში ინახებოდა.
გალერეა |
ვლაქერნობის დღესასწაული
ვლაქერნობის დღესასწაული
საყოველთაო ნათლობა ანაკლიაში
ლევან მეორე დადიანის ფრესკა წალენჯიხის საკათედრო ტაძარში
იხილეთ აგრეთვე |
- საქართველოს ეპარქიები
- ზუგდიდის საკათედრო ტაძარი
- კვირაცხოვლობის ტაძარი (ზუგდიდი)
- გერასიმე (მეუფე)
- წალენჯიხის საკათედრო ტაძარი
- კვირაცხოვლობის ტაძარი (ზუგდიდი)
ლიტერატურა |
ცაიშის საეპისკოპოსო, აბესალომ ტუღუში, გამომც. "ორნატი",ზუგდიდი, 2001 წელი.
ოდიშის საეპისკოპოები, გიორგი კალანდია, გამომც. არტანუჯი, თბილისი, 2004 წელი.
რესურსები ინტერნეტში |
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია“ ვიკისაწყობში.- ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ოფიციალური საიტი
- ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია (საქართველოს საპატრიარქო)
შეგიძლიათ იხილოთ მედიაფაილები თემაზე „ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია“ ვიკისაწყობში.
სქოლიო |
↑ ე. თაყაიშვილი, არქროლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი, წ. II, ტფ, 1919, გვ. 178
↑ ვახუშტი ბაგრატიონი, აღწერა სამეფოსა საქართველოისა, წიგნში ქართლის ცხოვრება, ტ IV, თბ, 1973, გვ. 773
↑ პ. ინგოროყვა, სვანეთის საისტორიო ძეგლები, ნაკვ. II, ტექსტები. თბ. 1941, გვ 7, სვანეთის წერილობითი ძეგლები, I. ისტორიულიო საბუთები და სულთა მატიანეები, ტექსტები გამოსაცემად მოამზადა, გამოკვლევები და სამეცნიერო–საცნობარო აპარატი დაურთო ვ. სილოგვამ, თბ. 1986, გვ. 111
↑ ქართული სამართლის ძეგლები, ი. დოლიძის გამოცემა, ტ. III, თბ. 1973, გვ. 173
↑ Грузия в 17 столетии по изображению патриарха Макария. Казань, 1905, стр 42
↑ ვახუშტი ბაგრატიონი, აღწერა სამეფოსა საქართველოისა, წიგნში ქართლის ცხოვრება, ტ IV, თბ, 1973, გვ. 778
↑ ცაიშის საეპისკოპოსო, აბესალომ ტუღუში, გამომცემლობა "ორნატი", ზუგდიდი, 2001 წელი, გვ. 36.
↑ საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის ქართულ ხელნაწერთა აღწერილობა (H კოლექცია) , ტ.VI, თბ. 1953, გვ. 353.
↑ ამ ანდერძის დედანი პეტერბურგში, აზიის ხალხთა ინსტიტუტშია.
↑ დ. გოგოლაძე, საქართველოს სოციალურ ეკონომიკური განვითარება გვიანფეოდალურ ხანაში, თბ. 1971, გვ. 14.
↑ იოანე ჩიქოვანი, რომელსაც 1812 წლის დამდეგს მღვდელ–მონაზონის ხარისხში ვხედავთ, 1818 წლის მიწურულს უკვე არქიმანდრიტია.
| ||||||||||
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია 
| ||||||||||
საქართველოს ეპარქიები
| |||||
საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის მართვა-გამგეობის დებულებები 
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია
- სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის ეპარქიები
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.236","walltime":"0.316","ppvisitednodes":"value":1913,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":72406,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":32164,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":10,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":3,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":11279,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 171.230 1 -total"," 31.03% 53.131 3 თარგი:ნავდაფა"," 22.07% 37.784 1 თარგი:სქოლიოს_სია"," 19.95% 34.159 1 თარგი:ზუგდიდისა_და_ცაიშის_ეპარქია"," 16.06% 27.503 1 თარგი:საქართველოს_ეპარქიები"," 12.34% 21.122 1 თარგი:ინფოდაფა_მართლმადიდებელი_ეპარქია"," 9.05% 15.504 2 თარგი:ფერი"," 8.26% 14.140 1 თარგი:დროშა"," 5.86% 10.028 1 თარგი:ქვეყნის_მონაცემები_საქართველო"," 5.44% 9.316 3 თარგი:Tnavbar"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.004","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":549491,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1262","timestamp":"20190526135136","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d6u10e3u10d2u10d3u10d8u10d3u10d8u10e1u10d0 u10d3u10d0 u10eau10d0u10d8u10e8u10d8u10e1 u10d4u10deu10d0u10e0u10e5u10d8u10d0","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%96%E1%83%A3%E1%83%92%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90_%E1%83%93%E1%83%90_%E1%83%AA%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%94%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%90","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q4194542","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q4194542","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2009-06-25T13:54:11Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6a/Tsalenjixa_catedral.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":110,"wgHostname":"mw1252"););
