Džeda Sadržaj/Садржај Historija | Geografija | Ekonomija | Znamenitosti | Bratimljeni gradovi | Izvori | Navigacijski meni21°32′N 39°10′E / 21.533°N 39.167°E / 21.533; 39.167www.jeddah.gov.saUNESCOHistoric Jeddah, the Gate to Makkah
Gradovi u Saudijskoj ArabijiSvjetska baština u Aziji
arapRijadaSaudijske ArabijeMekeOrganizacije islamske konferencije500. pne.687.Uthman ibn AffanIndijski oceankalifiEgiptaFatimidiAjubidiMameluciPortugalaca1517.Osmanskog Carstva1802.vahabitskiPrva saudijska država1813.1. svj. rata1925.dinastija al-Saud20. vijeka2011poplavaCrvenog moraal-Saravatpustinjskaarapske arhitekturetornjevi2014UNESCOpopis mjesta svjetske baštine u Aziji i OceanijiFahda
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Ezatvoriu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="sh" dir="ltr"u003Eu003Cpu003EOdnedavno informacije vezane uz srpskohrvatsku Wikipediju možete pratiti putem u003Cspan class="plainlinks"u003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://discord.gg/VsYHBcZ"u003EDiscordu003C/au003Eu003C/spanu003E grupe.nu003C/pu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
Džeda
Idi na navigaciju
Idi na pretragu
Džeda Jeddah, Jiddah (جدّة) | |
|---|---|
 Panorama Džede s mora | |
Koordinate: 21°32′N 39°10′E / 21.533°N 39.167°E / 21.533; 39.167 | |
Država |  Saudijska Arabija |
Pokrajina | Mekanska pokrajina |
Osnutak | 6. vijek pne. |
Pridruženje Saudijskoj Arabiji | 1925. |
Vlast | |
| - Gradonačelnik | Hani Abu Ras |
| - Guverner grada | Mishal al-Saud |
Površina | |
| - Ukupna | 1686 km² |
| - Područje utjecaja | 3000 km² |
Visina | 12 m |
Stanovništvo (2010.) | |
| - Grad | 3,456.259 |
| - Gustoća | 2921 st./km² |
| - Područje utjecaja | 5,100.000 |
Vremenska zona | Istočnoafričko vrijeme (UTC+3) |
Poštanski broj | 21453 |
Pozivni broj | +966-12 |
Službena stranica www.jeddah.gov.sa | |
| Karta | |
 Položaj Džede u Saudijskoj Arabiji | |
Džeda (arap. جدّة; Džida, Jeddah, Jiddah) je drugi po veličini grad (iza Rijada) i najveća luka Saudijske Arabije. Nalazi se nedaleko od glavnog islamskog svetog mjesta Meke i prvenstveno služi kao luka za potrebe Meke, te se razvila kao luka za prihvat hodočasnika. U gradu je sjedište Organizacije islamske konferencije.
Džeda 1938. godine
Sadržaj/Садржај
1 Historija
2 Geografija
3 Ekonomija
4 Znamenitosti
5 Bratimljeni gradovi
6 Izvori
Historija |
Fontana kralja Fahda, najviši mlaz na svijetu (312 m)
Satelitski snimak Džede
Tradicijska kuća Nasif
U predislamskom periodu je na prostoru grada bilo ribarsko naselje. Najstariji arheološki nalazi datiraju u doba oko 500. pne. Luku Džedu je 687. godine utemeljio kalif Uthman ibn Affan kao glavnu luku na putovima iz Meke za Indijski ocean, ali i za potrebe hodočasnika u Meku. Tokom 11. i 12. vijeka gradom su vladali kalifi iz Egipta (Fatimidi i Ajubidi) koji su razvijali trgovačke veze Arapa s Azijom. Od 13. vijeka gradom vladaju Mameluci. Krajem 15. i početkom 16. vijeka se gradi utvrđenje s ciljem obrane od eventualnog napada Portugalaca koji su osnivali trgovačka uporišta uz obalu Afrike i često napadali Arape. Godine 1517. nakon turskog osvajanja mamelučkog Egipta grad je postao dio Osmanskog Carstva. Osmanlije su grad dodatno utvrdili i sagradili zidine sa 6 vrata.
Godine 1802. su vahabitski Arapi preuzeli kontrolu nad Mekom i Džedom (Prva saudijska država), ali su egipatske snage pod upravom Osmanlija nakon bitke kod Džede 1813. vratile grad. Nakon 1. svj. rata se raspalo Osmansko Carstvo, a na prostoru Meke i Džede je osnovano arapsko Kraljevstvo Hedžas. 1925. se kod Džede vodila bitka između Kraljevstva Hedžas i Kraljevstva Nedžd kojim vlada dinastija al-Saud. Nakon bitke je Nedžd okupirao Hedžas i stvorena je jedinstvena Saudijska Arabija. Tokom 20. vijeka grad se brzo širi i dolazi mnogo doseljenika.
Godine 2011. Džedu je zadesila katastrofalna poplava.
Geografija |
Džeda se nalazi na zapadu Saudijske Arabije, na istočnoj obali Crvenog mora. Istočno od grada je planina al-Saravat. Na morskoj obali postoji duboko uvučen zaljev i nekoliko manjih otočića.
Klima je pustinjska s vrlo malo padalina koje padnu uglavnom zimi. Temperature su visoke tokom cijele godine. Zimi su česte pješčane oluje.
Ekonomija |
Osim lučkih djelatnosti, u Džedi se danas razvija trgovački i financijski sektor. Zbog svog položaja u središnjem dijelu Crvenog mora i dobrih prometnih veza, Džeda postaje jedan od najvažnijih gospodarskih središta Bliskog istoka. Danas se u gradu otvaraju brojni trgovački centri.
Znamenitosti |
| Povijesna Džeda, vrata za Meku | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Saudijska Arabija | |
| Registriran: | 2014. (38. zasjedanje) |
| Vrsta: | Kulturno dobro |
| Mjerilo: | ii,iv, vi |
Ugroženost: | ne |
| Referenca: | UNESCO |
Džeda ima brojne džamije i ostale građevine tradicionalne arapske arhitekture. Većina ih je smještena u povijesnom starom gradu al-Baladu. Upravo je dvojna uloga grada kao trgovačke luke i postaje za hodočasnike dovela do njegova razvoja kao multikulturnog središta raskošne i originalne arhitekture. Originalne građevine su i stambeni tornjevi koje je gradila trgovačka elita 19. vijeka, a na kojima je spojena tradicijska koraljna gradnja s obala Crvenog mora s utjecajima i zanatima koji su pridošli s trgovačkih putova. Zbog toga je historijsko središte Džede 2014. upisano na UNESCO-v popis mjesta svjetske baštine u Aziji i Oceaniji[1].
Džeda ima i brojne moderne znamenitosti. Najznačajnija je fontana kralja Fahda. To je službeno fontana s najvišim mlazom vode na svijetu koji doseže 312 m visine. Toranj Nacionalne komercijalne banke je najviša zgrada u Saudijskoj Arabiji. U ulici Tahlia postoje brojne trgovine sa značajnim svjetskim trgovačkim markama. Oko 40 km od grada je izgrađeno turističko naselje Durat al-Arus.
Bratimljeni gradovi |
Džeda na Wikimedijinoj ostavi
|
|
Izvori |
↑ Historic Jeddah, the Gate to Makkah, službene stranice UNESCO-a ((en)) Posjećeno 4. 7. 2014.
Kategorije:
- Gradovi u Saudijskoj Arabiji
- Svjetska baština u Aziji
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.336","walltime":"0.604","ppvisitednodes":"value":4571,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":28630,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":6084,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":14,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":650,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 452.921 1 -total"," 54.94% 248.832 26 Šablon:Flagicon"," 17.77% 80.496 1 Šablon:Country_data_JOR"," 14.58% 66.019 1 Šablon:UNESCO-svjetska_baština"," 13.50% 61.127 1 Šablon:Naselje"," 13.50% 61.122 1 Šablon:Infobox"," 6.73% 30.464 1 Šablon:Country_data_KIR"," 5.86% 26.548 1 Šablon:Coord"," 4.69% 21.245 1 Šablon:Country_data_TAJV"," 3.28% 14.838 102 Šablon:Infobox/row"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.007","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":709151,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1270","timestamp":"20190715163803","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Du017eeda","url":"https://sh.wikipedia.org/wiki/D%C5%BEeda","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q374365","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q374365","author":"@type":"Organization","name":"Doprinositelji projektima Wikimedije","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2007-03-04T18:44:10Z","dateModified":"2017-01-10T11:10:03Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e1/Jeddah_Seafront.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":210,"wgHostname":"mw1238"););
