თამფთისი მმართველობა | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიურ
ეგვიპტის მეოთხე დინასტიის ფარაონები
ძველი ეგვიპტისმეოთხე დინასტიისმანეთონთანუილიამ ჰეიესისხეფრენისაშეპსესკაფისბიხერისსაბიდოსის მეფეთა სიასაქარის სიაშივადი-ჰამამატისხუფუპატრიკ ო’მარამიროსლავ ვერნერიშეპსესკარასსაჰურანეფერირკარა-კაკაინიუსერა
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
თამფთისი
Jump to navigation
Jump to search
თამფთისი — ძველი ეგვიპტის ფარაონი, მეოთხე დინასტიის მმართველი.
მისი სახელი დასტურდება მხოლოდ მანეთონთან. ეგვიპტოლოგ უილიამ ჰეიესის აზრით მისი სახელი ჟღერდა, როგორც ჯედეპტაჰი (პტაჰჯედეფი). თამფთისი არის ძველი სამეფოს ერთ-ერთი რთულად შესწავლილი მმართველი, რაც მისი ნაპოვნი სახელებით ასოცირდება. ამის გამო ამ მმართველზე ბევრი დავა მიდის ეგვიპტოლოგებს შორის.
მმართველობა |
ტურინის მეოთხე დინასტიის ფარაონების სამეფო სიაში არის 3 სვეტი, თუმცა ის ნაწილობრივ დაზიანდა, ხეფრენისა (ხაზი 12) და შეპსესკაფის (ხაზი 15) შემდეგ ტექსტი არ იკითხება. ამჟამად ეგვიპტოლოგების უმრავლესობა მე-13 ხაზზე კითულობს ბიხერისს, ხოლო მე-16 ხაზზე თამფთისს, რომელიც სავარაუდოდ 2 წლის განმავლობაში მართავდა ქვეყანას.
აბიდოსის მეფეთა სია მეოთხე დინასტიაში გვიჩვენებს მხოლოდ 6 ფარაონს. საქარის სიაში შეპსესკაფის შემდეგ მეხუთე დინასტიის პირველ ფარაონამდე ნაჩვენებია კიდევ ორი ფარაონი. ეგვიპტოლოგების აზრით პირველი მათგანია თამფთისი, მეორე სახელი მათთვის დღესაც გამოცანას წარმოადგენს.
ვადი-ჰამამატის ქვის ფილებზე რამდენიმე სახელია დაფიქსირებული: ხუფუ, ჯედეფრე, ბაუფრა და პრინცი ჯედეფჰორა. ბაუფრა და ჰორჯედეფი ხუფუს შვილები სიაში არ არის. და მათი სახელები მიუთითებს რომ ისინი ჯერ კიდევ მოკლე დროში მართავდნენ ეგვიპტეს, ისინი არც რაიმე წარწერით არიან ნახსენები მაგალითად როგორც
„მეფე ზემო და ქვემო ეგვიპტის“ მხოლოდ ტიტულით „მეფის შვილი“.
არსებობს ეგვიპტის აღმავლობის დროის (მეოთხე დინასტიის ბოლო — მეხუთე დინასტიის დასაწყისი) სხვადასხვა წარწერებიც, რომელშიც ჩამოთვლილია ფარაონების სახელები: პრინცი შეჰემკარა, ხეფრენე, მენკაურა, უსერკაფი და საჰურა.
ეგვიპტოლოგი პატრიკ ო’მარა წერს რომ არც ერთი სამეფო საფლავი არ არის საჰარაში ნაპოვნი, რომელიც გვიჩვენებდა მეფის სახელს, არც ნახსენებია მეოთხე დინასტია გარდა ზემო ეგვიპტისა, არც წინაპრებისგან არ არის ცნობილი სახელები.
ამ შემთხვევაში ეგვიპტოლოგი მიროსლავ ვერნერი მიუთითებს, რომ თანამედროვენი ვერ ადასტურებენ ეგვიპტის ფარაონის მმართველობას. ერთ ერთი ფარაონის შეპსესკარას მმართველობის დამადასტურებელი საბუთი არის ის, რომ ნაპოვნია მისი ცილინდრისებრი ბეჭედი. ამავე დროს ჩამოთვლილია მეხუთე დინასტიის ფარაონების სია: საჰურა, ნეფერირკარა-კაკაი და ნიუსერა, თუმცა სახელი შეპსესკარა მაინც დაკარგული რჩება. ცილინდრისებრი ბეჭედის არქეოლოგიური ანალიზის საფუძველზე ვერნერი მიიჩნევს, რომ ფარაონი შეპსესკარა შეცვალა რანეფერეფამ. გარკვეული დროის გასვლის შემდეგ ფარაონის ძმა განმარტავს რომ სახელი შეპსესკარა განიხილება როგორც უზურპატორი.
ეს მდგომარეობა გვიჩვენებს, რომ უძველესი სამეფო არსებობდა დინასტიური ბრძოლა. არ არის არ არის გამორიცხული რომ იგივე სიტუაცია ეხება ფარაონ თამფთისს და შესაძლებელია ფარაონი თამფთისი ორწლიანი მეფობის დროს ტურინში პაპურუსი და შეპსესკაფი მეოთხე დინასტიის ბოლო ფარაონები არიან.
ლიტერატურა |
- Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen, von Zabern, Mainz 1999, ISBN 3-422-00832-2
- Jürgen von Beckerath: Chronologie des pharaonischen Ägypten, von Zabern, Mainz 1997 ISBN 3-8053-2310-7
- Iowerth Eiddon Stephen Edwards: The Cambridge ancient history, Band 3. Cambridge University Press, Cambridge 2000, ISBN 978-0-521-07791-0
- William C. Hayes: The Scepter of Egypt, Band 1: From the Earliest Times to the End of the Middle Kingdom. Yale University Press, New York 1990 (Neuauflage), ISBN 978-0-300-09159-5
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ეგვიპტის მეოთხე დინასტიის ფარაონები
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.256","walltime":"0.281","ppvisitednodes":"value":5600,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":227371,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":137976,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":11,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["140.80% 155.224 12 თარგი:ნავდაფა","100.00% 110.247 1 თარგი:ფარაონები","100.00% 110.247 1 -total"," 57.76% 63.683 11 თარგი:ნავდაფა_ქვეჯგუფი"," 6.04% 6.657 1 თარგი:Tnavbar"," 3.44% 3.790 2 თარგი:·"],"cachereport":"origin":"mw1255","timestamp":"20190526152149","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d7u10d0u10dbu10e4u10d7u10d8u10e1u10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%A4%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q204252","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q204252","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2014-12-01T13:42:27Z"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":108,"wgHostname":"mw1272"););
