კოჯორი სექციების სია გეოგრაფია | ეტიმოლოგია | ისტორია | კურორტი | ღირსშესანიშნაობები | მოსახლეობა | იხილეთ აგრეთვე | ლიტერატურა | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ41°40′01″ ჩ. გ. 44°42′00″ ა. გ. / 41.66694° ჩ. გ. 44.70000° ა. გ. / 41.66694; 44.70000კოჯრის ისტორიაpop-stat.mashke.org — საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობასაქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი — სოფლების მოსახლეობა 2002 წელირრ
ავჭალაგლდანიგლდანის მასივიგლდანულაზაჰესიმუხიანი
თბილისის დაბებისაქართველოს კურორტები
დაბათბილისშითრიალეთის ქედისუძოსაზეულასლისისაკუს ტბებიბეთანიაწყნეთისაგურამოს ქედინახშირგორასვანურიკოჟრის ციხერუსულირკომუხასჯვარიუძოსწმინდა გიორგისაგარანისშინდისსტაბახმელასწავკისსაგარანის ციხესომხითიდანთამარ მეფესოლოღაშვილებინიკოლოზ IX-მროსტომ მეფემვახტანგ VIშაჰ ჰუსეინისგანფოსტატელეგრაფისტფილისის უნიკაფილატელისტურისარკინიგზო გზაკოჯორ-ტაბახმელის ბრძოლებიგარდაბნის მუნიციპალიტეტშიკიკეთიკვესეთიდიდგორის რაიონსაზეულასკოჯრის ციხეკაბენის მონასტერი
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
კოჯორი
Jump to navigation
Jump to search
| დაბა | |||
|---|---|---|---|
კოჯორი | |||
 | |||
| ქვეყანა |  საქართველო | ||
| მუნიციპალიტეტი | თბილისითბილისი | ||
| კოორდინატები | 41°40′01″ ჩ. გ. 44°42′00″ ა. გ. / 41.66694° ჩ. გ. 44.70000° ა. გ. / 41.66694; 44.70000 | ||
| ცენტრის სიმაღლე | 1350 მ | ||
| მოსახლეობა | 1 232 კაცი (2014) | ||
| სასაათო სარტყელი | UTC+4 | ||
| |||
კოჯორი ვიკისაწყობში | |||
კოჯორი — დაბა თბილისში.
სექციების სია
1 გეოგრაფია
2 ეტიმოლოგია
3 ისტორია
4 კურორტი
5 ღირსშესანიშნაობები
6 მოსახლეობა
7 იხილეთ აგრეთვე
8 ლიტერატურა
9 სქოლიო
გეოგრაფია |
მდებარეობს თრიალეთის ქედის განშტოებაზე, თბილისი-მანგლისის საავტომობილო გზაზე. ზღვის დონიდან 1350 მ-ის სიმაღლეზე, თბილისის რკინიგზის სადგურიდან 20 კილომეტრში. კოჯორს ჩრდილოეთიდან აკრავს უძოს, სამხრეთიდან კი აზეულას მთები. ჰავა ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკულია. ზაფხული აქ ხანგრძლივია და გრილი (ივლისის საშუალო ტემპერატურა 18,1°C), ზამთარი — ცივი (იანვრის საშუალო ტემპერატურაა -2,6°C), საშუალო წლური ტემპერატურა 7,4°C, აბ.ს მინიმუმი -26°C, აბს. მაქსიმუმი 33°C. ნალექების საშუალო რაოდენობა 875 მმ წელიწადში. მზის ნათების ხანგრძლივობა 2100 სთ.
კოჯრის პლატოდან ჩანს ლისისა და კუს ტბები, ბეთანია და წყნეთი, საგურამოს ქედი, ნახშირგორა, კავკასიონი.
ეტიმოლოგია |
დაბის სახელწოდების შესახებ რამდენიმე ვერსია არსებობს. ერთი ვერსიით მას სვანური წარმომავლობა აქვს: „კოჯო“ ნიშნავს ქვას, „კოჯორი“ — ქვიანს. სხვა ვერსიით კოჯრის წინა სახელწოდებაა კოჟორი. ეს ტოპონიმი თავისი წარმოშობით უკავშირდება კოჟოს, რაც კლდის თხემს ნიშნავს. სწორედ ვულკანური წარმოშობის კლდის თხემზეა დაშენებული კოჟრის ციხე. სახელწოდება კოჯორი რუსული ტრანსკრიპციით დამკვიდრდა 1800 წლიდან.
კიდევ ერთი ვერსიით სახელწოდება კოჯორი შესაძლოა უკავშირდებოდეს სიტყვას „ქოჩორი“, რადგან ძველად კოჯრის პლატო დაფარული იყო ტყეებით და მოგაგონებდათ ქოჩორს. მეოთხე ვარიანტით სახელწოდება მოდის სიტყვიდან „კოჟორა“,(დაკოჟრებული), რაც ახასიათებს ადგილის რელიეფს.
კიდევ ერთი თვალსაზრისით კოჯორი ორფუძიანი კომპროზიტია. პირველი ფუძეა სიტყვა „კო“, მეორე ფუძეა „ჯორი“. „კო“ სახელნაცვალი ფორმა უნდა იყოს სიტყვისა რკო, რაც ძველ ქართულში მუხას აღნიშნავდა. „„ჯორი“ სახელნაცვალი ფორმა უნდა იყოს სიტყვისა ჯვარი. ამ მნიშვნელობით კოჯორი იგივეა, რაც მუხაჯვარი. მუხაჯვარი თავდაპირველად სალოცავი ადგილის სახელი უნდა ყოფილიყო. ასეთი წინაქრისტიანული სალოცავი კოჯრის ტერიტორიაზე იყო უძოს მთა, სადაც ახლაც შემორჩენილია მუხნარის ნაშთები. უძოზე არის წმინდა გიორგის სახელობის სალოცავი. საქართველოს სინამდვილეში წმინდა გიორგის კავშირი მუხასთან დადგენილ ფაქტად ითვლება.[1]
ისტორია |
კოჯორ-ტაბახმელას ბრძოლებში დაღუპულ იუნკერთა მემორიალი კოჯორში
კოჯორი, კოჯრის ციხე და კოჯრის გზა მრავალ ქართულ ისტორიულ წყაროშია მოხსენიებული. ფეოდალურ ხანაში იყო აგარანის ნაწილი, რაც მოიცავდა კოჯორს, შინდისს, ტაბახმელას, წავკისს. აქ საზაფხულო სადგომები ჰქონდათ ქალაქის მაღალი საზოგადოების წარმომადგენლებს. აგარანის ციხე კი იცავდა თბილისში სომხითიდან მიმავალ მთავარ გზას. ამიტომ მის დაუფლებას XI-XII საუკუნეებში დიდ ყურადღებას აქცევდნენ ქართველი მეფეები და მსხვილი ფეოდალები. აგარანის ციხეში გარდაიცვალა თამარ მეფე. XIII საუკუნიდან შეწყდა კოჯორში ზაფხულობით მეფეთა დგომის ტრადიცია.
XV საუკუნეებში კოჯორში აშენდა ორმოცი მოწამის სხელობის ეკლესია. ამავე საუკუნიდან კოჯრის ციხის მფლობელები გახდნენ სოლოღაშვილები. XVII საუკუნეში კათალიკოსმა ნიკოლოზ IX-მ კოჯორში ააშენება სასახლე და და კარის საყდარი. ამავე საუკუნეში როსტომ მეფემ კოჯორი კვლავ აქცია მეფეთა საზაფხულო რეზიდენციად. XVII-XVIII საუკუნეებში კოჯრის სასახლეში არსებობდა საჭურჭლე, რომელსაც ჰყავდა მეჭურჭლეთუხუცესი და მეჯამეთუხუცესი. 1963 წელს კოჯორში აღმოჩენილი იქნა ვახტანგ VI-ის კუთვნილი ნივთების განძი სპილენძის ოთხი თეფში და ერთი თასი, რომლებიც ვახტანგმა 1721-1722 წლებში მიიღო შაჰ ჰუსეინისგან. XVIII საუკუნისათვის კოჯრის ორმოცი მოწამის ეკლესია თითქმის დანგეული და დაცარიელებული იყო. 1759 წელს ორბელიან-ყაფლანიშვილების ბრძანებით მონასტერი აღადგინეს.
1850-იან წლებში კოჯორში გაიხსნა ფოსტა-ტელეგრაფის განყოფილება, რომელიც მაშინ მხოლოდ ზაფხულში, სააგარაკო სეზონის დროს, მუშაობდა. 1857-1858 წლებში (სხვა ვერსიით 1865-1866 წლებში) თბილისსა და კოჯორს შორის საფოსტო მომსახურების ნიშნად გამოიყენებოდა საფოსტო მარკა ტფილისის უნიკა (იგივე ტფილისის მარკა, კოჯრის მარკა), რომელიც დღეისთვის ფილატელისტური იშვიათობაა. XIX საუკუნეში არსებობდა გეგმა, რომლის მიხედვითაც თბილისიდან კოჯრის მიმართულებით უნდა გაყვანილიყო სარკინიგზო გზა.[2]1904 წლის 21 ოქტომბერს კოჯორში გაიხსნა სამრევლო დაწყებითი სკოლა კორნილე ელიზბარაშვილის ხელმძღვანელობით. სკოლაში მიღებულ იქნა 40 ბავშვი: ქართველები, სომხები, მაჰმადიანები.
1921 წელს კოჯრის სიახლოვეს მიმდინარეობდა კოჯორ-ტაბახმელის ბრძოლები რუსეთ-საქართველოს ომის დროს. დაბის სტატუსი მიენიჭა 1968 წელს. შედიოდა გარდაბნის მუნიციპალიტეტში და იყო თემის ცენტრი (სოფლები: კიკეთი, კვესეთი). 2007 წლიდან მოექცა თბილისის ადმინისტრაციულ საზღვრებში, ქალაქ თბილისის დიდგორის რაიონს, 2013 წელს გადავიდა მთაწმინდის რაიონის შემადგენლობაში და კიკეთთან ერთად შეადგენს ერთ ადმინისტრაციულ უბანს.
კურორტი |
კოჯორი ადგილობრივი მნიშვნელობის საშუალომთიანი კლიმატური კურორტია. სამედიცინო ჩვნება: სუნთქვის ორგანოთა არასპეციფიური დაავადებები, ძვალ-სახსართა და ლიმფური კვანძების ტუბერკულოზი, ნერვული სისტემის ფუნქციური დაავადებანი, მეორეული სისხლნაკლებობა. სეზონი - ზაფხული.
ღირსშესანიშნაობები |
კოჯრის ციხე
სამხრეთით, აზეულას მთის ქიმზე დგას კოჯრის ციხე. შემორჩენილია გალავნისა და მის სამხრეთ-დასავლეთ და ჩრდილო-აღმოსავლეთ ბოლოებში მდგარი ორი კოშკის ნანგრევები. ციხესიმაგრე ნაგებია ნატეხი ქვითა და აგურით. მრავალჯერ არის შეკეთებული და განახლებული. მისი უძველესი ფენა არა უგვიანეს XI საუკუნის II ნახევრით თარიღდება, ხოლო დღემდე მოღწეული კედლის ფრაგმენტები XVI-XVIII სს თარიღდება.
კოჯორის ტერიტორიაზე შემორჩენილია XV საუკუნის ორმოც მოწამეთა სახელობის ეკლესია. ესაა შვერილფასადიანი ერთნავიანი ნაგებობა. მისი სამხრეთით აღმართულია შეისრულკამარიანი ნაგებობა.
კოჯრის სამხრეთ-დასავლეთით, ასურეთისწყლის ხეობაში მდებარეობს XIII საუკუნის I ნახევრის ძეგლი კაბენის მონასტერი.
კოჯრის სამხრეთით მდებარეობს გუდელისის ეკლესია. მისგან შემორჩენილია საყდრის სამი კედელი, სადაც არის საგვარეულო საძვალე. საფლავის ქვაზე
გარკვევით იკითხება: „ორბელიანი“. საყდრის გარშემო განლაგებულია საფლავის ქვები.
მოსახლეობა |
| აღწერის წელი | მოსახლეობა |
|---|---|
| 2002 | 1 867[3][4] |
| 2014 | 1 232  |
იხილეთ აგრეთვე |
- კოჯრის კარი
- კოჯრის გზა
ლიტერატურა |
დოლიძე ვ. უშვერიძე გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, გვ. 10, თბ., 1983 წელი.
კენკებაშვილი თემურ (2009). კოჯრის ისტორია. თბილისი: „უნივერსალი“. ISBN 978-9941-12-810-3.- ჯანგიძე ნ., გაზ. „სამგორი“ გვ. 2 — თბილისი, 1960.
სქოლიო |
↑ გეგეშიძე მ. „კოჯორი“ გვ. 40. — კავკასიის ხალხათა ისტორიის საკითხები. თბილისი, 1976
↑ ჩიჯავაძე ლ. „კოჯრის ელექტრო-რკინის გზა“ — თბილისი, 1931
↑ pop-stat.mashke.org — საქართველოს დასახლებული პუნქტების მოსახლეობა
↑ საქართველოს სტატისტიკის სახელმწიფო დეპარტამენტი — სოფლების მოსახლეობა 2002 წელი
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- თბილისის დაბები
- საქართველოს კურორტები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.540","walltime":"0.717","ppvisitednodes":"value":9845,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":178071,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":89176,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":33,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":9,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1754,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 531.313 1 -total"," 74.82% 397.532 1 თარგი:ინფოდაფა_დასახლება"," 71.03% 377.368 1 თარგი:ინფოდაფა"," 32.53% 172.849 167 თარგი:ინფოდაფა/რიგი"," 18.02% 95.759 26 თარგი:Wikidata"," 13.11% 69.647 2 თარგი:Wikidata-coords"," 12.94% 68.774 1 თარგი:Wikidata/p18"," 12.32% 65.434 2 თარგი:ნავდაფა"," 11.74% 62.376 1 თარგი:გამოსახულების_ფორმატირება"," 10.59% 56.263 1 თარგი:საქართველოს_ქალაქები"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.087","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2145544,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1261","timestamp":"20190503091213","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d9u10ddu10efu10ddu10e0u10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%AF%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q13637001","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q13637001","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-09-06T07:34:45Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/Kojori_Georgia.jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":128,"wgHostname":"mw1262"););
