ელექტრული დენი სექციების სია მახასიათებლები | იხილეთ აგრეთვე | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუLearn Physics Today!The electronics companion
ელექტროდინამიკა
დენის ძალასელექტრონებიიონებიპლაზმაშიგამტარებშიელექტრონებიმეტალებშიფიზიკური სიდიდემუხტისSI სისტემაშიამპერიომის კანონისძაბვისაწინაღობისადენის სიმკვრივეფიზიკური სიდიდეომის კანონისდენის სიმკვრივეელექტრული ველის დაძაბულობისაგამტარებლობისაSI სისტემაშიამპერებშიკვადრატულ მეტრზემუშაობასითბოსსიმძლავრეჯოულის კანონისSI სისტემაშივატიპლაზმაშიელექტრული ველის დაძაბულობისსკალარული ნამრავლივატებშიმეტრზე
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შემქნით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ელექტრული დენი
Jump to navigation
Jump to search
ელექტრული დენი ეწოდება დამუხტული ნაწილაკების მიმართულ მოძრაობას, მაგალითად ელექტრული ველის გავლენით. კონტექსტის მიხედვით იგი შეიძლება აგრეთვე აღნიშნავდეს დენის ძალას.[1] დენის გადამტანი ნაწილაკები შეიძლება იყვნენ ელექტრონები (გამტარებში), იონები (ელექტროლიტებში), ორივე მათგანი (პლაზმაში) ან ელექტრონები და ე.წ. ხვრელები (ნახევარგამტარებში).[2]
სექციების სია
1 მახასიათებლები
1.1 დენის მიმართულება
1.2 დენის ძალა
1.3 სიმძლავრე
2 იხილეთ აგრეთვე
3 სქოლიო
მახასიათებლები |
დენის მიმართულება |
ისტორიულად დენის მიმართულებად გამტარებში მიღებულია დადებითად დამუხტული ნაწილაკების მიმართულება. ამასთან, თუ დენის გადამტანები არიან უარყოფითად დამუხტული ნაწილაკები (მაგალითად ელექტრონები მეტალებში), მაშინ დენის მიმართულება ნაწილაკების მოძრაობის საწინააღმდეგოა.
დენის ძალა |
მთავარი სტატია : დენის ძალა.დენის ძალა არის ფიზიკური სიდიდე რომელიც გამტარის კვეთაში დროის ერთეულში გასული მუხტის ტოლია. SI სისტემაში დენის ძალის ერთეული არის ამპერი.
ომის კანონის მიხედვით დენის ძალა (Idisplaystyle I) პროპორციულია გამტარზე მოდებული ძაბვისა (Udisplaystyle U) და უკუპროპორციულია მისი წინაღობისა (Rdisplaystyle R):
- I=URdisplaystyle I=frac UR
დენის სიმკვრივე არის ვექტორული ფიზიკური სიდიდე, რომლის მოდული ტოლია რაიმე ზედაპირის (მის პერპენდიკულარულად) გამჭოლი დენის ფარდობისა ამ ზედაპირის ფართობთან. დენის სიმკვრივის ვექტორის მიმართულება ემთხვევა დადებითად დამუხტული ნაწილაკების მოძრაობის მიმართულებას.
ომის კანონის მიხედვით დენის სიმკვრივე გარემოში (j→displaystyle vec j) პროპორციული ელექტრული ველის დაძაბულობისა (E→displaystyle vec E) და გარემოს გამტარებლობისა ( σdisplaystyle sigma ):
- j→=σE→displaystyle vec j=sigma vec E
დენის სიმკვრივე SI სისტემაში იზომება ამპერებში კვადრატულ მეტრზე.
სიმძლავრე |
მთავარი სტატია : ჯოულის კანონი.გამტარში დენის არსებობის შემთხვევაში სრულდება მუშაობა. ეს მუშაობა გამოიყოფა სითბოს სახით. სითბური დანაკარგების სიმძლავრე განიმარტება როგორც დროის ერთეულში გამოყოფილი სითბოს რაოდენობა. ჯოულის კანონის თანახმად გამტარში გამოყოფილი სიმძლავრე პროპორციულია გასული დენიდა და მოდებული ძაბვისა:
- P=IU=I2R=U2Rdisplaystyle P=IU=I^2R=frac U^2R
სიმძლავრის ერთეული SI სისტემაში არის ვატი.
უწყვეტ გარემოში (მაგალითად პლაზმაში) დანაკარგების მოცულობითი სიმძლავრე განიმარტება როგორც დენის სიმკვრივის ვექტორისა (j→displaystyle vec j) და ელექტრული ველის დაძაბულობის სკალარული ნამრავლი:
- p=(j→E→)=σE2=j2σdisplaystyle p=left(vec jvec Eright)=sigma E^2=frac j^2sigma
მოცულობითი სიმძლავრე იზომება ვატებში კუბურ მეტრზე ერთეულებში.
იხილეთ აგრეთვე |
- ამპერი
- დენის სიმკვრივე
- მაგნიტური ველი
სქოლიო |
↑
Lakatos, John. ; Oenoki, Keiji; Judez, Hector; Oenoki, Kazushi; Hyun Kyu Cho (March 1998)Learn Physics Today!. Colegio Franklin D. Roosevelt. წაკითხვის თარიღი: 2009-03-10.
↑
Anthony C. Fischer-Cripps (2004). The electronics companion. CRC Press, გვ. 13. ISBN 9780750310123.
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ელექტროდინამიკა
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.096","walltime":"0.167","ppvisitednodes":"value":662,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":4289,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":1976,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":8,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":2383,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 69.045 1 -total"," 78.52% 54.214 1 თარგი:სქოლიოს_სია"," 19.21% 13.262 2 თარგი:მთავარი"," 17.21% 11.881 1 თარგი:Cite_web"," 16.78% 11.586 1 თარგი:Cite_book"," 11.26% 7.772 2 თარგი:მულტიპარამეტრი-ბმულით"," 5.50% 3.800 1 თარგი:Main_other"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.003","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":535419,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1254","timestamp":"20190313144412","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":145,"wgHostname":"mw1258"););
