Luxor Eduki-taula Geografia | Klima | Historia | Arkeologia guneko monumentu eta tokiak | Ekonomia | Garraiobideak | Herri eta hiri senidetuak | Erreferentziak | Kanpo loturak | Nabigazio menua25° 41′ 49″ N, 32° 38′ 32″ E / 25.696944444444°N,32.642222222222°E / 25.696944444444; 32.64222222222225° 41′ 49″ N, 32° 38′ 32″ E / 25.696944444444°N,32.642222222222°E / 25.696944444444; 32.642222222222www.luxor.gov.egEkialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimiaLuxor, Egypt: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and DataWikimedia CommonsLuxorreko Tenplua
Egiptoko hiriak
arabierazEgiptokoTebasenAntzinako EgiptokoGoi EgiptokoNiloAsuanetik2006koNilobasamortuaudanHomerokAntzinako EgiptokoKarnaknekropoliEgiptoko Inperio BerrikofaraoiErregeen HaranErreginen HaranEgiptoko Antzinako InperioarenEgiptokoMenfisK. a. 2050XI. dinastianAntzinako EgiptorendromosesfingeakAmenofis III.aRamses II.akbaxuerliebeAkenatonTutankamonHoremhebNektanebo I.aAlexandro HandiadromosekinobeliskoPariseraKonkordiaren Plazan1833anpilonoenprozesiokolomadiaMutKhonsuAmonMinenmeskitaAntzinako EgiptonEgiptoko Inperio BerrianmuseoGizako PiramideenUNESCOkfaraoiakhipogeoetanErregeen HaranarenNiloarabierazAmenofis III.afaraoiarenMedinet HabutikAmenofis III.aKuartzitaGizaGebel el-SilsilakoAsuanEgiptokoturismoaribaltsetanmiliaAsuanKairo
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003Eu003Ca tabindex="0" role="button"u003Eⓧu003C/au003Eu003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="eu" dir="ltr"u003Eu003Cul class="gallery mw-gallery-packed-overlay"u003Enttu003Cli class="gallerybox" style="width: 1102px"u003Eu003Cdiv style="width: 1102px"u003Entttu003Cdiv class="thumb" style="width: 1100px;"u003Eu003Cdiv style="margin:12.333333333333px auto;"u003Eu003Ca href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Lehiaketak"u003Eu003Cimg alt="Banner-uda-2019.gif" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/94/Banner-uda-2019.gif" decoding="async" width="1100" height="76" data-file-width="1600" data-file-height="110" /u003Eu003C/au003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Enttu003C/divu003Eu003C/liu003Enu003C/ulu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
Luxor
Jump to navigation
Jump to search
| Luxor | |||
|---|---|---|---|
 Egipto | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Herrialdea | Egipto | ||
| Probintzia | Luxorreko eskualdea | ||
| Posta kodea | 85511 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 25° 41′ 49″ N, 32° 38′ 32″ E / 25.696944444444°N,32.642222222222°E / 25.696944444444; 32.642222222222Koordenatuak: 25° 41′ 49″ N, 32° 38′ 32″ E / 25.696944444444°N,32.642222222222°E / 25.696944444444; 32.642222222222 | ||
  Luxor Luxor (Egipto) | |||
| Azalera | 416 km² | ||
| Altuera | 89 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 202.232 bizt. (2006-11-11) | ||
| Dentsitatea | 486,13 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Telefono aurrizkia | 0952 | ||
| Ordu eremua | UTC+02:00 | ||
| Hiri senidetuak | Kazanlak  , Baltimore, Parintins eta Shenzhen | ||
www.luxor.gov.eg | |||
Luxor[1] (arabieraz الأقصر Al-Uqsur), Egiptoko hiri bat da, antzinako Tebasen hondakinen gainean eraikia, Antzinako Egiptoko Inperio Berriko eta Goi Egiptoko IV. nomoaren hiriburua izan zena. Nilo ibaiaren ekialdeko ibarrean dago, lehen ur-jauzia delakotik, (Asuanetik) 200 kilometro iparraldera. Bere biztanleria, 2006ko azken erroldaren arabera, 451.318 biztanlekoa da.
Izen egiptoarra: Uaset. Izen greziarra: Tebas. Izen arabiarra: Al-Uqsur.
Eduki-taula
1 Geografia
2 Klima
3 Historia
4 Arkeologia guneko monumentu eta tokiak
4.1 Luxorreko Tenplua
4.2 Karnakeko Tenplua
4.3 Erregeen Harana
4.4 Erreginen Harana
4.5 Memnoneko Kolosoak
5 Ekonomia
6 Garraiobideak
7 Herri eta hiri senidetuak
8 Erreferentziak
9 Kanpo loturak
Geografia |
Nilo ibaiaren haranean dago, ibaiaren ertzean. Ibaia baino ehunka metro batzuk haratago, landaretza desagertu eta basamortua hedatzen da, bi alboetara. Mendebaldeko ibarrak erliebe oso malkartsua du. Klima, epela eta lehorra da, eta udan, tenperatura 40ºtik gorakoa da
Klima |
| Datu klimatikoak (Luxor) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 23.0 | 25.4 | 27.4 | 35.0 | 39.2 | 41.4 | 41.1 | 40.4 | 38.8 | 35.3 | 28.9 | 24.4 | 33.4 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 5.4 | 7.1 | 10.4 | 16.0 | 20.2 | 22.6 | 23.6 | 23.2 | 21.3 | 17.3 | 11.6 | 7.1 | 15.5 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
Iturria: Climate Charts[2] | |||||||||||||
Historia |
Luxor, antzinako Uaset (antzinako egiptoarren arabera) edo Tebas (greziarren arabera) hiriaren zati da, Homerok "Ehun ateen hiria" deitua, bere harresietan zuen ate mordoagatik. Arabiarrek Al-Uqsur deitzen diote "Jauregien Hiria", bere eraikin ederrengatik, jauregitzat hartuak.
Antzinako Egiptoko tenplu handien hiria da (Luxor eta Karnak), eta mendebaldeko ibarreko nekropoli ospetsuena, non Egiptoko Inperio Berriko faraoi eta nobleak lurperatu ziren, Erregeen Haran eta Erreginen Haran ospetsuak.
Egiptoko Antzinako Inperioaren hasieran, Egiptoko hiriburua Menfis zen. Tebasek hartzen du Menfisen lekukoa Egiptoko hiriburu bezala K. a. 2050 inguruan, XI. dinastian, 1500 urtez, Antzinako Egiptoren hiriburua izan zelarik.
Arkeologia guneko monumentu eta tokiak |
Luxorreko Tenplua |
Luxorreko tenplua Inperio Berrian eraikia izan zen. Karnakeko tenpluarekin etorbide (dromos) baten bidez lotua zegoen, esfingeak alboan zituelarik. Nagusiki, bi faraoik eraiki zuten: Amenofis III.a (barnealdea eraiki zuen) eta Ramses II.ak, tenplua amaitu zuena. Beste faraoi batzuk ere lagundu zuten ingurua edertzen, apaindura, eraikuntza txikiago, baxuerliebe eta beste aldaketa batzuekin. Horien artean Akenaton, Tutankamon, Horemheb, Nektanebo I.a eta Alexandro Handia daude.
Tenplua, dromosekin, bi obelisko handirekin, sarrerako atearen albo banatan zeudenak (horietako bat Parisera eraman zen eta bertako Konkordiaren Plazan altxatua izan zen 1833an), eta bi eseritako estatua handirekin osatuta zegoen, azken hauek, pilonoen aurrean, Ramses II.a faraoia irudikatzen dutenak.
Patio handi bat du, prozesio kolomadia, ataria, gela hipostiloa, Mut, Khonsu eta Amon-Minen gelak, jaiotza gela, ofrenda gela, harrera gela, txaluparen santutegia eta beste zenbait santutegi.
Lehen patioaren ipar-ekialdean, duela mende asko, meskita bat eraiki zen, gaur egun bere zerbitzuak ematen dituena, tokiaren izaera erlijiosoa mantentzen duelarik.
Karnakeko Tenplua |
Amonen estatua erraldoia
Karnakeko tenplua, Antzinako Egipton, bereziki Egiptoko Inperio Berrian, eragin gehien izan zuen gune erlijiosoa izan zen. Tenplu nagusia, Amon jainkoaren gurtzari eskainia zegoen, baina beste egiptoar tenplu batzuetan bezala, beste jainko/sa batzuk ere gurtzen ziren.
Multzo hau, munduko gune erlijioso ezagunik antzinakoena da. Aire libreko museo erraldoi bat da, Antzinako Egiptoko kulturaren arrasto garrantzitsuak erakusten dituena. Egiptoko bigarren tokirik bisitatuena da Gizako Piramideen ondoren. UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatua dago, antzinako Tebaseko beste hondakin batzuekin batera.
Erregeen Harana |
Erregeen Harana, Inperio Berrian zehar, faraoiak hipogeoetan lurperatzen ziren tokia zen. Hemen lurperatuak izan ziren XVIII., XIX. eta XX. dinastiatako faraoiak, baita erregina batzuk, printzeak, nobleak eta animaliak ere.
Erreginen Harana |
Erreginen Haranean, XIX. eta XX. dinastietako erregina eta printzeak lurperatuak izan ziren, lehenagokoak ere aurkitu diren arren. Erregeen Haranaren hego-mendebaldean dago, Luxorren parean, Nilo ibaiaren mendebaldeko ibarrean, eta Erregeen Harana baino toki txikiagoa eta kalitate kaxkarragoko harrizkoa da Ta Set Neferu "edertasunaren tokia" izen egiptoarra jaso zuen, eta, arabieraz, gaur egungo Biban el-Harim da.
Memnoneko Kolosoak |
Memnoneko kolosoak, Amenofis III.a faraoiaren bi harrizko estatua erraldoi dira, Luxorretik mendebaldera daudenak, Medinet Habutik gertu.
Memnoneko kolosoak, bi estatua biki dira, Amenofis III.a faraoia eserita irudikatzen dutenak. Kuartzita blokeetan tailatuak daude, bereziki Giza eta Gebel el-Silsilako harrobietatik ekarria, Asuan iparraldean, baita harrizko oinarriak ere. Estatua hauen garaiera 18 metrokoa da.
Ekonomia |
Luxorreko azoka
Luxorreko ekonomia, Egiptoko hiri askorena bezala, turismoari oso lotuta dago. Bertako biztanle asko, nekazariak ere badira.
Garraiobideak |
Luxorrek nazioarteko aireportu bat du.
Berriki eraikitako zubi batek, Luxorren erdialdetik kilometro batzuetara, bi ibarren arteko komunikazioa errazten du, tradizionalki, ibaia baltsetan zeharkatzen baitzen.
Tren zerbitzu batek egunean bi aldiz lan egiten du, bata goizez eta bestea gauez, Luxorreko tenplutik milia batetara dagoen geltokian har daitezkeenak. Helmugak, beste batzuen artean, Asuan eta Kairo dira.
Herri eta hiri senidetuak |
Kazanlak (Bulgaria)
Baltimore (Ameriketako Estatu Batuak)
Parintins (Brasil)
Erreferentziak |
↑
Euskaltzaindia Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia .
↑
Climate Charts Luxor, Egypt: Climate, Global Warming, and Daylight Charts and Data .
Kanpo loturak |
 | Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Luxor |
(Gaztelaniaz)Luxorreko Tenplua
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ErrefAurrebista" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetaku003E."););
Kategoria:
- Egiptoko hiriak
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.692","walltime":"0.908","ppvisitednodes":"value":7812,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":68426,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":6364,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":20,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":4,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1363,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":3,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 830.802 1 -total"," 66.73% 554.375 1 Txantiloi:Hiri_infotaula"," 63.35% 526.309 1 Txantiloi:Infotaula"," 24.94% 207.201 1 Txantiloi:Klima"," 22.79% 189.334 3 Txantiloi:Klima/line"," 17.49% 145.313 117 Txantiloi:Hexadecimal"," 16.41% 136.349 26 Txantiloi:Klima/colt"," 10.41% 86.508 1 Txantiloi:Convert/variable"," 6.25% 51.904 1 Txantiloi:Cal_coor"," 6.08% 50.516 1 Txantiloi:Convert"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.338","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":7713405,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1338","timestamp":"20190716122744","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Luxor","url":"https://eu.wikipedia.org/wiki/Luxor","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q130514","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q130514","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2008-10-06T15:34:02Z","dateModified":"2019-06-18T19:29:18Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/fe/Eg_luxor1.png"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":132,"wgHostname":"mw1264"););
