თურჰან ჰატიჯე სულთანი სექციების სია წარმოშობა | დაპირისპირება მაჰფეიქერთან | მშენებლობები | გარდაცვალება | საინტერესო ფაქტები | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიურ
ჰაიმე ხათუნიმალჰუნ ხათუნინილიუფერ ხათუნიგიულჩიჩექ ხათუნიდევლეთ ხათუნიემინე ხათუნიჰიუმა ხათუნიემინე გიულბაჰარ ხათუნიგიულბაჰარ ხათუნიაიშე ჰაფსა სულთანიჰიურემ სულთანინურბანუ სულთანისაფიე სულთანიჰანდან სულთანიმუსტაფა I-ის დედამაჰფირუზ ჰატიჯე სულთანიქიოსემ სულთანითურჰან ჰატიჯე სულთანისალიჰა დილაშუბ სულთანიჰატიჯე მუაზეზ სულთანიემეთულაჰ რაბია გიულნუშ სულთანისალიჰა სულთანიშეჰსუვარ სულთანიემინე მიჰრიშაჰ სულთანირაბია შერმი სულთანიმიჰრიშაჰ სულთანიაიშე სენიეფერვერ სულთანინაქშიდილ სულთანიბეზმიალემ სულთანიფერთევნიალ სულთანიშევქეფზა სულთანითირიმიუჟგან სულთანიგიულჯემალ ქადინ ეფენდიგიულიუსთიუ ქადინ ეფენდი
ოსმალეთის სულთნების მეუღლეებივალიდე-სულთნებიდაბადებული 1627გარდაცვლილი 5 ივლისიგარდაცვლილი 1683
თურქ.16275 ივლისი1683ოსმალეთის იმპერიისსულთნისიბრაჰიმ Iმეჰმედ IVქიოსემ სულთანმაჰარამხანას16422 იანვარსმეჰმედ IVიანიჩრებმა16511658მეჰმედიკონსტანტინოპოლშისაფიე სულთანმაისლამი1657მეჰმედ III166516835 ივლისსახალ მეჩეთშიქალთა სულთანატის
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
თურჰან ჰატიჯე სულთანი
Jump to navigation
Jump to search
| თურჰან ჰატიჯე სულთანი | |
|---|---|
 | |
| მშობ. სახელი | Turhan Hatice |
| დაბ. სახელი | ნადია |
| დაბ. თარიღი | 1627 რუტენია, დღევანდელი უკრაინა |
| გარდ. თარიღი | 5 ივლისი 1683 |
| ეროვნება | უკრაინელი |
| საქმიანობა | ვალიდე სულთანი |
| რელიგია | ქრისტიანობა, მოგვიანებით მიიღო ისლამი |
| მეუღლე(ები) | იბრაჰიმ I |
| შვილ(ებ)ი | მეჰმედ IV ბეიჰან სულთანი შეჰზადე აჰმედი გევერჰან სულთანი |
თურჰან ჰატიჯე სულთანი (თურქ. Turhan Hatice; დ. 1627 — გ. 5 ივლისი, 1683) — ოსმალეთის იმპერიის სულთნის იბრაჰიმ I-ის ცოლი და მეჰმედ IV-ის დედა.
სექციების სია
1 წარმოშობა
2 დაპირისპირება მაჰფეიქერთან
3 მშენებლობები
4 გარდაცვალება
5 საინტერესო ფაქტები
6 ლიტერატურა
წარმოშობა |
მისი მეუღლე - იბრაჰიმ I
ჰატიჯე თურჰან სულთანი დაიბადა აღმოსავლეთ უკრაინის ტერიტორიაზე. მისი ნამდვილი სახელი ნადია იყო. თათრების ერთ-ერთი შემოსევის დროს ნადია გაიტაცეს და მონად გაყიდეს. 12 წლის ასაკში ნადია ოსმალეთის იმპერიის სულთნის, იბრაჰიმ I-ის დედამ, ქიოსემ სულთანმა შვილს აჩუქა, როგორც ჰარამხანას ხარჭა. 1642 წლის 2 იანვარს ნადიას 15 წლის ასაკში, როდესაც უკვე თურქული სახელი თურჰანი ერქვა შეეძინა ვაჟი, მომავალი სულთანი მეჰმედ IV. როდესაც მეჰმედი 6 წლის იყო იბრაჰიმ I იანიჩრებმა ტახტიდან ჩამოაგდეს და მოკლეს.
დაპირისპირება მაჰფეიქერთან |
ოსმალეთის იმპერიის სათავეში აღმოჩნდა თურჰანის და იბრაჰიმის ერთადერთი შვილი - მეჰმედი. იმისთვის, რომ თურჰანს მეჰმედი ემართა უნდა მიეღო ტიტული ვალიდე. მაგრამ თავისი ახალგაზრდობის და გამოუცდელობის გამო თურჰანი ვერ გახდა ვალიდე სულთანი, ხოლო მისი ადგილი დაიკავა სულთნის ბებიამ - ქიოსემ სულთანმა ცნობილი როგორც მაჰფეიქერი.
ვალიდეს ტიტულის აღდგენასთან ერთად კიოსემმა მიიღო პატარა სულთნის რეგენტის ტიტულიც. მაგრამ თურჰანი ძალიან პატივმოყვარე ქალი იყო, იმისთვის, რომ არ დაეკარგა ასეთი მაღალი ტიტული უბრძოლველად. ძალაუფლების მოსაპოვებლად კიოსემი გეგმავდა მეჰმედის ჩამოგდებას და მისი სხვა შვილიშვილით შეცვლას. თურჰანმა გაიგო ქიოსემის გეგმების შესახებ. 1651 წელს კიოსემ სულთანი მოკლეს. მის სიკვდილს ხშირად აბრალებენ თურჰანს. მისი კონკურენტის გარდაცვალების შემდეგ თურჰან სულთანი გახდა ვალიდე სულთანი. ის ხელმძღვანელობდა უზარმაზარ ოსმალეთის იმპერიას სანამ მისი ვაჟი სრულწლოვანი გახდებოდა. სწორედ მისი ინიციატივით დიდი ვეზირი გახდა ქოფრიულიუ მეჰმედ-ფაშა, რითც დიდი ეპოქა დაიწყო .
მშენებლობები |
თურჰანის პირველი პროექტი დაიწყო 1658 წელს. ვენეციელების მუქარის საპასუხოთ მან დარდანელის სიახლოვეს ააშენა ორი ციხესიმაგრე. ერთი - ევროპის მხარეს, ხოლო მეორე აზიის მხარეს (რომლებიც დღემდეა შემორჩენილი). ამ პროექტმა თურჰანი იმავე საფეხურზე დააყენა, როგორც მეჰმედი და სხვა სულთნები, რომლებმაც იმავე რაიონში ააშენეს ციხესიმაგრეები. თუმცა თურჰანმა ყველაზე დიდი აღიარება იმით მოიპოვა, რომ დაასრულა კონსტანტინოპოლში ახალი მეჩეთის მშენებლობა. ამ მეჩეთის მშენებლობა დაიწყო საფიე სულთანმა, რომელმაც მშენებლობისთვის აირჩია სტამბოლის ის უბანი, სადაც ყველაზე ნაკლები მუსლიმი ცხოვრობდა, ამით მას სურდა გაევრცელებინა ისლამი ქალაქის ამ ნაწილში. მეჩეთის მშენებლობა განახლდა 1657 წელს. თუმცა საფიე სულთნის ვაჟის, მეჰმედ III-ის გარდაცვალების შემდეგ მეჩეთის მშენებლობა შეწყდა. მეჩეთმა მიიღო მეორე შანსი, მას შემდეგ რაც თურჰანმა გადაწყვიტა დაესრულებინა ის რაც დაიწყო საფიემ. 1665 წელს კომპლექსის მშენებლობა დასრულდა. მასში არა მხოლოდ მეჩეთი, არამედ სკოლა, საზოგადოებრივი აბანოები, ბაზარი და საწყობი შედიოდა. ამ მეჩეთმა მიიღო იმპერიის პირველი მეჩეთის სახელი, რომელიც ქალმა ააშენა.
გარდაცვალება |
ვალიდე თურჰან ჰატიჯე სულთანი გარდაიცვალა 1683 წლის 5 ივლისს. ის დაკრძალეს საკუთარ მავზოლეუმში ახალ მეჩეთში.
საინტერესო ფაქტები |
თურჰან ჰატიჯე სულთანი ქალთა სულთანატის უკანასკნელ წარმომადგენელად ითვლება.
ლიტერატურა |
- Leslie P. Peirce, The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire (Oxford: Oxford University Press 1993).
- Lucienne Thys-Senocak, Ottoman Women Builders (Aldershot: Ashgate 2006).
| |||||
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ოსმალეთის სულთნების მეუღლეები
- ვალიდე-სულთნები
- დაბადებული 1627
- გარდაცვლილი 5 ივლისი
- გარდაცვლილი 1683
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.196","walltime":"0.239","ppvisitednodes":"value":4380,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":33104,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":11216,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":11,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 186.925 1 -total"," 68.87% 128.739 1 თარგი:ინფოდაფა_პიროვნება"," 64.20% 120.005 1 თარგი:ინფოდაფა"," 26.15% 48.887 1 თარგი:ოსმალეთის_იმპერიის_სულთნების_დედები"," 23.47% 43.870 166 თარგი:ინფოდაფა/რიგი"," 23.10% 43.171 1 თარგი:ნავდაფა"," 7.17% 13.394 6 თარგი:Br_separated_entries"," 6.67% 12.460 1 თარგი:ფერი"," 4.81% 8.994 1 თარგი:Lang-tr"," 3.57% 6.673 1 თარგი:Tnavbar"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.008","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":794989,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1248","timestamp":"20190330212032","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d7u10e3u10e0u10f0u10d0u10dc u10f0u10d0u10e2u10d8u10efu10d4 u10e1u10e3u10dau10d7u10d0u10dcu10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%9C_%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%AF%E1%83%94_%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q621548","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q621548","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2014-07-09T06:32:12Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/db/Turhan_Hatice.jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":147,"wgHostname":"mw1241"););
