ჰიურემ სულთანი სექციების სია წარმომავლობა | სულთნის ცოლი | რესურსები ინტერნეტში | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუკალგარის უნივერსიტეტი | როქსოლანაჰიურემ სულთანის საფლავიСлавянская тематика в произведениях ЛессингаМИХАЛОН ЛИТВИН, О НРАВАХ ТАТАР, ЛИТОВЦЕВ И МОСКВИТЯНRoxolana: «The Greatest Empresse of the East»Твори в п’яти томах. Т. 4: СходознавствоГде родилась Роксолана?რრ
შეჰზადე მაჰმუდი15121521რაზიე სულთანი15141570შეჰზადე მუსტაფა15151553ფატმა სულთანი15161561შეჰზადე აჰმედი1517შეჰზადე მურადი15191521შეჰზადე მეჰმედი15211543მიჰრიმაჰ სულთანი15221578შეჰზადე აბდულა15231526შეჰზადე სელიმი15241574შეჰზადე ბაიაზიდი15251561შეჰზადე ჯიჰანგირი15311553ჰაიმე ხათუნიმალჰუნ ხათუნინილიუფერ ხათუნიგიულჩიჩექ ხათუნიდევლეთ ხათუნიემინე ხათუნიჰიუმა ხათუნიემინე გიულბაჰარ ხათუნიგიულბაჰარ ხათუნიაიშე ჰაფსა სულთანიჰიურემ სულთანინურბანუ სულთანისაფიე სულთანიჰანდან სულთანიმუსტაფა I-ის დედამაჰფირუზ ჰატიჯე სულთანიქიოსემ სულთანითურჰან ჰატიჯე სულთანისალიჰა დილაშუბ სულთანიჰატიჯე მუაზეზ სულთანიემეთულაჰ რაბია გიულნუშ სულთანისალიჰა სულთანიშეჰსუვარ სულთანიემინე მიჰრიშაჰ სულთანირაბია შერმი სულთანიმიჰრიშაჰ სულთანიაიშე სენიეფერვერ სულთანინაქშიდილ სულთანიბეზმიალემ სულთანიფერთევნიალ სულთანიშევქეფზა სულთანითირიმიუჟგან სულთანიგიულჯემალ ქადინ ეფენდიგიულიუსთიუ ქადინ ეფენდი
ოსმალეთის სულთნების მეუღლეებიგარდაცვლილი 1558
ოსმ.თურქ.ევროპაშილათ.150215051558სულეიმან I დიდებულისჰასეკისელიმ II-ისXVI საუკუნისლიტვის დიდი სამთავროსყირიმის სახანოშიმიხალონ ლიტვინი1548155116211622რეჩ პოსპოლიტასსამუილ ტვარდოვსკიმართლმადიდებელიროგატინიდანივანო-ფრანკოვსკის ოლქიუკრაინამიხეილ ორლოვსკისჩემეროვციდანხმელნიცკის ოლქიევროპაშიჰამბურგისოსმალეთის იმპერიაშიოჟე ბუსბეკმაXVI საუკუნისროქსოლანებისშავიზღვისპირეთშიდუნაისსულეიმან Iმანისაშიჰარამხანაშეჰზადე მუსტაფასმაჰიდევრანმა15211531მეჰმედიმიჰრიმაჰისელიმიბაიაზიდიჯიჰანგირი1534აიშე ჰაფსა სულთანიაია სოფიასასულთან აჰმედის მეჩეთსსულთან აჰმედის პარკშიჰიურემ სულთანის აბანოსინანმა„როქსოლანა“უკრაინა„ჰიურემ სულთანი“„დიდებული საუკუნე“თურქეთი
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ჰიურემ სულთანი
Jump to navigation
Jump to search
| ჰიურემ სულთანი | |
|---|---|
 | |
| მშობ. სახელი | Hürrem Sultan |
| დაბ. სახელი | ანასტასია |
| დაბ. თარიღი | დაახ. 1505 |
| გარდ. თარიღი | 1558 კონსტანტინოპოლი , ოსმალეთის იმპერია |
| დაკრძალულია | სულეიმანის მეჩეთი , კონსტანტინოპოლი |
| რელიგია | ქრისტიანობა , მოგვიანებით მიიღო ისლამი |
| მეუღლე(ები) | სულეიმან I |
| შვილ(ებ)ი | მეჰმედი მიჰრიმაჰი აბდულა სელიმი ბაიაზიდი ჯიჰანგირი |
ჰიურემ სულთანი (ოსმ. [خرم سلطان], თურქ. Hürrem Haseki Sultan), ევროპაში ცნობილია როგორც როქსოლანა (ლათ. Roxolana; ნამდვილი სახელი უცნობია, ლიტერატურული ტრადიციის თანახმად ნამდვილი სახელია ანასტასია ან ალექსანდრა გავრილის ასული ლისოვსკაია; დაახლ. 1502[1] ან დაახლ. 1505[2] — 15 ან 18 აპრილი 1558) — ოსმალეთის სულთნის სულეიმან I დიდებულის ხარჭა და შემდეგ მეუღლე, ჰასეკი, სულთან სელიმ II-ის დედა.
სექციების სია
1 წარმომავლობა
2 სულთნის ცოლი
3 რესურსები ინტერნეტში
4 სქოლიო
წარმომავლობა |
ინფორმაციები ჰიურემის წარმოშობის შესახებ საკმაოდ წინააღმდეგობრივია. ჰიურემის ჰარამხანაში მისვლამდე დოკუმენტური წყაროები ფაქტობრივად არ არსებობს. თუმცა საკმაოდ ბევრი ლეგენდა და ლიტერატურული ვერსია არსებობს მისი წარმოშობის შესახებ. ჰიურემის თანამედროვე ისტორიული დოკუმენტები არ შეიცავენ ცნობებს მისი ბავშვობის შესახებ და მხოლოდ მისი რუსული წარმომავლობის ხაზგასმით იფარგლებიან. XVI საუკუნის II ნახევარში, ლიტვის დიდი სამთავროს ელჩი ყირიმის სახანოში მიხალონ ლიტვინი, თავის 1548-1551 წლების მოგონებებში აღნიშნავს, რომ
 | „თურქეთის სულთნის საყვარელი მეუღლეც, მისი მემკვიდრის დედა გაიტაცეს ჩვენი მიწიდან[3][4].“ |
1621-1622 წლებში რეჩ პოსპოლიტას თურქეთში ელჩობის მონაწილე სამუილ ტვარდოვსკი არნიშნავს: მას თურქებმა უამბეს იმის შესხებ, რომ როქსალანა იყო მართლმადიდებელი მღვდლის შვილი როგატინიდან (ივანო-ფრანკოვსკის ოლქი, უკრაინა)[4].
პოლონური ლიტერატურული ტრადიციის მიხედვით ჰიურემის ნამდვილი სახელია ალექსანდრა და იგი იყო როგატინის მღვდლის გავრილ ლისოვსკის შვილი[5]. ამ ვერსიას იზიარებდნენ საბჭოთა ისტორიკოსებიც[1][2][6][7].
მიხეილ ორლოვსკის ვერსიის მიხედვით[8] იგი წარმოშობით იყო არა როგატინიდან, არამედ ჩემეროვციდან (ხმელნიცკის ოლქი)[9].
ევროპაში იგი ცნობილია როქსოლანას სახელით. ეს სახელი გამოიგონა ჰამბურგის ელჩმა ოსმალეთის იმპერიაში ოჟე ბუსბეკმა. იგი ეფუძნება ცნობას, რომ ჰიურემი არის წარმოშობით დასავლეთ უკრაინიდან და უწოდა როქსოლანა, XVI საუკუნის მიწურულს ამ ტერიტორიაზე საკმაოდ პოპულარული სახელი, რომელიც მომდინარეობს როქსოლანების ტომის სახელწოდებიდან (აღნიშნული ტომები ცხოვრობდნენ ჩრდილოეთ შავიზღვისპირეთში და დუნაის რეგიონში)[10].
სულთნის ცოლი |
ყირიმელი თათრების მიერ ერთ-ერთი დარბევის დროს გოგონა ტყვედ ჩავარდა და რამდენიმე გაყიდვის შემდეგ აჩუქეს სულეიმან I-ს, რომელიც იმ პერიოდში იყო ტახტის მემკვიდრე და მანისაში ჰქონდა ჰარამხანა. არ არის გამორიცხული, რომ მას საჩუქარი მიუძღვნეს ტახტზე ასვლის აღსანიშნავად. ჰარამხანაში როქსოლანას უწოდეს ჰიურემი. ამ პერიოდისათვის იგი უნდა ყოფილიყო დაახლოებით 15 წლის.
მცირე ხანში მან სულთნის ყურადღება მიიქცია. სულთნის საყვარელმა, შეჰზადე მუსტაფას დედამ მაჰიდევრანმა მასზე ეჭვიანობაც კი დაიწყო. 1521-1531 წლებში ჰიურემსა და სულთანს შეეძინათ 6 შვილი: მეჰმედი, მიჰრიმაჰი, აბდულა, სელიმი, ბაიაზიდი და ჯიჰანგირი[11].
1534 წელს გარდაიცვალა სულთან სულეიმანის დედა აიშე ჰაფსა სულთანი. მისი გარდაცვალების შემდეგ როქსოლანა ოფიციალურად გახდა სულთნის მეუღლე.
ჰიურემ სულთანის ინიციატივით სტამბოლში აშენდა ბევრი მეჩეთი, აბანო, 2 მედრესე და ქალთა საავადმყოფო.
ჰიურემ სულთანის აბანო, 1556/57წწ
აია სოფიასა და სულთან აჰმედის მეჩეთს შორის, სულთან აჰმედის პარკში მდებარე ჰიურემ სულთანის აბანო 1556/57 წლებში ჰიურემ სულთანის ბრძანებით შექმნა სულთნის კარის ხუროთმოძღვარმა სინანმა. ერთსართულიანი მოგრძო შენობა ადვილი საცნობია თავისი მოწითალო–სპილოსძვლისფერი ფასადითა და რამდენიმე მცირე გუმბათოვანი სახურავით. აბანო აქტიურად გამოიყენებოდა 1910 წლამდე. შემდეგ ზუსტად ერთი საუკუნის განმავლობაში ჯერ საწყობის, შემდეგ კი ხალიჩების საგამოფენო სივრცის ფუნქციას ასრულებდა. 2010 წელს მას დაუბრუნდა თავისი უწინდელი ფუნქცია.[12].
მასზე შექმნილია უამრავი ლიტერატურული თუ მუსიკალური ნაწარმოები, დადგმულია რამდენიმე სპექტაკლი, გადაღებულია 3 სერიალი : „როქსოლანა“ (უკრაინა, 1996–2003 წლები), „ჰიურემ სულთანი“ (უკრაინა 2008 წ.) და „დიდებული საუკუნე“ (თურქეთი, 2011–2013 წლები)
რესურსები ინტერნეტში |
- კალგარის უნივერსიტეტი | როქსოლანა
- ჰიურემ სულთანის საფლავი
სქოლიო |
- ↑ 1.01.1Смирнов Н. А. Россия и Турция в XVI—XVII вв. (в двух томах). — Т. 1: МГУ, 1946. — С. 60.
- ↑ 2.02.1Гавришков Б. М. Славянская тематика в произведениях Лессинга // Советское славяноведение. — 1982. — № 6, ноябрь-декабрь. — С. 93. — ISSN 0132-1366
↑ МИХАЛОН ЛИТВИН, О НРАВАХ ТАТАР, ЛИТОВЦЕВ И МОСКВИТЯН- ↑ 4.04.1Yermolenko G. Roxolana: «The Greatest Empresse of the East» // The Muslim World. — 95. — 2. — 2005. — P. 231—248.
↑ Abbott E. A history of mistresses. — HarperFlamingoCanada, 2003. — 510 p. — P. 53.
↑ Український радянський енциклопедичний словник: В 3-х т. Т. III. / За ред. М. Бажана. — 1-е вид. — Киев: Головна редакція Української радянської енциклопедії. — 1968. — С. 162.
↑ Примітки. До стор. 425 // Кримський А. Ю. Твори в п’яти томах. Т. 4: Сходознавство / Ред. тому О. І. Ганусець. — Киев: Наукова думка, 1974. — 640 с. — С. 636.
↑ Орловский М. Я. Роксолана или Анастасия Лисовская: Ист. повесть. — Каменец-Подольский: Тип. Подол. губерн. правления, 1883.
↑ Василевский М. Где родилась Роксолана? // День: Ежедневная всеукраинская газета. — № 124, четверг, 14 июля 2005.
↑ Roxolana in European Literature, History and Culture / ed. by Galina I. Yermolenko. — New York: Ashgate Publishing, 2010.
↑ Peirce L. P. The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. — New York: Oxford University Press, 1993 გვ. 60
↑ Elisabeth Schnurrer: Istanbul. ADAC Reiseführer, ADAC Verlag GmbH, 2010, S. 40
| ||||||||||||||||||
| |||||
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ოსმალეთის სულთნების მეუღლეები
- გარდაცვლილი 1558
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.288","walltime":"0.368","ppvisitednodes":"value":5435,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":69653,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":36261,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":11,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":2,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":5569,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 263.468 1 -total"," 49.82% 131.256 1 თარგი:ინფოდაფა_პიროვნება"," 46.14% 121.569 1 თარგი:ინფოდაფა"," 21.66% 57.080 3 თარგი:ნავდაფა"," 16.98% 44.745 1 თარგი:სულეიმან_I"," 15.34% 40.417 166 თარგი:ინფოდაფა/რიგი"," 9.65% 25.414 1 თარგი:სქოლიო"," 6.48% 17.078 1 თარგი:ოსმალეთის_იმპერიის_სულთნების_დედები"," 4.68% 12.330 6 თარგი:Br_separated_entries"," 3.97% 10.456 1 თარგი:ნავდაფა_ქვეჯგუფი"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.009","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":802446,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1319","timestamp":"20190307175105","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10f0u10d8u10e3u10e0u10d4u10db u10e1u10e3u10dau10d7u10d0u10dcu10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%B0%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9B_%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q255809","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q255809","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2013-09-08T04:38:11Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/Tizian_123.jpg"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":116,"wgHostname":"mw1256"););
