Skip to main content

1690 Događaji | Rođenja | Smrti | Reference | Navigacijski meniuVelika seoba Srba u AustrijuНапуштање Србије и Београда, догађаји непосредно после СеобеSrpske privilegije carskog doma habzburškogИнвитаторија цара Леополда I и привилегије српскеSrbi u SlovačkojTursko osvajanje Srbije 1690 (preview)The New Cambridge Modern History: The ascendancy of France, 1648-88Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth CenturyHrvatska povijest. Drugi dio /Poglavlje V.

1690


redovna godina koja počinje u nedjeljugregorijanskom kalendaruredovna godina koja počinje u srijedujulijanskom kalendaru










(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Ezatvoriu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="sh" dir="ltr"u003Eu003Cpu003EOdnedavno informacije vezane uz srpskohrvatsku Wikipediju možete pratiti putem u003Cspan class="plainlinks"u003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://discord.gg/VsYHBcZ"u003EDiscordu003C/au003Eu003C/spanu003E grupe.nu003C/pu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());




1690




Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije






Idi na navigaciju
Idi na pretragu


Ovo je članak o godini 1690.









Milenijum:

2. milenijum

Vjekovi:

16. vijek – 17. vijek – 18. vijek

Decenija:

1660-e  1670-e  1680-e  – 1690-e –  1700-e  1710-e  1720-e

Godine:

1687 1688 1689 – 1690 – 1691 1692 1693
































1690 u drugim kalendarima

Gregorijanski
1690
MDCXC

Ab urbe condita
2443

Islamski
1101 – 1102

Iranski
1068 – 1069

Hebrejski
5450 – 5451

Bizantski
7198 – 7199

Koptski
1406 – 1407

Hindu kalendari

 - Vikram Samvat
1745 – 1746
 - Shaka Samvat
1612 – 1613
 - Kali Yuga
4791 – 4792

Kineski

 - Kontinualno
4326 – 4327
 - 60 godina
Yang Metal Konj
(od kineske N. g.)

Holocenski kalendar
11690


p • r • u


Podrobnije: Kalendarska era

Godina 1690 (MDCXC) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.



Commons-logo.svg


1690 na Wikimedijinoj ostavi



Događaji |



Januar/Siječanj – Mart/Ožujak |



  • 1. 1. - Bitka kod Kačanika: Tatari pobedili Srbe, Nemce i Mađare, Karpoš se izvukao iz Kačanika[1]. Narednih dana: Georg Christian von Holstein povlači vojsku u Niš, ostavlja srpsku posadu u Prokuplju; Karpoš uhvaćen u Kumanovu i nabijen na kolac u Skoplju[2].


  • 9. 1. - General Veterani preuzeo u Nišu komandu nad snagama u Srbiji[2].

  • januar - Dukađinski sandžakbeg Mahmud-paša Hasanbegović napao i zauzeo Prizren, narod beži iz Peći (patrijarh, deo Pikolominijeve regimente i Srpska milicija beže u Beograd), spaljena Priština, na Kosmetu izbija zaraza, tatarske i turske čete pljačkaju i robe[2]. Pošto je Priština zauzeta uz mnoga zverstva, povlačenje vojske i naroda na čelu s patrijarhom Arsenijem III ide preko Novog Pazara i Studenice[3], do Beograda stižu krajem marta.


  • 18. 1. - Pismeno potvrđen prelazak orahovičkog vladike Jovana Rajića na uniju, sledi mu i iguman Grabovca Jevtimije Negomirović[4][5] (Srbi u Pečuju će 1692-3 odbaciti uniju[6]).


  • 23. 1. - Potpukovnik Antonije Znorić porazio jednu tursku vojsku kod Niša. U ovo vreme: kapetan Banštajn sa Srbima zauzeo Studenicu, opljačkao mnogo stoke u Bijelom Polju, a kapetan Toma Kolašinović sa Albancima nanosi gubitke Mahmud-paši[7].

  • 23. 1. - Josip, Leopoldov sin, okrunjen za rimsko-njemačkog kralja.

  • januar-februar - Tatari drže konje u Pećkoj patrijaršiji, Gašli-paša opljačkao Visoke Dečane, iguman Zaharije umro od posledica zlostavljanja[8].


  • 15. 3. - Znorić napada Peć, kasnije dopire do Sofije i vraća se s plenom u Pirot, kapetan Kučenbah u ovo vreme pljačka Novo Brdo[7].


  • 23. 3. - Pirotski kapetan Šenkendorf napada Pernik, vraća se sa stokom; c. Kapetan Strahinja vodi tešku bitku kod Slatke, za šta će na leto od cara dobiti zlatan lanac i carevu sliku[7].


April/Travanj – Jun/Lipanj |



  • 6. 4. - Leopoldova Invitatorija (Litterae invitatoriae) - poziv balkanskim narodima i zemljama, naročito Albancima, da se dignu protiv Turaka[9][10], po predlogu franjevca Tome Raspasanija[4]. Istog dana i pismo patrijarhu Arseniju III u istom smislu (ovaj to primio 16/26. juna)[11]


  • 15. 4. - Umro erdeljski knez Mihály I Apafi, nasleđuje ga sin Mihály II ali Turci daju podršku Imre Thököly-ju.

  • 1. 5. - Bitkom kod Cromdalea je praktično ugušen Prvi Jakobitski ustanak u Škotskoj.

  • 19. 5. - Rat kralja Williama: Bitka kod Port Royala - snage engleskog Massachusettsa (William Phips) pobedile u francuskoj Acadiji i zauzele grad.

  • 8. 6. - Siddiji razorili tvrđavu Mazagon u engleskom Bombaju.

  • 14. 6. - Williamov rat u Irskoj: William III se iskrcao u Irskoj kako bi se obračunao sa Jamesom.


  • 28. 6. (18. 6. po j.k.) - Sabor srpskih crkvenih i svetovnih lica sa austrijskog i turskog poseda u Beogradu, na čelu sa patrijarhom Arsenijem III - odlučeno da izbeglice pređu u Ugarsku i da se borba nastavi odatle, srpski zahtevi formulisani u šest punktacija u vezi crkve i vere[12] (sloboda vere, crkvena samouprava itd.), car Lepold priznat za naslednog vladara srpskog naroda[4]. Patrijarh odlazi u Komoran, sa carem pregovara delegacija episkopa Isaije Đakovića[13].


Jul/Srpanj – Septembar/Rujan |



  • 1. 7. - Bitka kod Fleurusa: francuska pobeda u Flandriji.



Bitka kod Beachy Heada



  • 9. 7. - Šenkendorf iz Pirota napada Trn, dva dana kasnije Pernik odakle se opet vraća sa stokom[14].


  • 10. 7. - Bitka kod Beachy Heada: Francuzi potukli anglo-holandsku flotu. Napor za obnovu engleske flote će biti podsticaj i za industrijski razvoj.

  • 10. i 13. 7. - Ofanziva Mustafe Ćuprilića: glavna vojska kreće iz Jedrena; albanske plaćeničke trupe će imati ključnu ulogu u povratku Srbije a učestvuju i jedinice iz Anadolije, Sirije i Egipta; prethodnicu čine tatarski pljačkaši[15].



Dolina reke Boyne



  • 11. 7. - Bitka na Boynu: protestantski kralj William je porazio zbačenog katoličkog kralja Jamesa koji beži nazad u Francusku. Orange Order će kasnije slaviti ovaj događaj 12. jula.

  • 5. 8. (26. 7. po j.k.) - Francuzi zapalili Teignmouth u Devonu - poslednje invadirano mesto u Engleskoj.


  • 10. 8. - Turci osvojili Pirot[15].


  • 12. 8. - Morejski rat: Mlečani (Girolamo Cornaro) osvojili Monemvasiju nakon 17 meseci blokade[16].


  • 18. 8. - Bitka kod Staffarde: francuska pobeda u Pijemontu, zauzeta većina Savoje (Eugen Savojski pomagao svom rođaku).


  • 21. 8. - Austrijski car Leopold I dao Srbima Privilegiju, osnov srpske crkveno-narodne samouprave u Monarhiji[10][9] (srpski narod priznat kao posebna politička celina sa SPC kao nosiocem[17]); dokument dat preko austrijske kancelarije, mađarsko plemstvo smatra ovo povredom svojih prava, pokušavaće da ukmeti Srbe[4] a katolička crkva hoće porez desetinu.

  • 21. 8. - Bitka kod Zernešta: osmanlije i Tekelijevi kuruci porazili habsburško-erdeljske snage - Mihály Teleki poginuo, general Heißler zarobljen. Ludvig Badenski će krenuti na Tekelija po cenu gubitka Srbije[18]. Gen. Veterani s delom vojske i Srpskom milicijom prešao Dunav prema Erdelju, potpuk. Antonije Znorić postavljen za komandanta Karansebeša[19].



Začetak Kalkute na obalama reke Hugli


  • 24. 8. - Job Charnock iz Engleske istočnoindijske kompanije se uz dozvolu cara Aurangzeba iskrcao u mestu Sutanuti - ovo se smatra početkom Kalkute.


  • 29. 8. - Turci zauzeli Vidin[15].


  • 3. 9. - Adrijan postaje poslednji patrijarh moskovski (do 1700).

  • 3. 9. - Prvi džungarsko-ćingovski rat (ili Ojratsko-mandžurski): Bitka kod Ulan Butunga bez jasnog pobednika.


  • 9. 9. - Turci povratili Niš[15] nakon što ga je Guido von Starhemberg branio 25 dana, carska vojska propuštena, Srbi ubijeni[5]. Veliki vezir obećava amnestiju onima koji se ponovo potčine sultanu, mnogi oko Morave i u Šumadiji to i čine, neki se vraćaju i iz Srema, razočarani u habsburšku vlast[15].


  • 17. 9. - Mlečani zauzeli Valonu i obližnju Kaninu, ostaju samo do sledećeg marta (kada Corner umre u Valoni 1. listopada, naslijedi ga manje sposobni Domenico Mocenigo)[20].


  • 20. 9. - Tatari poharali okolinu Beograda[21].

  • septembar? - Gen. Vladislav Čaki poslat da brani obalu Save, ali nakon pojave Tatara pobegao u Potisje, usput pljačka više naselja[22].


  • 22. 9. - Imre Tekeli izabran za kneza Erdelja (do 1691).


  • 27. 9. - Zauzeto Smederevo[15].


Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac |



  • 5. 10. - Književna Accademia dell'Arcadia održala prvi sastanak u Rimu.


  • 6. 10. - Velika seoba Srba: prebačena poslednja grupa izbeglica iz Beograda[5].


  • 8. 10. - Opsada Beograda: Turci se vratili u grad posle kratke opsade i eksplozije barutane koja je potpuno uništila zamak despota Stefana. Tatari prethodnih dana pljačkali Srem[15]. Ludvig Badenski nakon pada Beograda naređuje da se napuste i razore Šabac, Mitrovica, Rača i Brod - panika kod izbeglica, beže prema Budimu, zajedno sa lokalnim Srbima iz današnje Vojvodine (40 dana do Sentandreje)[22]. Kaluđeri nose mošti svetaca (npr. kneza Lazara)[5].


  • 16. 10. - Diploma Leopoldinum: regulisani politički status i sloboda vere u Erdelju, zasebno od Ugarske.

  • 16 - 24. 10. - Bitka za Québec, neuspešni engleski pokušaj protiv Francuza.

  • jesen? - Turci uspjeli privremeno preoteti Slavoniju, osim Osijeka i Virovitice, vlaško naselje oko Podborja (Daruvara, Mala Vlaška) stalo uz Turke, vjerovatno zbog habsburškog zlostavljanja[23]. (Šišić: "a onda [Ćuprilić] okrene na Osijek i ostale neke slavonske gradove; ali ovdje ne učini ništa."[24]).


Shema Papinove mašine s klipom



  • 4. 12. - Razoran zemljotres kod Villacha, šteta i u Istri.

  • 10. 12. - Kolonija Massachusetts prva u Severnoj Americi izdaje bills of credit, vrstu novčanica.


  • 11. 12. - Protekcionalna diploma Leopolda I Srbima, izdata preko Ugarske dvorske kancelarije - obećana komisija za ispitivanje tužbi za nasilje[10][4], nešto proširene privilegije iz avgusta, lokalnim vlastima se naređuje da ih poštuju (zahtevali su ratne poreze od Srba)[25].

  • decembar - John Flamsteed video Uran ali ga je katalogizovao kao zvezdu (34 Tauri).


  • 29. 12. - Zemljotres pogodio Ankonu.


Kroz godinu |


  • Glad: begunci u Srbiji jedu konjsko i pasje meso, pa i meso mrtvih ljudi[21]. Velika glad i u Bosni - "...U Saraevu izidoše dica mater mrtvu. U Banjoj Luci koga su obisili, obnoć bi ga gladni ljudi svega izili..."[4].

  • Zahumsko-hercegovački mitropolit Savatije Ljubibratić napadao Ljubomir (kod Trebinja) sa mletačkim providurom[26].

  • Bosanski biskup Nikola Ogramić-Olovčić koristi vojsku kako bi franjevce u Slavoniji prinudio na poslušnost[27].

  • Počela s radom habsburška komisija za izradu karte i gruntovnog popisa novoosvojenih dobara u Ugarskoj - jedan od uzroka Rakocijevog ustanka 1703[28].


  • Denis Papin napravio model parne mašine sa klipom.


Rođenja |


Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1690.

  • 28. 2. - Aleksej Petrovič Romanov, ruski carević († 1718)

  • novembar - Charles Theodore Pachelbel, kompozitor († 1750)


  • c. - Simeon Končarević, episkop dalmatinski i albanski († 1769)

  •  ? - Stanislav Radonjić, crnogorski guvernadur († 1758)


Smrti |


Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1690.

  • 22. 2. - Charles Le Brun, slikar (* 1619)


  • 18. 4. - Karlo V Lorenski, habsburški vojskovođa (* 1643)


  • 1. 10. - Girolamo Cornaro (Corner), mletački zapovjednik (* 1632)


Reference |




  1. ↑ Istorija s. n., 521-2


  2. ↑ 2,02,12,2 Istorija s. n., 522


  3. ↑ Historija n. J., 1118


  4. ↑ 4,04,14,24,34,44,5 Ćorović, Vladimir. Velika seoba Srba u Austriju. rastko.rs


  5. ↑ 5,05,15,25,3 Popović, Dušan J. Напуштање Србије и Београда, догађаји непосредно после Сеобе. rastko.rs


  6. ↑ Istorija s. n., 559


  7. ↑ 7,07,17,2 Istorija s. n., 523


  8. ↑ Istorija s. n., 545


  9. ↑ 9,09,1 Srpske privilegije carskog doma habzburškog. carskepovlastice.blogspot.com


  10. ↑ 10,010,110,2 Kostić, Radonić. Инвитаторија цара Леополда I и привилегије српске. rastko.rs


  11. ↑ Istorija s. n., 525


  12. ↑ Istorija s. n., 526-7


  13. ↑ Cerović, Ljubivoje. Srbi u Slovačkoj. rastko.rs


  14. ↑ Istorija s. n., 528


  15. ↑ 15,015,115,215,315,415,515,6 Katić, Tatjana Tursko osvajanje Srbije 1690 (preview). cosbelgrade.com


  16. ↑ Setton, 373


  17. ↑ Istorija s. n., 527


  18. ↑ F. L. Carsten (1 January 1961). The New Cambridge Modern History: The ascendancy of France, 1648-88. CUP Archive. str. 499–. ISBN 978-0-521-04544-5. http://books.google.com/books?id=FzQ9AAAAIAAJ&pg=PA499. 


  19. ↑ Istorija s. n., 555


  20. ↑ Setton, 374-5


  21. ↑ 21,021,1 Istorija s. n., 532


  22. ↑ 22,022,1 Istorija s. n., 534


  23. ↑ Historija n. J., 1001


  24. ↑ Šišić, Hrvatska povijest 2-V


  25. ↑ Istorija s. n., 527


  26. ↑ Istorija s. n., 557


  27. ↑ Historija n. J., 1004


  28. ↑ Historija n. J., 1135


Literatura
  • Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.


  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959


  • Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5


  • Ferdo Šišić. Hrvatska povijest. Drugi dio /Poglavlje V.. (hr Wikizvor)




Dobavljeno iz "https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1690&oldid=40807422"













Navigacijski meni



























(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.284","walltime":"0.356","ppvisitednodes":"value":4296,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":13524,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":3087,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":17,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":4,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":13245,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 252.542 1 -total"," 30.11% 76.041 1 Šablon:Reference"," 25.27% 63.830 1 Šablon:Godina_nav"," 22.87% 57.761 18 Šablon:Dr"," 20.89% 52.762 18 Šablon:Dr-make"," 18.10% 45.705 1 Šablon:Cite_book"," 15.08% 38.085 1 Šablon:Citation/core"," 9.33% 23.571 1 Šablon:Godina_u_drugim_kalendarima"," 8.59% 21.696 18 Šablon:Drep"," 5.87% 14.825 18 Šablon:Dr-logno"],"cachereport":"origin":"mw1258","timestamp":"20190824132533","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"1690","url":"https://sh.wikipedia.org/wiki/1690","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q7678","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q7678","author":"@type":"Organization","name":"Doprinositelji Wikimedijinim projektima","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2010-06-28T09:52:46Z","dateModified":"2018-03-06T19:58:00Z","headline":"godina"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":169,"wgHostname":"mw1253"););
-

Popular posts from this blog

Canceling a color specificationRandomly assigning color to Graphics3D objects?Default color for Filling in Mathematica 9Coloring specific elements of sets with a prime modified order in an array plotHow to pick a color differing significantly from the colors already in a given color list?Detection of the text colorColor numbers based on their valueCan color schemes for use with ColorData include opacity specification?My dynamic color schemes

Image
Would it be easier to colonise a living world or a dead world? Postal services in Italy - Poste Italiane vs. Friendpost vs. GPS What is /dev/null and why can't I use hx on it? Why are engines with carburetors hard to start in cold weather? How to make a gift without seeming creepy? Without exposing his identity, did Roy help his parents with money so that they can afford to stay in their home? Does the Creighton Method of Natural Family Planning have a failure rate of 3.2% or less? How do I break the broom in Untitled Goose Game? Had there been instances of national states banning harmful imports before the mid-19th C Opium Wars? D&D Monsters and Copyright Is sleeping on the groud in cold weather better than on an air mattress? Transiting through Switzerland by coach with lots of cash quadratic equations on 2 by 2 matrices Always Lubricate Skewers? I pay for a service, but I miss the broadcast Iron-age tools, is there a way to extract heavy metals ...
Read more

Invision Community Contents History See also References External links Navigation menuProprietaryinvisioncommunity.comIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry"License Changes, IP.Board 3.4, and the Future""Interview -- Matt Mecham of Ibforums""CEO Invision Power Board, Matt Mecham Is a Liar, Thief!"IPB License Explanation 1.3, 1.3.1, 2.0, and 2.1ArchivedSecurity Fixes, Updates And Enhancements For IPB 1.3.1Archived"New Demo Accounts - Invision Power Services"the original"New Default Skin"the original"Invision Power Board 3.0.0 and Applications Released"the original"Archived copy"the original"Perpetual licenses being done away with""Release Notes - Invision Power Services""Introducing: IPS Community Suite 4!"Invision Community Release Notes

Image
Internet forum softwarePHP software Internet communityPHPMySQLdatabase management systemInternet forumCharles WarnerMatt MechamJarvis Entertainment GroupIkonboardInvisionFreeAjaxIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry Invision Community From Wikipedia, the free encyclopedia Jump to navigation Jump to search Invision Community Developer(s) Invision Power Services Stable release 4.4.6 / August 19, 2019 ; 34 days ago  ( 2019-08-19 ) Platform PHP / MySQL Type Forum software License Proprietary Website invisioncommunity.com Invision Community (previously known as IPS Community Suite ) is primarily an Internet community software produced by Invision Power Services, Inc. It is written in PHP and uses MySQL as a database management system. Invision Power Services sell applications that each can be bought and installed separately in addition to the Suite, the most widely known being the Internet forum software Invision Power Boar...
Read more

199年 目錄 大件事 到箇年出世嗰人 到箇年死嗰人 節慶、風俗習慣 導覽選單

Image
199年 平年 199年 出自維基百科 跳至導覽 跳至搜尋 世紀： 1世紀 2世紀 3世紀 年代： 160年代 170年代 180年代 190年代 200年代 210年代 220年代 年： 194年 195年 196年 197年 198年 199年 200年 201年 202年 203年 204年 干支年： 己卯年 （ 兔年 ） 年號： 199年 係平年。 目錄 1 大件事 2 到箇年出世嗰人 3 到箇年死嗰人 4 節慶、風俗習慣 大件事 199...
Read more