Skip to main content

ქართლის ცხოვრება სექციების სია ხელნაწერები და რედაქციები | ძირითადი გამოცემები | შედგენილობა და ავტორები | ლიტერატურა | ლიტერატურა | იხილეთ აგრეთვე | რესურსები ინტერნეტში | სანავიგაციო მენიუქართლის ცხოვრების კორპუსიქართლის ცხოვრების ტექსტი ტიტუსის პროექტის ვებგვერდზექართლის ცხოვრებაბერი ეგნატაშვილი, ახალი ქართლის ცხოვრება (ტექსტი ძველი ქართულიდან ახალ ქართულზე გადმოიტანა და კომენტარები დაურთო გიორგი მაჭარაშვილმა)ქართლის ცხოვრება Allgeo.org-ზე

ქართლის ცხოვრება


საქართველოს ისტორიისსომხეთისკავკასიისალბანეთისირანისთურქეთისბიზანტიისაXIX საუკუნეშიქ. პატკანოვივახტანგ VI-სმარი ბროსემდიმიტრი ბაქრაძემილია ჭავჭავაძემთედო ჟორდანიასმოსე ჯანაშვილსექვთიმე თაყაიშვილსსარგის კაკაბაძესივანე ჯავახიშვილმალეონტი მროველის„ცხოვრება ქართუელთა მეფეთა და პირველთაგანთა მამათა და ნათესავთა“ჯუანშერის„ცხოვრება და მოქალაქობა ვახტანგ გორგასლისა“ლეონტი მროველის„წამება წმიდისა და დიდებულისა არჩილისი“„მატიანე ქართლისა“„ცხოვრება მეფეთ მეფისა დავითისი, სუმბატ დავითის ძის“„ცხოვრება და უწყება ბაგრატონიანთა“ლაშა გიორგის დროინდელი მატიანე„ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი“„ცხოვრება მეფეთ მეფისა თამარისი“ჟამთააღმწერლის„ასწლოვანი მატიანე“კორნელი კეკელიძემპავლე ინგოროყვამნიკოლოზ ბერძენიშვილმაგიორგი მელიქიშვილმაკონსტანტინე გრიგოლიამსომხურადანასეული „ქართლის ცხოვრება“მარიამისეული „ქართლის ცხოვრება“სუმბატ დავითის ძისლაშა გიორგის დროინდელი მემატიანისექვთიმე თაყაიშვილისიმონ ყაუხჩიშვილი„ქართლის ცხოვრების“ გაგრძელებებიცვახტანგ VI










(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98_%E1%83%AB%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლები"u003Eu003Cimg alt="Khevi, Georgia — View of Gergeti Trinity Church.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg/100px-Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg" decoding="async" width="100" height="57" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg/150px-Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg/200px-Khevi%2C_Georgia_%E2%80%94_View_of_Gergeti_Trinity_Church.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="510" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%95%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%A2%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A3%E1%83%AB%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98_%E1%83%AB%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლები"u003Eეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლებისu003C/au003E კონკურსი დაიწყო! ჩაერთეთ და მოიგეთ პრიზები!u003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());




ქართლის ცხოვრება




მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია






Jump to navigation
Jump to search


ქართლის ცხოვრება — ძველი ქართული საისტორიო თხზულებათა კრებული, ფეოდალური ხანის საქართველოს ისტორიის ძირითადი წყარო. შეიცავს ქვეყნის ისტორიის გაბმულ თხრობას უძველესი ხანიდან. „ქართლის ცხოვრებაში“ საყურადღებო ცნობები მოიპოვება სომხეთის, კავკასიის, ალბანეთის, ჩრდილო კავკასიის, აგრეთვე ირანის, თურქეთის, ბიზანტიისა და სხვა ქვეყნებისა თუ ხალხთა შესახებ.


XIX საუკუნეში ზოგიერთი მეცნიერი (ო. სენკოვსკი, ქ. პატკანოვი) უარყოფდა „ქართლის ცხოვრების“ სიძველეს და ვახტანგ VI-ს მიაწერდა მის შედგენას. მარი ბროსემ, დიმიტრი ბაქრაძემ, ილია ჭავჭავაძემ არაობიექტურობაში ამხილეს „ქართლის ცხოვრების“ კრიტიკოსები და დაასაბუთეს მათი მსჯელობის სრული უსაფუძვლობა. საყურადღებო მოსაზრებები აქვთ გამოთქმული „ქართლის ცხოვრების“ შესახებ თედო ჟორდანიას, მოსე ჯანაშვილს, ექვთიმე თაყაიშვილს, სარგის კაკაბაძეს. განსაკუთრებული წვლილი შეიტანა „ქართლის ცხოვრების“ შესწავლაში ივანე ჯავახიშვილმა. საქართველოს ისტორიის წყაროთმცოდნეობის ძირითადი დამუშავებასთან ერთად მან თავისი მოსაზრებები გამოთქვა კრებულის შედგენის დროის, შედგენილობის, თანდათან შევსების თაობაზე; დაადგინა (მეტწილად პირობითად) ცალკეულ თხზულებათა მოცულობა, სათაურები. დაწერის დრო და ავტორთა ვინაობა; შეისწავლა მათი მედახეობა და იდეური მიმართულება. ივანე ჯავახიშვილის მიერ შემოთავაზებული პირობითი სქემის მიხედვით „ქართლის ცხოვრების“ ძველ ნაწილში შემდეგი ნაწარმოებები შედის: ლეონტი მროველის „ცხოვრება ქართუელთა მეფეთა და პირველთაგანთა მამათა და ნათესავთა“ (უძველესი ხანიდან V საუკუნემდე), ჯუანშერის „ცხოვრება და მოქალაქობა ვახტანგ გორგასლისა“ (V—VIII საუკუნეები), ლეონტი მროველის „წამება წმიდისა და დიდებულისა არჩილისი“, XI საუკუნის ანონიმი ავტორის „მატიანე ქართლისა“ (VIII—XI საუკუნეები), XII საუკუნის ანონიმი ავტორის „ცხოვრება მეფეთ მეფისა დავითისი, სუმბატ დავითის ძის“ „ცხოვრება და უწყება ბაგრატონიანთა“ (უძველესი ხანიდან XI საუკუნემდე), ე. წ. ლაშა გიორგის დროინდელი მატიანე (XII ს.— XIII საუკუნის პირველი მეოთხედი), თამარის 2 უსახელო ისტორიკოსის „ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი“ და „ცხოვრება მეფეთ მეფისა თამარისი“, XIV საუკუნის ანონიმი ისტორიკოსის, ჟამთააღმწერლის თხზულება (პირობითად „ასწლოვანი მატიანე“). უნდა ითქვას, რომ ყველა მკვლევარი არ ეთანხმება „ქართლის ცხოვრების“ ასეთ შედგენილობას. კორნელი კეკელიძემ. პავლე ინგოროყვამ, ნიკოლოზ ბერძენიშვილმა, გიორგი მელიქიშვილმა, კონსტანტინე გრიგოლიამ არსებითი ხასიათის შესწორებები წამოაყენეს ამ პირობითი სქემის მიმართ.


კრებულის დანიშნულების, მისი იდეური და პოლიტიკური მიმართულების, აგებულებისა და შედგენილობის შესწავლა, აგრეთვე საქართველოს პოლიტიკური და ეკონომიკური მდგომარეობის ანალიზი მოწმობს, რომ „ქართლის ცხოვრება“ შედგენული უნდა იყოს XII საუკუნის I მეოთხედში, ქვეყანაში ძლიერი ცენტრალური ხელისუფლების არსებობის დროს (სხვა მოსაზრებით „ქართლის ცხოვრება“ შედგენილია VII—VIII, VIII—IX, X, XIსაუკუნის მიწურულს, XI—XII მიჯნაზე, XII საუკუნის II ნახევარში). „ქართლის ცხოვრება“ ქართული ისტორიოგრაფიის ოფიციალური ძეგლია. კრებულში შეტანილი ყველა ნაწარმოების ავტორები სამეფო ხელისუფლების აქტიური მომხრენი არიან.


„ქართლის ცხოვრების“ შედგენა და თანდათან შევსება შემდეგნაირად ხდებოდა: თავდაპირველად კრებულში შეტანილ იქნა ლეონტი მროველისა და ჯუანშერის ნაწარმოებები და „მატიანე ქართლისა“, ე.ი. თხზულებები, რომლებშიც გადმოცემულია საქართველოს ისტორია უძველესი ხანიდან XI საუკუნის 70-იან წლებამდე. XII საუკუნის II მეოთხედში კრებულში შეიტანეს „ცხოვრება მეფეთ მეფისა დავითისი“, რომელიც საგანგებოდ უნდა იყოს დაწერილი „ქართლის ცხოვრებისთვის“. ასე დასრულდა „ქართლის ცხოვრების“ უძველესი, ყველა ნუსხისათვის საერთო ნაწილის შედგენა. ამ შედგენილობით „ქართლის ცხოვრება“ XII საუკუნის შუა წლებში სომხურად ითარგმნა. XII საუკუნის II ნახევარსა და XIII—XIV საუკუნეებში კრებული სხვადასხვა ნაწარმოებებით შეივსო, რის გამოც გაჩნდა განსხვავებული შედგენილობის ნუსხები.


„ქართლის ცხოვრების“ ადრინდელი ხელნაწერები არ არის შემონახული. ჩვენამდე მოღწეულ ხელნაწერებს შორის ყველაზე ადრინდელად არის მიჩვეული ე. წ. ანასეული „ქართლის ცხოვრება“, რომელსაც ივანე ჯავახიშვილი 1479—1795 წლებით ათარიღებდა (ს. კაკაბაძე, ნ. შოშიაშვილი, რ. პატარიძე პალეოგრაფიულად და ჭვირნიშნების მიხედვით XVI საუკუნის მიწურულითა და XVII საუკუნის დამდეგით ათარიღებენ). XVI საუკუნის II ნახევრით თარიღდება ე. წ. ჭაკაშცილისეული ნუსხის ძველი ნაწილი (ახალი ნაწილი 1731 წელს არის გადაწერილი), ხოლო ე. წ. მარიამისეული „ქართლის ცხოვრება“ დაახლოებით 1634—1645 წლებშია გადაწერილი, მცხეთური ნუსხის პირი, 1697 წელს არის შესრულებული (ძველი „ქართლის ცხოვრების“ ტექსტს შეიცავს აგრეთვე ე. წ. მაქჩაბლისეული ნუსხა, რომელიც 1736 წელს გადაუწერიათ არჩილ მეფის ნაქონი ხელნაწერიდან და XVIII საუკუნის დამდეგს შესრულებული ე. წ. თეიმურაზისეული ნუსხის II ნაწილი). მცხეთური „ქართლის ცხოვრებიდან“ მომდინარე ნუსხებს (მარიამისეული, მაჩაბლისეული) შეტანილია სუმბატ დავითის ძის, თამარის ე. წ. პირველი ისტორიკოსის, ჟამთააღმწერლის თხზულებები; ანასეულ-ნუსხაში — ლაშა გიორგის დროინდელი მემატიანის, ხოლო ჭალასეულში — თამარის ე. წ. მეორე ისტორიკოსის თხზულებები. XV—XVII საუკუნეებში „ქართლის ცხოვრება“ აღარ შეუვსიათ.


არსებობს მოსაზრება, რომ „ქართლის ცხოვრებაში“ შეტანის დროს თხზულებებს დასაწყისსა და ბოლოს აცილებდნენ, რის გამოც დაიკარგა ამ ნაწარმოებთა ავტორების ვინაობა, შედგების თარიღი და ზოგჯერ სათაურიც. მაგრამ ზოგიერთი თხზულება ალბათ იმთავითვე „ქართლის ცხოვრებისთვის“ იყო გამიზნული, როგორც წინა თხზულებების გაგრძელება (მაგ., დავითის ისტორიკოსის, ჟამთააღმწერლის თხზულებები). ცალკეული ავტორების სახელები კი შემთხვევით არ იქნა ამოღებული.


„ქართლის ცხოვრება“ გაბატონებული კლასის,, სოციალური, ეკონომიკური და პოლიტიკური ინტერესების გამომხატველი იყო და მათ ინტერესებს იცავდა. მის ძირითად შინაარს, მცირე გამონაკლისის გარდა, მეფეთა, დიდებულთა, მხედართმთავართა მოღვაწეობის, მათი ბრძოლების აღწერა შეადგენს. „ქართლის ცხოვრების“ ავტორთა მსოფლმხედველობას საფუძვლად უდევს ქრისტიანობის კონცეფცია ისტორიული პროცესისა. მისთვის დამახასიათებელია პროვიდენციალიზმი, ისტორიული მოვლენების განგების ძალით ახსნა, სასწაულების რწმენა და ა. შ. ზოგჯერ „ქართლის ცხოვრების“ ავტორები ცდილობენ დავი დააღწიონ პროვიდენციალიზმს და მიზეზ-შედეგობრივ კავშირს ეძებენ მოვლენებს შორის.


„ქართლის ცხოვრების“ ავროტები ხშირად იყენებენ ზეპირსა და წერილობით წყაროებს, თუმცა შედარებით იშვიათად იმოწმებენ მათ. წყაროთმცოდნეობითი ბაზა მათთვის იყო თქმულებანი და ზეპირგადმოცემები, წინარე ხაბის ქართული თხზულებები და საბუთები, ბერძნული, სომხური, აღმოსავლური წყაროები. „ქართლის ცხოვრების“ ავტორთა დამოკიდებულება გამოყენებული წყაროების მიმართ არ არის კრიტიკული, თუმცა გვხვდება ისტორიის კრიტიკის ელემენტებიც. „ქართლის ცხოვრების“ ბევრი ცნობა დასტურდება არქეოლოგიური მასალით, ქართული ეპიგრაფიკული და დოკუმენტური წყაროების, ბერძნული, ლათინური, სომხური, აღმოსავლური თხზულებების მონაცემებით.


„ქართლის ცხოვრების“ უძველესი ხელნაწერებიდან გამოცემულია მარიამისეული (1906, ექვთიმე თაყაიშვილი) და ანასეული ნუსხები (1942, სიმონ ყაუხჩიშვილი). 1955—1959 ს. ყაუხჩიშვილმა ძველი და ვახტანგისეული რედაქციის ხელნაწერთს მიხედვით 2 ტომად გამოსცა „ქართლის ცხოვრება“ (მეორე ტომში შევიდა „ქართლის ცხოვრების“ გაგრძელებებიც). არსებობს აგრეთვე კრებულში შეტანილ თხზულებათა ცალკე გამოცემებიც. „ქართლის ცხოვრების“ ბევრი თხზულება მთლიანად ან ვრცელი ნაწყვეტების სახით თარგმნილია რუსულ და სომხურ ენებზე. გამოცემულია „ქართლის ცხოვრების“ ძველი სომხური თარგმანიც (1953, ი. აბულაძე).


XIX საუკუნის ისტორიკოსები ენდობოდნენ „ქართლის ცხოვრების“ ყოველ ცნობას. ივანე ჯავახიშვილმა ქართული ისტორიოგრაფიაში დანერგა მომეტებულად კრიტიკული მიდგომა წყაროების მიმართ, რის შედეგად მთლიანად იქნა უარყოფილი ზოგიერთი თხზულების, როგორც საისტორიო წყაროსმი მნიშვნელობა. ამჟამად ასეთი დამოკიდებულება „ქართლის ცხოვრების“ მიმართ დაძლეულია. ქართველი ისტორიკოსები ახლებურად კითხულობენ „ქართლის ცხოვრებას“ , სწავლობენ უმნიშვნელოვანეს ნუსხებს. გამოსაცემად ამზადებენ ცალკეულ თხზულებებს.






სექციების სია





  • 1 ხელნაწერები და რედაქციები

    • 1.1 ვახტანგამდელი რედაქციები


    • 1.2 ვახტანგისეული რედაქციები


    • 1.3 ძველი სომხური თარგმანი



  • 2 ძირითადი გამოცემები

    • 2.1 ქართულ ენაზე


    • 2.2 უცხო ენებზე



  • 3 შედგენილობა და ავტორები


  • 4 ლიტერატურა


  • 5 ლიტერატურა


  • 6 იხილეთ აგრეთვე


  • 7 რესურსები ინტერნეტში




ხელნაწერები და რედაქციები |


"ქართლის ცხოვრების" ხელნაწერებს სპეციალისტები ყოფენ ორ ძირითად ჯგუფად – ვახტანგამდელი და ვახტანგისეული. ვახტანგამდელი ხელნაწერების რედაქციები უძველესია და გადაწერილი არიან ვახტანგ VI-ს მიერ ჩატარებულ სარედაქციო საქმიანობამდე.



ვახტანგამდელი რედაქციები |


ამ ჯგუფის რედაქციები შემორჩენილია 4 ხელნაწერით, რომელთაგან უძველესია ანასეული:



  • ანასეული (A) ნუსხა – გადაწერილია 1479–1495 წლებში. დეფექტურია, აკლია დასაწყისი ფურცლები.


  • ჭალაშვილისეული (C) – გადაწერილია XVI საუკუნეში (დეფექტური).


  • მცხეთური (Q) – გადაწერილია 1697 წელს (დეფექტური. ერთადერთი ნუსხა შესრულებული ნუსხა-ხუცურით).


  • მარიამისეული (M) – გადაწერილია 1633–1645/1646 წლებში. ეს არის ყველაზე ძველი სრულად შემორჩენილი რედაქცია.


ვახტანგისეული რედაქციები |


ამ ჯგუფის რედაქციები შემორჩენილია 16 მთავარი ხელნაწერით:


  • რუმიანცევისეული (R) - 1699-1703/1709

  • თეიმურაზისეული (T) - დაახ. 1700/1705–1724

  • ფალავანდიშვილისეული – ძველი (P) – 1719–1744

  • ჭალაშვილისეული – ახალი (c) – 1731

  • მაჩაბლისეული (m) – 1736

  • ჯანაშვილისეული (D) – XVIII ს–ის შუა წლები

  • საეკლესიო მუზეუმისა (E) – 1748

  • ფალავანდიშვილისეული – ახალი (p) –ä 1761

  • ბარათაშვილისეული (b) – 1761

  • დადიანისეული (d) – XVIII ს–ის შუა წლები

  • სხვიტორული (s) – XVIII ს–ის მეორე ნახ.

  • ქუთაისური რედაქცია (k) – IX ს.

  • [Q-383] – XVIII ს–ის ბოლო

  • [S-5316] – 1822

  • [S-5314] – 1833–1834

  • ბროსესეული (B) – 1839


ძველი სომხური თარგმანი |


არსებობს "ქართლის ცხოვრების" ძვ. სომხური თარგმანი, შემორჩენილი ოთხი რედაქციით. შესაძლოა ის განხილულ იქნას არა როგორც თარგმანი (ამ სიტყვის პირდაპირი მნიშვნელობით), არამედ როგორც ქართული ორიგინალის ადაპტაცია:


  • Arm/A – 1274–1311 წწ. (ს. ყაუხჩიშვილით – a, რ. თომსონით – A, ს. რეპით – Arm/A)

  • Arm/B – 1669–1674 წწ.

  • Arm/C – 1683–1684

  • Arm/D – 1840


ძირითადი გამოცემები |



ქართულ ენაზე |


  • ქართლის ცხოვრება: მარიამ დედოფლისეული ვარიანტი, ე. თაყაიშვილის გამოც., ტფ., 1906

  • ქართლის ცხოვრება: ანა დედოფლისეული ნუსხა, ს. ყაუხჩიშვილის გამოც., თბ., 1942

  • ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის რედაქციით, ტ. 1, განათლება, თბ., 1955

  • ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის რედაქციით, ტ. 2, განათლება, თბ., 1959

  • ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის რედაქციით, ტ. 4, განათლება, თბ., 1973

  • ქართლის ცხოვრება, რ. მეტრეველის რედაქციით, საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია, თბ., 2008

  • ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი (ცდა ტექსტის აღდგენისა), კ. კეკელიძის რედ. და გამოკვლევით, თბ., 1941 ();


უცხო ენებზე |


  • Brosset, Marie-Felicite. Additions et eclaircissements a l' histoire de la Georgie, St. Petersburg, 1851

  • Das Leben Kartlis, Eine Chronik aus Georgien 300-1200, ubers. und herausgegeben von Gertrud Pätsch, Leipzig, 1985

  • Robert W. Thomson, Rewriting Caucasian History: The Medieval Armenian Adaptation of the Georgian Chronicles. The Original Georgian Texts and The Armenian Adaptation, Oxford, Clarendon Press, 1996 (შეიცავს ქართული ორიგინალის და მისი ძვ. სომხური ვერსიის ტექსტებს და მათ ინგლისურ თარგმანს)

  • K‘art‘lis c‘xovreba: The Georgian Royal Annals and Their Medieval Armenian Adaptation, 2 vols. General editor Stephen H. Rapp Jr., Delmar, NY: Caravan Books, 1998

  • ქართლის ცხოვრების ძველი სომხური თარგმანი, თარგმნა და გამოსცა ილია აბულაძემ, თბ., 1953 (შეიცავს ძვ. სომხურ ვერსიას, მის თარგმანს ახ. ქართულ ენაზე და პარალელურ ძვ. ქართულ ტექსტს)

  • История и восхваление венценосцев, перевод с грузинского, предисловие и примечание К.С.Кекелидзе, Тб.1954

  • Мровели Леонти. Жизнь картлийских царей (Извлечение сведений об абхазах, народах Северного Кавказа и Дагестана), пер. предисловие и примечание Цулая Г. В., М. Наука. 1979

  • Джуаншер Джуаншериани. Жизнь Вахтанга Горгасала, пер. предисловие и примечание Цулая Г. В., Тб. Мецниереба. 1986


შედგენილობა და ავტორები |



  • ცხოვრება ქართუელთა მეფეთა და პირველთაგანთა მამათა და ნათესავთა – ლეონტი მროველი?


  • ცხოვრება და მოქალაქეობა ვახტანგ გორგასლისა – ჯუანშერ ჯუანშერიანი


  • წამება წმიდისა და დიდებულისა არჩილისი – ლეონტი მროველი? ჯუანშერ ჯუანშერიანი?


  • მატიანე ქართლისა – ანონიმი


  • ცხოვრება მეფეთ მეფისა დავითისი – ანონიმი


  • ცხოვრება და უწყება ბაგრატონიანთა – სუმბატ დავითისძე


  • ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი – ანონიმი


  • ლაშა-გიორგის დროინდელი მატიანე – გიორგი IV-ს ანონიმი ისტორიკოსი


  • ცხოვრება მეფეთ მეფისა თამარისი – ბასილი ეზოსმოძღვარი?


  • ასწლოვანი მატიანე – ანონიმი ჟამთააღმწერელი


ლიტერატურა |


  • დ. მუსხელიშვილი, "ქართლის ცხოვრების" შედგენილობისათვის, მაცნე, ისტორიის სერია, 4, 1987


  • ცხოვრება და მოქალაქეობა ვახტანგ გორგასლისა – ჯუანშერ ჯუანშერიანი

  • დ. მუსხელიშვილი, "ქართლის ცხოვრების" უძველესი ნაწილის შედგენილობა და ჯუანშერის თარიღი, კრებული: საქართველო ვახტანგ გორგასლის ეპოქაში, თბ., 1999

  • გ. ანჩაბაძე, ჯუანშერი და მისი "ცხოვრება ვახტანგ გორგასლისა", მაცნე, ისტორიის სერია, 4, 1987

  • გ. ახვლედიანი, ჯუანშერის "ვახტანგ გორგასლის ცხოვრების" ფოლკლორული წყაროები, მაცნე, ისტორიის სერია, 1, 1979

  • თ. ბერიძე, ჯუანშერის ისტორიის ერთი ადგილის სწორად გაგებისათვის, მნათობი, 1999

  • ა. ბოგვერაძე, ნაშრომი ვახტანგ გორგასლის ისტორიკოსის სესახებ, ანალები, 2, 1999

  • ა. ბოგვერაძე, ჯუანშერი, ქსე, 11, თბ., 1997

  • ვ. გოილაძე, ვახტანგ გორგასალი და მისი ისტორიკოსი, თბ., 1991

  • ვ. გოილაძე, როდის მოღვაწეობდა ჯუანშერ ჯუანშერიანი

  • მ. სანაძე, ჯუანშერ ჯუანშერიანი და მისი მოღვაწეობის ხანა, თსუ შრომები, 338, 2001

  • მ. ლორთქიფანიძე, რა არის ,,ქართლის ცხოვრება"? 1989

  • კ. გრიგოლია რას მოგვითხრობს ,,ქართლის ცხოვრება"?

  • Stephen H. Rapp Jr. Studies in Medieval Georgian Historiography: Early Texts and Eurasian Contexts, Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium, vol. 601, subsidia, vol. 113. Louvain: In aedibus Peeters, 2003

  • Christian Settipani, Continuités des élites à Byzance durant les siècles obscurs. Les princes caucasiens et l'Empire du VIe au IXe siècle, de Boccard, Paris, 2006

  • კეკელიძე კ., ქართული ლიტერატურის ისტორია, ტ. 1, თბ., 1960

  • კიკნაძე რ., საქართველოს ისტორიია წყაროთმცოდნეობის საკითხები, ტ. 1, თბ., 1982

  • ჯავახიშვილი ივ., ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა, თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტ. 8, თბ., 1977

  • Хантадзе Ш.А., К историографической характеристике «Картлис Цховреба», კრ.: ქართული ისტორიოგრაფია, ტ. 2, თბ., 1971


ლიტერატურა |



  • კიკნაძე რ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, გვ. 469—470, თბ., 1986 წელი.


იხილეთ აგრეთვე |


  • ცხოვრება ქართუელთა მეფეთა

  • მატიანე ქართლისა

  • ისტორიანი და აზმანი შარავანდედთანი

  • „ახალი ქართლის ცხოვრება“

  • „ქართლის ცხოვრების“ გაგრძელება


რესურსები ინტერნეტში |


  • ქართლის ცხოვრების კორპუსი

  • ქართლის ცხოვრების ტექსტი ტიტუსის პროექტის ვებგვერდზე


  • ქართლის ცხოვრება pdf ფაილები

  • ბერი ეგნატაშვილი, ახალი ქართლის ცხოვრება (ტექსტი ძველი ქართულიდან ახალ ქართულზე გადმოიტანა და კომენტარები დაურთო გიორგი მაჭარაშვილმა)

  • ქართლის ცხოვრება Allgeo.org-ზე


(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););


მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ქართლის_ცხოვრება&oldid=3634227“-დან










სანავიგაციო მენიუ


























(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.036","walltime":"0.046","ppvisitednodes":"value":147,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":1073,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":227,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":6,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 7.756 1 -total","100.00% 7.756 1 თარგი:ქსე"," 37.71% 2.925 1 თარგი:Comment"],"cachereport":"origin":"mw1258","timestamp":"20190708182238","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10e5u10d0u10e0u10d7u10dau10d8u10e1 u10eau10eeu10ddu10d5u10e0u10d4u10d1u10d0","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q2966830","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q2966830","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-05-16T21:36:21Z"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":107,"wgHostname":"mw1258"););
-

Popular posts from this blog

Invision Community Contents History See also References External links Navigation menuProprietaryinvisioncommunity.comIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry"License Changes, IP.Board 3.4, and the Future""Interview -- Matt Mecham of Ibforums""CEO Invision Power Board, Matt Mecham Is a Liar, Thief!"IPB License Explanation 1.3, 1.3.1, 2.0, and 2.1ArchivedSecurity Fixes, Updates And Enhancements For IPB 1.3.1Archived"New Demo Accounts - Invision Power Services"the original"New Default Skin"the original"Invision Power Board 3.0.0 and Applications Released"the original"Archived copy"the original"Perpetual licenses being done away with""Release Notes - Invision Power Services""Introducing: IPS Community Suite 4!"Invision Community Release Notes

Image
Internet forum softwarePHP software Internet communityPHPMySQLdatabase management systemInternet forumCharles WarnerMatt MechamJarvis Entertainment GroupIkonboardInvisionFreeAjaxIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry Invision Community From Wikipedia, the free encyclopedia Jump to navigation Jump to search Invision Community Developer(s) Invision Power Services Stable release 4.4.6 / August 19, 2019 ; 34 days ago  ( 2019-08-19 ) Platform PHP / MySQL Type Forum software License Proprietary Website invisioncommunity.com Invision Community (previously known as IPS Community Suite ) is primarily an Internet community software produced by Invision Power Services, Inc. It is written in PHP and uses MySQL as a database management system. Invision Power Services sell applications that each can be bought and installed separately in addition to the Suite, the most widely known being the Internet forum software Invision Power Board. Invisi
Read more

Canceling a color specificationRandomly assigning color to Graphics3D objects?Default color for Filling in Mathematica 9Coloring specific elements of sets with a prime modified order in an array plotHow to pick a color differing significantly from the colors already in a given color list?Detection of the text colorColor numbers based on their valueCan color schemes for use with ColorData include opacity specification?My dynamic color schemes

Image
Would it be easier to colonise a living world or a dead world? Postal services in Italy - Poste Italiane vs. Friendpost vs. GPS What is /dev/null and why can't I use hx on it? Why are engines with carburetors hard to start in cold weather? How to make a gift without seeming creepy? Without exposing his identity, did Roy help his parents with money so that they can afford to stay in their home? Does the Creighton Method of Natural Family Planning have a failure rate of 3.2% or less? How do I break the broom in Untitled Goose Game? Had there been instances of national states banning harmful imports before the mid-19th C Opium Wars? D&D Monsters and Copyright Is sleeping on the groud in cold weather better than on an air mattress? Transiting through Switzerland by coach with lots of cash quadratic equations on 2 by 2 matrices Always Lubricate Skewers? I pay for a service, but I miss the broadcast Iron-age tools, is there a way to extract heavy metals
Read more

Ласкавець круглолистий Зміст Опис | Поширення | Галерея | Примітки | Посилання | Навігаційне меню58171138361-22960890446Bupleurum rotundifoliumEuro+Med PlantbasePlants of the World Online — Kew ScienceGermplasm Resources Information Network (GRIN)Ласкавецькн. VI : Літери Ком — Левиправивши або дописавши її

Image
ЛаскавецьФлора УкраїниФлора ЄвропиФлора АфрикиФлора АзіїРослини, описані 1753 ОкружковіОднорічнатрав'яниста рослинаАфриціЄвропіАзіїУкраїні Ласкавець круглолистий Матеріал з Вікіпедії — вільної енциклопедії. Перейти до навігації Перейти до пошуку ? Ласкавець круглолистий Біологічна класифікація Домен: Ядерні (Eukaryota) Царство: Зелені рослини (Viridiplantae) Відділ: Вищі рослини (Streptophyta) — Судинні (Tracheophyta) — Покритонасінні (Angiospermae) — Евдикоти (Eudicots) — Айстериди (Asterids) Порядок: Аралієцвіті (Apiales) Родина: Окружкові (Apiaceae) Підродина: Селерові (Apioideae) Триба: Bupleureae Рід: Ласкавець ( Bupleurum ) Вид: Ласкавець круглолистий Біноміальна назва Bupleurum rotundifolium L., 1753 Посилання Вікісховище: Bupleurum rotundifolium Віківиди: Bupleurum rotundifolium EOL: 581711 IPNI: 38361-2 ITIS: 29608 NCBI: 90446 Ласкавець круглолистий [1] [1] [2] ( Bupleurum rotundifolium ) — вид рослин родини Окружкові (Apiaceae)
Read more