ბენინი სექციების სია ბუნება | ისტორია | ადმინისტრაციული დაყოფა | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიუ6°28′ ჩ. გ. 2°36′ ა. გ. / 6.467° ჩ. გ. 2.600° ა. გ. / 6.467; 2.600შეავსოთ იგირრ
გასაახლებელი ინფოდაფასტატიების ესკიზები ბენინის შესახებბენინიაფრიკის ქვეყნებიფრანგულენოვანი ქვეყნებიგაეროს წევრი სახელმწიფოები
ფრანგ.ფრანგ.1975დასავლეთ აფრიკაშიგვინეის ყურეშიპორტო-ნოვოკოტონუშიბურკინა-ფასონიგერინიგერიატოგოგვინეის ყურეშიჯიქიაფთარისაფრანგეთის დასავლეთი აფრიკისპირველი მსოფლიო ომისმეორე მსოფლიო ომმაგაეროში
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ბენინი
Jump to navigation
Jump to search
ბენინის რესპუბლიკა République du Bénin ბენინი | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
ჰიმნი: L'Aube Nouvelle | ||||||
 | ||||||
| დედაქალაქი | პორტო-ნოვო 6°28′ ჩ. გ. 2°36′ ა. გ. / 6.467° ჩ. გ. 2.600° ა. გ. / 6.467; 2.600 | |||||
| უდიდესი ქალაქი | კოტონუ | |||||
| ოფიციალური ენა | ფრანგული ენა | |||||
| მთავრობა | მრავალპარტიული დემოკრატია | |||||
| - | პრეზიდენტი | თომას იაი ბონი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | სულ | 112 622 კმ2 (101-ე) | ||||
| - | წყალი (%) | 1,8 | ||||
| მოსახლეობა | ||||||
| - | 2005 შეფასებით | 8 439 000 (89-ე) | ||||
| - | 2002 აღწერა | 6 769 914 | ||||
| - | სიმჭიდროვე | 75 კაცი/კმ2 (118-ე) | ||||
მშპ (მუპ) | 2005 შეფასებით | |||||
| - | სულ | $8,75 მილიარდი (140-ე) | ||||
| - | ერთ მოსახლეზე | $1 176 (165-ე) | ||||
აგი (2007) | 0,437 (დაბალი) (163-ე) | |||||
| ვალუტა | CFA ფრანკი (XOF) | |||||
| დროის სარტყელი | UTC+01:00 | |||||
| ქვეყნის კოდი | BEN | |||||
| Internet TLD | .bj | |||||
| სატელეფონო კოდი | 229 | |||||
ბენინი (ფრანგ. Bénin), ბენინის რესპუბლიკა (ფრანგ. République du Bénin, 1975 წლამდე დაჰომეა) — სახელმწიფო დასავლეთ აფრიკაში. აქვს საზღვაო გასასვლელი გვინეის ყურეში. დედაქალაქი პორტო-ნოვო, მთავრობა მდებარეობს ქვეყნის უდიდეს ქალაქ კოტონუში. ჩრდილოეთიდან ესაზღვრება ბურკინა-ფასო და ნიგერი, აღმოსავლეთიდან - ნიგერია, დასავლეთიდან - ტოგო.
სექციების სია
1 ბუნება
2 ისტორია
3 ადმინისტრაციული დაყოფა
4 ლიტერატურა
ბუნება |
ტერიტორიის დიდი ნაწილი უჭირავს პლატოს (სიმაღლე 500 მ-მდე). ქვეყნის უმაღლესი წერტილი (635 მ) მდებარეობს ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, ატაკორის მთაგრეხილზე. სამხრეთით ზღვისპირა დაბლობია. სანაპირო ხაზი ნაკლებად დანაწევრებულია. დაბლობზე ჰავა ეკვატორულია. წვიმის სეზონი ორჯერ დგება. წლის განმავლობაში ტემპერატურა უმნიშვნელოდ იცვლება. ნალექები აღმოსავლეთ ნაწილში 800-დან 1300 მმ-მდეა წელიწადში. ჩრდილოეთ ნაწილში ჰავა ეკვატორულ-მუსონურია. იანვრის საშუალო ტემპერატურაა დაახლოებით 24 °C-ია, ივლისისა - დაახლოებით 30 °C. ნალექები 1000-დან 1500-2000 მმ-მდეა წელიწადში.
მთავარი მდინარეა ვემე (ჩაედინება გვინეის ყურეში, რომელიც შესართავიდან მხოლოდ 200 კმ-ზეა სანაოსნო. ჭარბობს წითელი ლატერიტული, სამხრეთში - წითელ-ყვითელი ლატერიტული ნიადაგები. უმეტესად გავრცელებულია მაღალბალახოვანი სავანები, სადაც ბევრია ანტილოპა და მტაცებელი ცხოველები (ჯიქი, აფთარი და სხვა). სანაპიროზე ნოტიო ტროპიკული მარადმწვანე ტროპიკული ტყეა (ტერიტორიის დაახლოებით 1/5).
ისტორია |
დღევანდელი ბენინის ტერიტორიაზე შუა საუკუნეების დამლევს მრავალი სახელმწიფო შეიქმნა, მათ შორის დაჰომეა. XV საუკუნეში ბენინის ტერიტორიაზე პორტუგალიელი მონათვაჭრები გამოჩნდნენ, ხოლო XVII საუკუნეში ჰოლანდიელი, ფრანგი და ინგლისელი ვაჭრები. ბენინის სანაპირო და მისი მოსაზღვრე ოლქები გადაიქცა მონებით ვაჭრობის უმსხვილეს რაიონებად აფრიკაში (ამიტომაც მას მონათა ნაპირსაც უწოდებდნენ).
1890 წლის თებერვალში ფრანგმა კოლონიზატორებმა ბენინის წინააღმდეგ ომი დაიწყეს და მხოლოდ 1892 წლის ნოემბერში მოახერხეს მისი დედაქალაქის აბომეის აღება. 1893 წელს ბენინი საფრანგეთის კოლონია გახდა. 1904 წელს იგი საფრანგეთის დასავლეთი აფრიკის შემადგენლობაში შევიდა.
პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ ჩამოყალიბდა ახალგაზრდა დაჰომეელთა მოძრაობა, რომელსაც პროგრესულად განწყობილი ადგილობრივი ინტელიგენციის წარმომადგენლები ჩაუდგნენ სათავეში. 1923 წელს მოეწყო მასობრივი ანტიკოლონიალისტური გამოსვლები.
მეორე მსოფლიო ომმა არსებითი ძვრები გამოიწვია ქვეყნის ეკონომიკასა და სოციალური ძალების თანაფარდობაში. გაიზარდა მუშების რიცხვი, გახშირდა გაფიცვები. განმათავისუფლებელ მოძრაობას სათავეში ჩაუდგნენ ქვეყანაში შექმნილი პირველი აფრიკული პოლიტიკური პარტიები და პროფკავშირები. 1957 წელს საფრანგეთის მმართველი წრეები იძულებულნი გახდნენ ბენინში შეექმნათ პირველი სამთავრობო საბჭო აფრიკელთა მონაწილეობით, 1958 წელს კი დასთანხმდნენ ბენინი ავტონომიურ რესპუბლიკად გამოეცხადებინათ. 1960 წლის 1 აგვისტოს ბენინი დამოუკიდებელ რესპუბლიკად გამოცხადდა და გამოვიდა საფრანგეთის გაერთიანებიდან. 1960 წლის 20 სექტემბერს ბენინი გაეროში მიიღეს.
ადმინისტრაციული დაყოფა |
მთავარი სტატია : ბენინის დეპარტამენტები.
ლიტერატურა |
ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, გვ. 107-309, თბ., 1977 წელი.
 | ეს სტატია ბენინისა და ბენინელების შესახებ ჯერჯერობით ესკიზია. თქვენ შეგიძლიათ დაგვეხმაროთ, და შეავსოთ იგი. |
| |||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- გასაახლებელი ინფოდაფა
- სტატიების ესკიზები ბენინის შესახებ
- ბენინი
- აფრიკის ქვეყნები
- ფრანგულენოვანი ქვეყნები
- გაეროს წევრი სახელმწიფოები
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.264","walltime":"0.349","ppvisitednodes":"value":2300,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":108223,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":34995,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":10,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":7,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 213.627 1 -total"," 38.26% 81.735 1 თარგი:ქვეყანა"," 35.89% 76.668 2 თარგი:ნავდაფა"," 31.00% 66.223 1 თარგი:აფრიკის_ქვეყნები"," 10.07% 21.504 1 თარგი:Br_separated_entries"," 8.92% 19.046 1 თარგი:აფრიკის_კავშირი"," 8.37% 17.872 1 თარგი:Coord"," 7.80% 16.667 1 თარგი:ფერი"," 7.29% 15.578 1 თარგი:მთავარი"," 5.02% 10.714 1 თარგი:ქსე"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.008","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":721076,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1275","timestamp":"20190610172243","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10d1u10d4u10dcu10d8u10dcu10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q962","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q962","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2006-10-20T03:47:51Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/Flag_of_Benin.svg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":252,"wgHostname":"mw1241"););
