საქართველოს სამხრეთი მთიანეთი ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიუ
საქართველოს გეოგრაფია
საქართველოსმცირე კავკასიონისმესხეთისათრიალეთის ქედებსმწვერვალებისმეფისწყაროშავიკლდესომხეთისათურქეთისჯავახეთისაემლიქლისამსრის ქედებიდიდი აბულიდანაოჭებაწყვეტებისუფსანატანებიჩაქვისწყალიშავ ზღვასხანისწყალირიონსაჭოროხსაჭარისწყალიფარავანიძამატანათუძამიალგეთიქცია-ხრამიმტკვრისშენაკადებია
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
საქართველოს სამხრეთი მთიანეთი
Jump to navigation
Jump to search
საქართველოს სამხრეთი მთიანეთი — მთიანი ოლქი საქართველოს სამხრეთ ნაწილში. მოიცავს ვულკანურ ზეგანსა და მის ჩრდილოეთ პერიფერიის გასწვრივ მდებარე მცირე კავკასიონის დასავლეთ ნაწილს — მესხეთისა და თრიალეთის ქედებს, რომლებიც აგებულია პალეოგენის ძლიერ დანაოჭებული ვულკანური დანალექი ქანებით. უმაღლესი მწვერვალების მეფისწყარო (2850 მ) და შავიკლდე (2850 მ). ქედებისათვის დამახასიათებელია ძირითადად სტრუქტურული, ეროზული და დენუდაციური ფორმები (სხვადასხვა სიმაღლის მოსწორებული ზედაპირები).
მცირე კავკასიონის სამხრეთით ვრცელდება ვულკანური ზეგანი, რომლის გაგრძელება სომხეთისა და თურქეთის ტერიტორიაზეა. ზეგნის მთავარი ოროგრაფიული ნაწილებია ჯავახეთისა (მწვერვალი ემლიქლი 3053 მ) და სამსრის ქედები (მწვერვალი დიდი აბული 3304 მ), ახალქალაქის, წალკის, გომარეთის, დმანისისა და სხვა პლატოები (დაახლოებით 1200—2000 მ). ისინი დანაწევრებულია მტკვრისა და ქცია-ხრამის სისტემის მდინარეთა ვიწრო ხეობებით, ზეგანი აგებულია ნეოგენურ-მეოთხეული ვულკანით (ეფუზიური) ლავებითა (ბაზალტები, ანდეზიტები, დაციტები, დოლერიტები და სხვა) და ტბიურ-მდინარეული ნალექებით. ახასიათებს დანაოჭება და წყვეტები. ყველაზე ძველია (ზედამიოცენური) ე. წ. გოდერძის წყება, რომელშიც ჩართულია განამარხებული მცენარეები. ჰავა ზღვის ნოტიო სუბტროპიკული (მესხეთის ქედი) და ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკულია (თრიალეთის ქედი). ვულკანურ ზეგანზე ზომიერად ნოტიო სუბტროპიკულიდან წინა აზიის მთიანეთის მშრალ სუბტროპიკულზე გარდამავალი ჰავაა. მესხეთის ქედის მდინარეთა ნაწილი (სუფსა, ნატანები, ჩაქვისწყალი) ერთვის უშუალოს შავ ზღვას, ნაწილი (ხანისწყალი) მდინარე რიონსა და ჭოროხს (აჭარისწყალი). თრიალეთის ქედისა ვულკანური ზეგნის მდინარეები (ფარავანი, ძამა, ტანა, თუძამი, ალგეთი, ქცია-ხრამი და სხვა) მტკვრის შენაკადებია.
მესხეთისა და თრიალეთის ქედებზე წითელმიწა, ტყის ყომრალი, მთის მდელოს ნიადაგებია; ზეგანზე — მთის შავმიწა, კორდიანი მთის მდელოს ნიადაგები, მესხეთისა და თრიქლეთის ქედებზე გავრცელებულია კოლხური ტყე, შერეული ფოთლოვანი ტყე, ნაძვნარ-სოჭნარი, ფიჭვნარი, სუბალპური და ალპური მდელოები. ზეგანზე მთის სტეპები, სუბალპური და ალპური მდელოებია.
ლიტერატურა |
დევდარიანი გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, გვ. 184, თბ., 1985 წელი.
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- საქართველოს გეოგრაფია
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.020","walltime":"0.143","ppvisitednodes":"value":73,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":1080,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":232,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":5,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 120.813 1 თარგი:ქსე","100.00% 120.813 1 -total"," 91.60% 110.663 1 თარგი:Comment"],"cachereport":"origin":"mw1244","timestamp":"20190626002916","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10e1u10d0u10e5u10d0u10e0u10d7u10d5u10d4u10dau10ddu10e1 u10e1u10d0u10dbu10eeu10e0u10d4u10d7u10d8 u10dbu10d7u10d8u10d0u10dcu10d4u10d7u10d8","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%AE%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q12868998","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q12868998","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2011-12-30T10:22:11Z"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":702,"wgHostname":"mw1244"););
