გურიელები სექციების სია ისტორია | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიურ
სიმონ I გურიელიკახაბერ I გურიელიბეშქენ გურიელი
გურიელებიგურიის სამთავრო
გურიის საერისთავოსგურიის მთავრებიიმერეთის მეფისვარდანისძენიჯუმათის მონასტერშილიხაურის ეკლესიისგიორგი III-სათამარ მეფისგიორგი რუსისსიმონ I გურიელი„ერისთავთერისთავიბაღლებისკახაბერ I გურიელიგიორგი II დადიანივამეყ I დადიანიშემოქმედისჯუმათისახინოწმინდისაჯუმათის ეკლესიასლიხაურის ეკლესიისიერუსალიმისოზურგეთიშემოქმედის ეკლესიაXVII საუკუნისოსმალეთისXVIII საუკუნის70-იანი წლებიდანრუსეთის
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
გურიელები
Jump to navigation
Jump to search
| გურიელები | |
|---|---|
 | |
| პერიოდი | 1462-1826 |
| ტიტული | ერისთავთერისთავი, მთავარი, მეფე |
| ქვეშევრდომობა | იმერეთის სამეფო, ოსმალეთის იმპერია, რუსეთის იმპერია |
| სამფლობელოები | გურია, აჭარა, საჯავახო, ჭანეთი |
| სასახლეები | გურიელების სასახლე |
| სამოქალაქო საქმიანობა | გურიის მთავრები |
გურიელები — ფეოდალური საგვარეულო დასავლეთ საქართველოში. გურიელების იყვნენ გურიის საერისთავოს ერისთავები, შემდგომ მიაღწიეს ცალკე სამთავროდ ჩამოყალიბებას და XIV-XIX საუკუნეებში იყვნენ გურიის მთავრები, XVII-XVIII საუკუნეებში გურიელების დინასტიის რამდენიმე წარმომადგენელი იკავებდა იმერეთის მეფის ტახტს.
სექციების სია
1 ისტორია
1.1 ვარდანისძენი
1.2 გურიელები
1.3 გურიის სამთავროს პერიოდი
2 ლიტერატურა
ისტორია |
ვარდანისძენი |
მთავარი სტატია : ვარდანისძენი. | „ხოლო გურიელი ვარდანისძეობასა იტყვის“ |
(ვახუშტი ბატონიშვილი) |
გურიელების წინაპრები იყვნენ ვარდანისძენი. პირველი ვარდანისძე-გურიელი მოხსენიებულია წმინდა გიორგის X საუკუნის ხატზე, რომელიც ჯუმათის მონასტერში ინახებოდა. ესაა ვარდან ვარდანისძე. მან მოაჭედინებია აღნიშნული ხატი.
| „ახოვანო მხედარო ქრისტესაო, მეოხ ეყავ მონასა შენსა ერისთავთ ერისთავსა ვარდან ვარდანისძესა, ამინ“ |
ლიხაურის ეკლესიის წმინდა იაკობის ხატის წარწერა XII საუკუნის მოღვაწე მარუშიან ვარდანისძეს იხსენიებს. ერთ-ერთი ვერსიით ლიხაურის ეკლესია სწორედ მისი აშენებული უნდა იყოს. ჯუმათის მონასტრის სხვა ხატზე მოხსენიებულია იოანე ვარდანისძე. იოანე ვარდანისძე XII საუკუნეში გიორგი III-სა და თამარ მეფის დროს ცხოვრობდა და გიორგი რუსის აჯანყებაში მონაწილეობდა.
| „სვანთ ერისთავი და მანდატურთუხუცესი, იოანე, მსახურთუხუცეს მთავარი. ესე ხატი მოიჭედა დეკანოზისა დარჩიეისა ხელითა შეუნდოს ღმერთმან.“ |
გურიელები |
გურიის ერთ-ერთი პირველი ერისთავი უნდა ყოფილიყო სიმონ I გურიელი. ის გურიის ერისთავის იყო დაახლოებით XIV საუკუნის 60-იან წლებში. გურიელი პოლიტიკურ საქმიანობას ჩამოსცილებია და ბერად აღკვეცილა. სიმონ I გურიელი მოიხსენიება როგორც „ერისთავთერისთავი, მსახურთუხუცესი, სვანთა ერისთავი სუიმეონ გურიელი“. XIV საუკუნის კიდევ ერთი მოღვაწე იყო ბეშქენ გურიელი. ბეშქენ გურიელი და მისი ძე, მიქაელის იხსენიებოდნენ ბაღლების ეკლესიის წარწერაში, ხოლო ბეშქენ გურიელი გამოსახული იყო სამხრეთ შესასვლელის მარცხნივ. სავარაუდოდ, ტაძარი სწორედ მისი აშენებული იყო. ბეშქენ და მიქაელ გურიელები იხსენიებოდნენ ჯუმათის მონასტრის წმინდა გიორგის ოქროს ხატის წარწერაში
| „წმინდაო ღმერთო, მფარველ ექმენ გურიელსა ბეშქენსა და ძესა მათსა მიქაელ წინაშე ღვთისა“ |
პირველი ადამიანი, რომელიც მოხსენიებულია როგორც ვარდანისძედ, ასევე გურიელად არის კახაბერ I გურიელი. ის იყოს ერისთავთერისთავი და სვანთა ერისთავი. კახაბერ გურიელი მოხსენიებულია ჯუმათის მონასტრის გაბრიელ მთავარანგელოზის ხატის ზურგის მოჭედილობის წარწერაში. წარწერაში იხსენიებიან გიორგი II დადიანი და მისი შვილები, ვამეყ I დადიანი და კახაბერ გურიელი. კახაბერ გურიელი აგრეთვე იხსენიება ექადიის ტაძრის სამშენებლო წარწერაზე და შემოქმედის ღვთისმშობლის ხატის წარწერებზე.
გურიის სამთავროს პერიოდი |
XV საუკუნეში გიორგი გურიელისა და დედოფალ ელენეს ინიციატივით დაარსდა გურიის სამი საეპიკოპოსო: შემოქმედის, ჯუმათისა და ხინოწმინდისა. ეპარქიების დაარსება სამთავროს პოლიტიკური დამოუკიდებლობისკენ გადადგმული ნაბიჯები იყო. მათ მრავალი ხატი შესწირეს ჯუმათის ეკლესიას, ააგეს ლიხაურის ეკლესიის სამრეკლო. გიორგის ძე ლომა და მისი მეუღლე ადასუჯანი განსაკუთრებულ მზრუნველობას იჩენდნენ იერუსალიმის ჯვრის მონასტრისადმი. მათი სახელები არაერთხელაა მოხსენიებული მონასტრის აღაპებში.
სამთავროს პერიოდში გურიელად იწოდებოდა გურიის გამგებელი, ფეოდალური სახლის უფროსი, სახლის სხვა წევრები - ბატონიშვილებად. გურიელების ძირითადი რეზიდენცია იყო ოზურგეთი, საგვარეულო საძვალე - შემოქმედის ეკლესია. XVII საუკუნის II ნახევრიდან სამთავრო ტახტზე გურიელებს ოსმალეთის სულთანი ამტკიცებდა. XVIII საუკუნის 70-იანი წლებიდან გურიელები ფაქტობრივად გათავისუფლდნენ ოსმალეთზე დამოკიდებულებიდან. გურიელების ხელისუფლება რუსეთის მთავრობამ ოფიციალურად 1828 წელს გააუქმა, ხოლო 1850 წელს გურიის ბატონიშვილთა 4 ოჯახს უწარჩინებულეს თავადთა ხარისხი დაუმტკიცა. ამის შემდეგ „გურიელი“ მათ გვარად იქცა.
ლიტერატურა |
ჩხატარაიშვილი ქ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, გვ. 314, თბ., 1978 წელი.
დიმიტრი ბაქრაძე, „არქეოლოგიური მოგზაურობა გურიასა და აჭარაში“— ბათუმი, „საბჭოთა აჭარა“, 1987
| |||||||||||
გურიელები(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- გურიელები
- გურიის სამთავრო
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.216","walltime":"0.273","ppvisitednodes":"value":4178,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":36113,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":12507,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":12,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":0,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 211.580 1 -total"," 61.53% 130.176 1 თარგი:ინფოდაფა_საგვარეულო"," 59.13% 125.107 1 თარგი:ინფოდაფა"," 16.84% 35.629 1 თარგი:გურიელები"," 14.74% 31.182 1 თარგი:ნავდაფა"," 12.26% 25.946 166 თარგი:ინფოდაფა/რიგი"," 10.90% 23.067 1 თარგი:PAGENAMEBASE"," 8.95% 18.938 1 თარგი:Str_find"," 5.34% 11.294 1 თარგი:მთავარი"," 5.00% 10.572 1 თარგი:Commonscat"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.003","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":555562,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1264","timestamp":"20190420181656","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":126,"wgHostname":"mw1330"););
