Skip to main content

უკრაინა სექციების სია ეტიმოლოგია | ისტორია | უკრაინის ისტორიული რუკები | გეოგრაფია | სახელმწიფო და პოლიტიკა | დემოგრაფია | ეკონომიკა | კულტურა | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ50°27′ ჩ. გ. 30°30′ ა. გ. / 50.450° ჩ. გ. 30.500° ა. გ. / 50.450; 30.500Украина и ЕС подписали экономическую часть соглашения об ассоциацииორიგინალიდან„Русская весна“ на Юго-Востоке УкраиныДекларация о суверенитете Донецкой Народной Республики от 07 апреля 2014 годаორიგინალიდანТекст „Декларации о суверенитете Донецкой Народной Республики“ и „Обращения Донецкой Народной Республики к Владимиру Путину“В Донецке объявлено о создании народной республикиИТАР-ТАСС: Международная панорама — Турчинов объявил о начале „широкомасштабной антитеррористической операции“Ukraine – Reliefორიგინალიდან"World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated"Ukraine – ClimateორიგინალიდანCybertruffle's Robigalia – Observations of fungi and their associated organismsFungi of Ukraine – potential endemicsრრრრრ

დნეპროპეტროვსკიდონეცკივინიცავოლინიზაპოროჟიეივანო-ფრანკოვსკიიმიერკარპატებიკიევიკიროვოგრადილვოვილუგანსკინიკოლაევიოდესაპოლტავაჟიტომირიროვნოსუმიტერნოპოლიჩერკასიჩერნიგოვიჩერნოვციხარკოვიხერსონიხმელნიცკი


გასაახლებელი ინფოდაფაევროპის ქვეყნებისლავური ქვეყნებიგაეროს წევრი სახელმწიფოებისუამის წევრი ქვეყნებიუკრაინა


უკრ.ევროპაშიშავიაზოვისზღვებირუსეთიბელარუსიმოლდოვაპოლონეთისლოვაკეთიუნგრეთირუმინეთისლავური კულტურისკიევის რუსეთისკაზაკთა რესპუბლიკაუკრაინის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკისსაბჭოთა კავშირისგან1991დნეპრისამხრეთ ბუგიდნესტრიდუნაირესპუბლიკააკიევიუკრაინელიარუსირუმინელებიმოლდოველებიბელორუსებიყირიმელი თათრებიუნგრელებიუკრაინულიამართლმადიდებლობააუკრაინულ არქიტექტურაზელიტერატურაზემუსიკაზენეოლითის ხანაშიტრიპოლის კულტურადნესტრდნეპრისრკინის ხანაში700200შავი ზღვისოლბიატირასიქერსონესირომის იმპერიისჰუნებსბიზანტიის იმპერიისVII საუკუნეშიდიდი ბულგარეთისხაზართა სახაკანოსIX საუკუნეშირუსიბელორუსსარუსეთისXXI საუკუნეებშისკანდინავიიდანვარიაგებირიურიკების დინასტიასვლადიმირ დიდის980–1015იაროსლავ ბრძენმა1019–1054ვლადიმირ მონომახისა1113–1125მსტისლავის1125–1132XIXII საუკუნეებშიპაჭანიკებისაყივჩაღების1240გალიჩისავლადიმირ-ვოლინისგალიჩ-ვოლინის სამთავროდ1917უკრაინის სსრუკრაინის სახალხო რესპუბლიკადასავლეთ უკრაინის სახალხო რესპუბლიკაუკრაინის სახელმწიფოუკრაინის სსრ1922სსრ კავშირის19911945გაეროს1997ნატოსთან2004ნარინჯისფერი რევოლუციისვიქტორ იუშჩენკომ20102014ვიქტორ იანუკოვიჩიპეტრო პოროშენკო2013ევრომაიდანის2014უკრაინის პრეზიდენტისალექსანდრე ტურჩინოვიარსენ იაცენიუკისყირიმის ავტონომიურმა რესპუბლიკამსევასტოპოლმა2014დონეცკისლუგანსკისსაომარი მოქმედებებისაპრეზიდენტო არჩევნებიპეტრო პოროშენკომსამხრეთი სუდანიმადაგასკარიევროპაშისაფრანგეთიშავსააზოვის ზღვაზელანდშაფტიმდინარეებიდნეპრიდნესტრისამხრეთი ბუგიაზოვის ზღვაშიდუნაიკარპატებიგოვერლარუსეთის ფედერაციასთანჩანჩქერისსუბტროპიკული ჰავაცყირიმისაშუალო წლიური ტემპერატურაცხოველთასოკოთამიკროორგანიზმთამცენარეთაფოცხვერიმგელიტახიკვერნამურა დათვიცაათახვიწავიკობრილოქოზაზუნებისასოკოებისამღიერებისრესპუბლიკაპრეზიდენტიპრემიერ-მინისტრისაბჭოთა კავშირის19921996კოსოვოშილიბანშისიერა-ლეონესა19942002ნატოსყირიმიკიევისევასტოპოლიგალიციაკიევიKharkiv's Freedom Squareხარკოვირკინის მადანიქვანახშირიმანგანუმიბუნებრივი აირინავთობიმარილიგოგირდიგრაფიტიტიტანიმაგნეზიუმინიკელივერცხლისწყალიარქიტექტურაზე193220002007დროშა: აზერბაიჯანიაზერბაიჯანიდროშა: ალბანეთიალბანეთიბულგარეთის დროშაბულგარეთიდროშა: თურქეთითურქეთიმოლდოვის დროშამოლდოვადროშა: რუმინეთირუმინეთიდროშა: რუსეთირუსეთისაბერძნეთის დროშასაბერძნეთიდროშა: საქართველოსაქართველოდროშა: სერბეთისერბეთიდროშა: სომხეთისომხეთიდროშა: უკრაინაუკრაინა










(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());




უკრაინა




მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია






Jump to navigation
Jump to search






























































უკრაინა

უკრ. Україна
უკრაინა




უკრაინის
დროშა გერბი

ჰიმნი: Ще не вмерла України ні слава, ні воля



დედაქალაქი
(და უდიდესი ქალაქი)

კიევი
50°27′ ჩ. გ. 30°30′ ა. გ. / 50.450° ჩ. გ. 30.500° ა. გ. / 50.450; 30.500
ოფიციალური ენა უკრაინული
მთავრობა ნახევრადსაპრეზიდენტო რესპუბლიკა
 -  პრეზიდენტი პეტრო პოროშენკო
 -  პრემიერ-მინისტრი ვლადიმერ გროისმანი
 -  პარლამენტის თავმჯდომარე ანდრეი პარუბიი
ფართობი
 -  სულ 603 628 კმ2 (44-ე)
 -  წყალი (%) 7
მოსახლეობა
 -  2016 შეფასებით 42 541 633 (32-ე)
 -  2001 აღწერა 48 457 102 
 -  სიმჭიდროვე 78 კაცი/კმ2 (115-ე)

მშპ (მუპ)		 2008 შეფასებით
 -  სულ $337.268 მილიარდი (34-ე)
 -  ერთ მოსახლეზე $7,342 (94-ე)

აგი (2005)		 0.788 (საშუალო) (76-ე)
ვალუტა
გრივნა (UAH)
დროის სარტყელი
UTC+02:00
 -  ზაფხულის (DST)
UTC+03:00 (UTC)
ქვეყნის კოდი UKR
Internet TLD .ua
სატელეფონო კოდი 380

უკრაინა (უკრ. Україна [ukrɑˈjinɑ]) — ქვეყანა აღმოსავლეთ ევროპაში. სამხრეთიდან აკრავს შავი და აზოვის ზღვები, ხოლო მოსაზღვრე ქვეყნებია რუსეთი, ბელარუსი, მოლდოვა, პოლონეთი, სლოვაკეთი, უნგრეთი და რუმინეთი. ფართობი შეადგენს 603 700 კვადრატულ კილომეტრს და ყველაზე დიდი ქვეყანაა იმათ შორის, რომლებიც მთლიანად ევროპაში მდებარეობენ.


შუა საუკუნეებში, თანამედროვე უკრაინის ტერიტორია აღმოსავლეთ სლავური კულტურის ცენტრი იყო. აქ მდებარეობდა ძლიერი კიევის რუსეთის სახელმწიფო. XIII საუკუნეში უკრაინა დანაწევრებული იყო და მას ლიტვა, პოლონეთი, ოსმალეთი, ავსტრია-უნგრეთი და რუსეთი იყოფდნენ. XVII-XVIII საუკუნეებში აქ ჩამოყალიბდა კაზაკთა რესპუბლიკა, თუმცა უკრაინა კვლავ დაქუცმაცებული რჩებოდა, ვიდრე ის არ გაერთიანდა უკრაინის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის სახით XX საუკუნეში. საბჭოთა კავშირისგან დამოუკიდებლობა ქვეყანამ 1991 წელს მოიპოვა.


უკრაინის ტერიტორიაზე მიედინება დიდი მდინარეები: დნეპრი, სამხრეთ ბუგი, დნესტრი, დუნაი. უმაღლესი მწვერვალია მთა გოვერლა — 2061 მ. კლიმატი ზომიერი კონტინენტურია, ყირიმის სამხრეთ სანაპიროზე — სუბტროპიკული.


უკრაინა უნიტარული, ნახევრად-საპრეზიდენტო რესპუბლიკაა. დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქია კიევი. ქვეყნის მოსახლეობა შეადგენს 45,4 მილიონს, რომელთა შორის 77,8 % უკრაინელია, 17,3 % კი რუსი; ასევე ცხოვრობენ რუმინელები/მოლდოველები, ბელორუსები, ყირიმელი თათრები, უნგრელები. ოფიციალური ენა უკრაინულია, თუმცა რეგიონალური მასშტაბით ასევე აღიარებულია 18 ენა. ყველაზე გავრცელებული რელიგია მართლმადიდებლობაა, რომელმაც წარსულში მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა უკრაინულ არქიტექტურაზე, ლიტერატურაზე და მუსიკაზე.




სექციების სია





  • 1 ეტიმოლოგია


  • 2 ისტორია

    • 2.1 ადრეული ისტორია


    • 2.2 კიევის რუსეთი


    • 2.3 უახლესი ისტორია



  • 3 უკრაინის ისტორიული რუკები


  • 4 გეოგრაფია

    • 4.1 კლიმატი


    • 4.2 ბიომრავალფეროვნება


    • 4.3 ცხოველები


    • 4.4 სოკოები



  • 5 სახელმწიფო და პოლიტიკა

    • 5.1 შეიარაღება


    • 5.2 ტერიტორიული მოწყობა



  • 6 დემოგრაფია

    • 6.1 უკრაინის ქალაქები მოსახლეობის მიხედვით



  • 7 ეკონომიკა


  • 8 კულტურა


  • 9 სქოლიო




ეტიმოლოგია |



  • ოფიციალური — უკრაინა, ეროვნული — Україна.


  • ეტიმოლოგია: „უკრაინა“ სლავურად სასაზღვრო რეგიონს ნიშნავს, შეადარე რუსულს - „Окраина“. ამავე დროს სიტყვა „კრაინა“ უკრაინულში, ბელორუსულში, სერბო-ხორვატულში აღნიშნავს „ქვეყანას“.


ისტორია |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : უკრაინის ისტორია.


ადრეული ისტორია |


ადამიანის პირველი ნასახლარები უკრაინის ტერიტორიაზე ძვ. წ. 4500 წლით თარიღდება, როცა, ნეოლითის ხანაში აყვავდა ტრიპოლის კულტურა. უკრაინის ტერიტორიაზე ამ კულტურამ გავლენა იქონია ტრიპილიასა და დნესტრ-დნეპრის რეგიონში. რკინის ხანაში ტერიტორია დასახლებული იყო კიმერიელებით, სკვითებითა და სარმატებით. ძვ. წ. 700-200 წლებში უკრაინის ტერიტორიაზე არსებობდა სკვითების სამეფო. მოგვიანებით კი, ჯერ ჩნდება ბერძნული კოლონიები ძირითადად შავი ზღვის სანაპიროზე: ოლბია, ტირასი, ქერსონესი, შემდეგ კი რომის იმპერიის პროვინციაა. მას შემდეგ რაც, ჰუნებს ეპყრათ ეს ტერიტორია იგი ბიზანტიის იმპერიის გავლენის ქვეშ მოექცა. ახ. წ. VII საუკუნეში კი ჯერ დიდი ბულგარეთის, შემდეგ ხაზართა სახაკანოს მფლობელობაში იყო, იქამდე სანამ პირველი სლავური სახელმწიფო კიევის რუსეთი არ ჩამოყალიბდა.



კიევის რუსეთი |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : კიევის რუსეთი.



კიევის რუსეთი XI საუკუნეში


IX საუკუნეში დღევანდელი უკრაინის ტერიტორიის დიდი ნაწილი დასახლებული იყო რუსი ხალხით. მათ შექმნეს კიევის რუსეთის სახელმწიფო, რომელიც უკრაინის ტერიტორიის გარდა აერთიანებდა დღევანდელ ბელორუსსა და რუსეთის ევროპული ნაწილს. X-XI საუკუნეებში კიევის რუსეთი გადაიქცა ევროპის უძლიერეს სახელმწიფოდ, ხოლო მისი დედაქალაქი კიევი რუსების უმნიშვნელოვანეს ქალაქად. შემდგომ საუკუნეებში კი დაიწყო რუსული და უკრაინული თვითშეგნების ჩამოყალიბება. პირვანდელი ქრონიკების მიხედვით, კიევის რუსეთის დიდგვაროვნებმა სკანდინავიიდან მოიწვიეს ვარიაგები, რომლებმაც სათავე დაუდეს კიევის რუსეთის პირველ სამეფო საგვარეულოს - რიურიკების დინასტიას. კიევის რუსეთი შედგებოდა რამდენიმე სამთავროსგან, რომლეთაც აერთიანებდა კიევის მთავარი.


ვლადიმირ დიდის (980–1015) ზეობის დროს დაიწყო კიევის სამთავროს ოქროს ხანა. ვლადიმირმა გააქრისტიანა რუსეთი, მისმა შვილმა იაროსლავ ბრძენმა (1019–1054) კი ხელი შეუწყო კიევის რუსეთის კულტურულ და ეკონომიკურ აღმასვლას. ეს აღმასვლა კი დაბოლოვდა ცენტრალური ხელისუფლების შესუსტებითა და შემადგენელი სამთავროების დამოუკიდებლობისკენ სწრაფვით. კიევის რუსეთი უკანასკნელ ძალებს იკრებს ვლადიმირ მონომახისა (1113–1125) და მისი შვილის მსტისლავის (1125–1132) დროს. ამ უკანასკნელის გარდაცვალების შემდეგ კი კიევის რუსეთი საბოლოოდ დაიშალა სხვადასხვა სლავურ სამთავროებად.


XI-XII საუკუნეებში, გახშირდა მუდმივი თავდასხმები მომთაბარე თურქული ტომების პაჭანიკებისა და ყივჩაღების მხრიდან. ამის გამო, რუსები მიაწყდნენ შედარებით უსაფრთხო და ტყიან რეგიონს ჩრდილოეთით. კიევის რუსეთი განსაკუთრებით დაზარალდა მონღოლთა შემოსევების დროს. 1240 წელს კიევი ააოხრეს მონღოლებმა. საბოლოოდ კიევის რუსეთის ტერიტორიაზე ჩამოყალიბდა გალიჩისა და ვლადიმირ-ვოლინის სამთავროები, რომლებიც შემდეგ გაერთიანდნენ გალიჩ-ვოლინის სამთავროდ.



უახლესი ისტორია |


1917 წელს შეიქმნა უკრაინის სსრ. 1917-1920 წლებში უკრაინის ტერიტორიაზე არსებობდა უკრაინის სახალხო რესპუბლიკა, დასავლეთ უკრაინის სახალხო რესპუბლიკა, უკრაინის სახელმწიფო, რომლებთანაც უკრაინის სსრ-ს სამოქალაქო ომს აწარმოებდა. 1922 წლიდან უკრაინის სსრ შევიდა სსრ კავშირის შემადგენლობაში. 1991 წელს უკრაინამ დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. 1945 წლიდან უკრაინა გაეროს წევრია, ხოლო 1997 წელს ხელი მოეწერა ხელშეკრულებას ნატოსთან მისი განსაკუთრებული ურთიერთობების შესახებ. 2004 წლის ოქტომბერში ჩატარებული საპრეზიდენტო არჩევნების ფალსიფიკაციამ ქვეყანაში სახალხო მღელვარება გამოიწვია, რაც ნარინჯისფერი რევოლუციის სახელით გახდა ცნობილი. განმეორებით საპრეზიდენტო არჩევნებში გაიმარჯვა ოპოზიციის ლიდერმა ვიქტორ იუშჩენკომ. 2010 წლიდან 2014 წლამდე უკრაინის პრეზიდენტი ვიქტორ იანუკოვიჩი იყო. ამჟამად ქვეყნის პრეზიდენტის პოსტს პეტრო პოროშენკო იკავებს.


2013 წლის ნოემბერში უკრაინის დედაქალაქში დაიწყო ევრომაიდანის მოვლენები, რომლის მიზეზიც იყო უკრაინის პრორუსული ხელისუფლების გადაწყვეტილება შეეჩერებინა ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოწერის პროცესი. მიმდინარე პოლიტიკური კრიზისი დასრულდა ხელისუფლების ცვლილებით. 2014 წლის 23 თებერვალს უკრაინის პრეზიდენტის მოვალეობის შემსრულებელი გახდა ალექსანდრე ტურჩინოვი. 27 თებერვალს ყოფილმა ოპოზიციამ ჩამოაყალიბა დროებითი მთავრობა არსენ იაცენიუკის ხელმძღვანელობით. ახალმა პრო-დასავლურმა ხელისუფლებამ აღადგინა ევროინტეგრაციის პროცესი. 21 მარტს იაცენიუკმა ხელი მოაწერა ასოცირების ხელშეკრულების პოლიტიკურ, ხოლო 27 ივნისს ეკონომიკურ ნაწილს[1].


უკვე თებერვლის ბოლოს და მარტის დასაწყისში აღმოსავლეთ უკრაინაში დაიწყო აქციების სერიები რუსული ენის სტატუსთან დაკავშირებით. აქციის მონაწილეები პრო-რუსული ლოზუნგებით გამოდიოდნენ[2].


მარტის შუა რიცხვებში ყირიმის ავტონომიურმა რესპუბლიკამ და ქალაქმა სევასტოპოლმა რუსეთის მხარდაჭერით, უკრაინის ხელისუფლების წინააღმდეგობის მიუხედავად, გამართა რეფერენდუმი ყირიმის სტატუსის შესახებ. რეფერენდუმის შედეგებზე დაყრდნობით ყირიმმა უკრაინისაგან დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. შემდეგ ეტაპზე ყირიმმა მიიღო გადაწყვეტილება რუსეთთან მიერთების შესახებ ფედერაციის სუბიექტის სტატუსით.


2014 წლის აპრილში აღმოსავლეთ უკრაინაში შეიქმნა დონეცკის[3][4][5] და ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკები. 15 აპრილს უკრაინის ხელისუფლებამ სეპარატისტულ რეგიონებში საომარი მოქმედებები დაიწყო დონეცკისა და ლუგანსკის შეიარაღებული სეპარატისტების წინააღმდეგ[6].


25 მაისს უკრაინაში გაიმართა საპრეზიდენტო არჩევნები. პირველივე ტურში გაიმარჯვა პეტრო პოროშენკომ.



უკრაინის ისტორიული რუკები |



გეოგრაფია |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : უკრაინის გეოგრაფია.



უკრაინის ტოპოგრაფიული რუკა


უკრაინა თავისი 603 700 კმ²-ის ფართობით მსოფლიოში სიდიდით 46-ე სახელმწიფოა (სიდიდით მასზე წინაა სამხრეთი სუდანი, მის შემდეგ მოდის მადაგასკარი), ევროპაში კი ყველაზე დიდი მთლიანად ევროპული სახელმწიფო და მეორე კი — ევროპაში მოქცეული ფართობის მხრივ (მას უსწრებს რუსეთის ევროპული ნაწილი, უკრაინის შემდეგ მოდის საფრანგეთი). იგი მდებარეობს ჩრდილოეთ განედის 44° და 53° გრადუსებს შორის, აღმოსავლეთ გრძედის 22° და 41° გრადუსებს შორის. ქვეყანას გააჩნია 2782 კმ-იანი სანაპირო ზოლი შავსა და აზოვის ზღვაზე გასასვლელით.


უკრაინის ლანდშაფტი ძირითადად შედგება ნაყოფიერი სტეპებითა და დაბლობებისაგან, რომლებსაც სერავს ისეთი წყალუხვი და დიდი მდინარეები, როგორიცაა დნეპრი, დნესტრი, სამხრეთი ბუგი. უკრაინის მდინარეების უმეტესობა ჩაედინება შავ და აზოვის ზღვაში. ქვეყანას სამხრეთ საზღვარს რუმინეთთან უდგენს მდინარე დუნაი. უკრაინის ძირითად მთიან ტერიტორიას შეადგენს კარპატები, რომელიც უკრაინის დასავლეთ ნაწილშია მოქცეული. მისი უდიდესი მწვერვალია მთა გოვერლა. უკიდურეს სამხრეთ ნაწილში – ყირიმის ნახევარკუნძულზე, სანაპირო ზოლის სიახლოვეს გადაჭიმულია ყირიმის მთიანეთი.[7] უკრაინაში კიდევ არის რამდენიმე მთიანი რეგიონი, როგორიცაა ვოლინ-პოდილიას ზეგანი (დასავლეთით) და დნეპრისპირეთის ზეგანი (მდინარე დნეპრის მარჯვენა სანაპიროზე); აღმოსავლეთიდან ქვეყანაში შემოდის რუსეთის ცენტრალური ზეგანის სამხრეთ-დასავლეთი დეზები, რომლებიც მისდევს რუსეთის ფედერაციასთან საზღვარს. აზოვის ზღვასთან ახლოს მდებარეობს დონეცკის ქედი და აზოვსახლო ზეგანი. სიმაღლის ბუნებრივი უეცარი ცვლილებები ქმნის მრავალ შესაძლებლობას ჩანჩქერის წარმოსაქმნელად.



კლიმატი |


უკრაინაში ჭარბობს ზომიერი კონტინენტური ჰავა,თუმცა სამხრეთ სანაპიროებზე გაბატონებულია ნოტიო სუბტროპიკული ჰავაც.[8] ნალექები არათანაბრად ნაწილდება ხოლმე ქვეყანაში; ქვეყნის დასავლეთი და ჩრდილოეთი ნაწილი ჭარბი ნალექიანობით ხასიათდება, აღმოსავლეთი და სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილები კი ნაკლებ ნალექიანია. დასავლეთი უკრაინა იღებს დაახლოებით 1200 მმ ნალექს წლიურად, ხოლო ყირიმი — მხოლოდ 400 მმ-ს. ზამთრების სიმკაცრე იცვლება შავი ზღვისთვის დამახასიათებელი სიგრილიდან ცივ კონტინენტურ ზამთრამდე. საშუალო წლიური ტემპერატურა ჩრდილოეთში არის 5,5 °C, ხოლო სამხრეთში — 11–13 °C-ს.[9]



ბიომრავალფეროვნება |


უკრაინას ახასიათებს ცხოველთა, სოკოთა, მიკროორგანიზმთა და მცენარეთა დიდი მრავალფეროვნება.



ცხოველები |





თეთრი წერო დუნაიზე


უკრაინა იყოფა ორ მთავარ ზოოლოგიურ არედ. პირველი მათგანი მდებარეობს ქვეყნის დასავლეთ ნაწილში ევროპის საზღვართან, სადაც ბინადრობენ შერეული ტყეებისათვის ტიპური სახეობები, ხოლო მეორე კი მოთავსებულია აღმოსავლეთ უკრაინაში, სადაც ძირითადად სტეპების ფაუნაა გავრცელებული. ქვეყნის ტყიან მასივებში არცთუ იშვიათად გვხვდება ფოცხვერი, მგელი, ტახი და კვერნა, ისევე როგორც ბევრი სხვა მსგავსი სახეობა; მტაცებელთა ფლორა განსაკუთრებით თვალსაჩინოდაა წარმოდგენილი კარპატების მთიანეთში, სადაც მურა დათვიცაა გავრცელებული. უკრაინის ტბებსა და მდინარეებში ბინადრობენ თახვი და წავი, ხოლო თევზებიდან — კობრი, ლოქო და სხვანი. ქვეყნის ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ნაწილში ბინადრობენ დიდი რაოდენობით მღრღნელები, მსგავსნი ზაზუნებისა და თაგვებისა.



სოკოები |


უკრაინაში აღნუსხულია 6600-ზე მეტი სახეობა სოკოებისა (მღიერების წარმომქმნელი სახეობების ჩათვლით),[10][11] მაგრამ ეს რაოდენობა სრული ვერ იქნება. ნამდვილი რაოდენობა სოკოების სახეობისა გაცილებით მეტია იმ შეფასების გათვალისწინებით, რომ მსოფლიოს ყველა სოკოსაგან მხოლოდ 7 % არის დღეს აღმოჩენილი.[12] თუმცა ჯერჯერობით ინფორმაცია გადასამოწმებელია, ჩატარებული იქნა პირველი მცდელობა უკრაინისათვის ენდემური სოკოების სახეობების დათვლისა და იდენტიფიცირებული იქნა 2217 ამგვარი სახეობა.[13]



სახელმწიფო და პოლიტიკა |



  • სახელმწიფო სისტემა — განვითარებადი დემოკრატია.


  • სახელმწიფოს მეთაური — პეტრო პოროშენკო (2016).


  • მთავრობის მეთაური — პრემიერ-მინისტრი.


  • საკანონმდებლო ორგანო — ერთპალატიანი პარლამენტი - უმაღლესი რადა (450 დეპუტატი).

უკრაინა არის რესპუბლიკა, შერეული-ნახევრად საპრეზიდენტო და ნახავრად საპარლამენტო, მმართველობით, სადაც ძალაუფლება გადანაწილებულია საკანონმდებლო,აღმასრულებელ და სასამართლო ხელისუფლებას შორის. სახელმწიფოს მეთაურია პრეზიდენტი, რომელსაც ირჩევენ ხუთი წლის ვადით.


აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანოა 459 ადგილიანი უკრაინის პარლამენტი-"ვერხოვნა რადა"(Верховна Рада України). პარლამენტი პასუხისმგებელია მინისტრთა კაბინეტის ჩამოყალიბებაზე, რომელსაც მართავს პრემიერ-მინისტრი.


საპარლამენტო დადგენილებებსა და კანონებს ამტკიცებს პრეზიდენტი, ხოლო ყირიმის პარლამენტის (Верховна Рада Автономної Республіки Крим) დადგენილებები შეუძლია გააუქმოს უზენაესმა სასამართლომ, თუ კი რომელიმე დადგენილება ეწინააღმდეგება უკრაინის კონსტიტუციას. უზენაესი სასამართლო არის მართლმსაჯულების უმაღლესი ორგანო უკრაინაში. ადგილობრივი საკრებულოები და ქალაქის თავები აირჩევიან პირდეპირი არჩევნებით. ხოლო რწმუნებულებს რეგიონებში ნიშნავს უკრაინის პრეზიდენტი.


უკრაინაში ძალზედ დიდი რაოდენობა პოლიტიკური პარტიებია, რომელთა უმეტესობას აქვს მცირერიცხოვანი წარმომადგენლობა, ამიტომაც უცნობი არიან ფართო საზოგადოებისთვის. მათი უმეტესობა ალიანსში შედიან დიდ პარტიებთან და ქმნიან ბლოკს, რათა მონაწილეობა მიიღონ საპარლამენტო არჩევნებში.



შეიარაღება |




უკრაინელი სამშვიდობოები BTR-80-ით პატრულირებისას ერაყი


საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ უკრაინას მემკვიდრეობით დარჩა 780 000 ჯარისკაცი თავის ტერიტორიაზე. მის განკარგულებაში იყო მსოფლიოში სიდიდით მესამე ატომური იარაღის არსენალი. 1992 წელს უკრაინამ ხელი მოაწერა სტრატეგიული იარაღის შემცირების შეთანხმებას (START), რომლის ძალითაც სახელმწიფოს უნდა გაენადგურებინა ატომური იარაღი და გადაქცეულიყო ატომური იარაღის არმქონე სახელმწიფოდ. 1996 წელს კი უკრაინამ შეასრულა პირობა და მას ატომური აირაღი არ გააჩნია. დღესდღეობით სამხედროთა რაოდენობა სიდიდით მეორეა ევროპაში რუსეთის შემდეგ.


უკრაინამ გადადგა თანმიმდევრული ნაბიჯები შეიარაღების შესამცირებლად. მან მოაწერა ხელი შეთანხმებას, კონვენციური შეიარაღებული ძალები ევროპაში. შეთანხმების ძალით მან უნდა შეამციროს ტანკების, არტილერიის, ჯავშანტრანსპორტიორებისა და მეომართა რიცხვი (300 000-მდე). 2011 წლამდე მან ახალწვეულთა სამხედრო სამსახური მოხალისეთა სამხედრო სისტემაზე უნდა გადაიყვანოს.


უკრაინა იღებს მნიშვნელოვან მონაწილეობას სამშვიდობო ოპერაციებში. უკრაინული ჯარები განათავსეს კოსოვოში და პოლონურ ჯრებთან ერთად შეადგინეს უკრაინულ-პოლონური ბატალიონი, რომელიც კოსოვოში სამშვიდობო მისიას ასრულებდა. უკრაინელი სამშვიდობოები გაეროს მანდატით მონაწილეობდნენ ცეცხლის შეწყვეტის მოლაპარაკებებში ლიბანში. ასევე სიერა-ლეონესა და ერაყში არის განლაგებული უკრაინის ჯარი. მსოფლიოში 562 უკრაინელი სამხედრო მოსამსახურეა დისლოცირებული.


დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ უკრაინამ ნეიტრალიტეტი გამოაცხადა. მას შეზღუდული სამხედრო პარტნიორობა აქვს რუსეთთან და დსთ-ს სხვა სახელმწიფოებთან. 1994 წელს უკრაინამ ხელი მოაწერა პარტნიორობა მშვიდობისთვის ხელშეკრულებას. 2002 წელს უკრაინასა და ნატოს შორის გაფორმდა ორმხრივი სამოქმედო გეგმა რათა რეფერენდუმის ჩატარების შემდეგ უკრაინას შეეძლოს ნატოში გაწევრიანება.



ტერიტორიული მოწყობა |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : უკრაინის ადმინისტრაციული დაყოფა.

უკრაინის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია: 24 ოლქი, 1 ავტონომიური რესპუბლიკა (ყირიმი) და 2 ქალაქი (კიევი, სევასტოპოლი). კულტურულ-ისტორიული თვალსაზრისით უკრაინას ოთხ რეგიონად ყოფენ: დნეპრისპირეთი (ცენტრი), დონბასი (აღმოსავლეთი), ნოვოროსია (შავიზღვისპირეთი და ყირიმი) და გალიცია (დასავლეთი).















უკრაინის ტერიტორიული მოწყობა

ოლქები

Map of the administrative divisions of Ukraine


  • ჩერკასი

  • ჩერნიგოვი

  • ჩერნოვცი

  • დნეპროპეტროვსკი

  • დონეცკი


  • ივანო-ფრანკოვსკი

  • ხარკოვი

  • ხერსონი

  • ხმელნიცკი

  • კიევი


  • კიროვოგრადი

  • ლუგანსკი

  • ლვოვი

  • ნიკოლაევი

  • ოდესა


  • პოლტავა

  • როვნო

  • სუმი

  • ტერნოპოლი

  • ვინიცა


  • ვოლინი

  • ტრანსკარპატია

  • ზაპოროჟიე

  • ჟიტომირი


ავტონომიური რესპუბლიკა

ქალაქები სპეციალური სტატუსით

  • ყირიმის ავტონომიური რესპუბლიკა

  • კიევი

  • სევასტოპოლი


დემოგრაფია |



  • მოსახლეობა - 45 469 800 (2013), მათ შორის უკრაინელი 77,80 %, რუსი 17,30 %, ბელორუსი 0,60 %, ყირიმელი თათარი 0,50 %, მოლდაველი 0,50 %. ყირიმის გარდა, უკრაინელები უმრავლესობას შეადგენენ ყველა ოლქში. *სახელმწიფო ენა - უკრაინული. მოსახლეობის დიდი ნაწილისთვის მშობლიური ენა რუსულია, გავრცელებულია აგრეთვე რუმინული, პოლონური, უნგრული.


  • რელიგია - ქრისტიანობა (მართლმადიდებლობა, კათოლიციზმი).


  • დედაქალაქი - კიევი (2 849 694), დიდი ქალაქები - ხარკოვი (1.435), დნეპრი (1.026), ოდესა (1.022), დონეცკი (985), ზაპოროჟიე (783), ლვოვი (700).


უკრაინის ქალაქები მოსახლეობის მიხედვით |





























































































№
ქალაქები
ოლქი
მოსახლეობა
№
ქალაქები
ოლქი
მოსახლეობა


კიევი
Kharkiv's Freedom Square
ხარკოვი


1კიევიკიევი2 611 327
11ლუგანსკილუგანსკი463 097
2ხარკოვიხარკოვი1 470 90212მაკეევკადონეცკი389 589
3დნეპრიდნეპროპეტროვსკი1 065 00813სიმფეროპოლიყირიმი358 108
4ოდესაოდესა1 029 04914ვინიცავინიცა356 665
5დონეცკიდონეცკი1 016 19415სევასტოპოლისევასტოპოლი342 451
6ზაპოროჟიეზაპოროჟიე815 25616ხერსონიხერსონი328 360
7ლვოვილვოვი732 81817პოლტავაპოლტავა317 998
8კრივოი როგიდნეპროპეტროვსკი668 98018ჩერნიგოვიჩერნიგოვი304 994
9ნიკოლაევინიკოლაევი514 13619ჩერკასიჩერკასი295 414
10მარიუპოლიდონეცკი492 17620სუმისუმი293 141
2001 წლის მონაცემები


ეკონომიკა |


Searchtool-80%.pngმთავარი სტატია : უკრაინის ეკონომიკა.

საბჭოთა ეპოქის განვითარებული სოფლის მეურნეობისა და ინდუსტრიის რესპუბლიკა ამჟამად ენერგომატარებლებზე მთლიანად რუსეთზეა დამოკიდებული. უკრაინის დღევანდელი ეკონომიკისთვის დამახასიათებელია გარდამავალი ეტაპის სირთულეები. ქვეყანა მდიდარია ბუნებრივი რესურსებით - რკინის მადანი, ქვანახშირი, მანგანუმი, ბუნებრივი აირი, ნავთობი, მარილი, გოგირდი, გრაფიტი, ტიტანი, მაგნეზიუმი, ნიკელი, ვერცხლისწყალი, საშენი ხე-ტყე, სასოფლო-სამეურნეო მიწები. ექსპორტში დიდი წილი აქვს ლითონებს, მანქანათმშენებლობის პროდუქციას, კვების პროდუქტებს. ვალუტა - ჰრივნა (UAH).



კულტურა |




ტრადიციული უკრაინული პისანკუს კოლექცია


უკრაინაში დომინანტური რელიგია არის მართლმადიდებელი ქრისტიანობა, რამაც უდიდესი გავლენა მოახდინა უკრაინული ადათ-წესების ჩამოყალიბებაზე. ქალის როლი უფრო ტრადიციებს ემორჩილება და ბავშვების აღრდაში ბაბუები უფრო მეტ და მნიშვნელოვან მონაწილეობას იღებენ ვიდრე ეს დასავლეთშია მიღებული. უკრაინულ მუსიკაზე, არქიტექტურაზე, ხელოვნებაზე განმსაზღვრელი აღმოჩნდა უკრაინის მეზობლების კულტურა.


არასახარბიელოდ იმოქმედა კომუნისტურმა ეპოქამ უკრაინის კულტურაზე. 1932 წელს სტალინმა სოციალისტური რეალიზმი გამოაცხადა სახელმწიფო პოლიტიკად საბჭოთა კავშირში. ამან შემოქმედებითად გააღარიბა უკრაინელი ხელოვანები. 1980-იან წლებში საბჭოეთში გამოცხადებულმა გარდაქმნამ მეტი შემოქმედებითი თავისუფლება მისცა მათ.




წმინდა მიხეილის ტაძარი კიევში


უძველესი ტრადიციაა უკრაინაში სააღდგომო კვერცხების შეღებვა, რომელთაც უკრაინაში პისანკუს უწოდებენ. კვერცხების გარეკანზე იდება ცვილის ნიმუშის მისაღებად. ამის შემდეგ კვერცხი იღებება სასურველი ფერით. ცვილის ტარგის მოძრობის შემდეგ, სააღდგომო კვერცხზე სასურველი ფორმის გამოსახულებას იღებენ. ამ ტრადიციას საუკუნოვანი ისტორია აქვს და სათავეს უკრაინის გაქრისტიანებიდან იღებს. ქალაქ კოლომიაში 2000 წელს დაარსდა პისანკას მუზეუმი, რომელიც 2007 წელს უკრაინის შვიდი საოცრების სიაში შეიტანეს.


ტრადიციული უკრაინული საკვები არის: წიწილა, ღორისა და საქონლის ხორცი, თევზი და სოკო. ასევე, უკრაინელების საკვები რაციონის დიდ ნაწილს შეადგენს პომიდორი, მარცვლეული, ცოცხალი და დამწნილებული ბოსტნეული. ტრადიციული კერძებია: ვარენიკი (მოხარშული ცომის ნაჭრებში გახვეული პომიდორი, სოკო, ყველი ან ალუბალი), ბორშჩი (სოკოს, კომბოსტოს, ჭარხლის, ან ხორცის წვნიანი), გოლაბსკი (კომბოსტოს ფოთოლში გახვეული ბრინჯი, ხორცი და სტაფილო). გავრცელებულია კიევური წიწილა და კიევური კექსი. უკრაინელები სვამენ ხილის წვენს, რძეს, კეფირს, მინერალურ წყლებს, ჩაისა და ყავას, ლუდს, ღვინოს, და უკრაინულ არაყს - გორილკას.



  • არქიტექტურა: კიევის წმინდა სოფიას ტაძარი, ლვოვის ისტორიული ცენტრი.


სქოლიო |




  1. ↑ “Украина и ЕС подписали экономическую часть соглашения об ассоциации“, Интерфакс, 2014-06-27. წაკითხვის თარიღი: 2014-06-27. (ru) დაარქივებულია ორიგინალიდან - 2014-06-27. 


  2. ↑ Скворцов С.. “„Русская весна“ на Юго-Востоке Украины“, // РИА Новости—Украина, 2014-03-03. წაკითხვის თარიღი: 2014-03-09. 


  3. ↑ Декларация о суверенитете Донецкой Народной Республики от 07 апреля 2014 года. Конституции стран мира (2014-04-07). დაარქივებულია ორიგინალიდან - 2014-04-15.


  4. ↑ Текст „Декларации о суверенитете Донецкой Народной Республики“ и „Обращения Донецкой Народной Республики к Владимиру Путину“.


  5. ↑ В Донецке объявлено о создании народной республики. Росбалт (2014-04-07).


  6. ↑ ИТАР-ТАСС: Международная панорама — Турчинов объявил о начале „широкомасштабной антитеррористической операции“


  7. ↑ Ukraine – Relief. Encyclopædia Britannica (fee required). დაარქივებულია ორიგინალიდან - 15 January 2008. წაკითხვის თარიღი: 27 December 2007.


  8. ↑ Kottek, M.; Grieser, J.; Beck, C.; Rudolf, B.; Rubel, F. (2006). "World Map of the Köppen-Geiger climate classification updated". Meteorol. Z. 15 (3): 259–263. . http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/pdf/kottek_et_al_2006_A4.pdf. წაკითხვის თარიღი: 15 February 2007.


  9. ↑ Ukraine – Climate. Encyclopædia Britannica (fee required). დაარქივებულია ორიგინალიდან - 15 January 2008. წაკითხვის თარიღი: 27 December 2007.


  10. ↑ D.W. Minter and Dudka, I.O. "Fungi of Ukraine – a preliminary checklist". CAB International, 1996


  11. ↑ Cybertruffle's Robigalia – Observations of fungi and their associated organisms. cybertruffle.org.uk. წაკითხვის თარიღი: 13 July 2011.


  12. ↑ Kirk, P.M., Cannon, P.F., Minter, D.W. and Stalpers, J. "Dictionary of the Fungi". Edn 10. CABI, 2008


  13. ↑ Fungi of Ukraine – potential endemics. cybertruffle.org.uk. წაკითხვის თარიღი: 13 July 2011.




Commons-logo.svg

ვიკისაწყობში? არის გვერდი თემაზე:
უკრაინა













ხ • გ • რ


უკრაინის დროშა უკრაინის ადმინისტრაციული დაყოფა


დედაქალაქი: კიევი
ოლქები

  • დნეპროპეტროვსკი

  • დონეცკი

  • ვინიცა

  • ვოლინი

  • ზაპოროჟიე

  • ივანო-ფრანკოვსკი

  • იმიერკარპატები

  • კიევი

  • კიროვოგრადი

  • ლვოვი

  • ლუგანსკი

  • ნიკოლაევი

  • ოდესა

  • პოლტავა

  • ჟიტომირი

  • როვნო

  • სუმი

  • ტერნოპოლი

  • ჩერკასი

  • ჩერნიგოვი

  • ჩერნოვცი

  • ხარკოვი

  • ხერსონი

  • ხმელნიცკი

ქალაქები სპეციალური სტატუსით

  • კიევი

  • სევასტოპოლი

    • ავტონომიური რესპუბლიკა

  • ყირიმის ავტონომიური რესპუბლიკა

    • ადმინისტრაციული ცენტრები

  • დნეპრი

  • დონეცკი

  • ვინიცა

  • ზაპოროჟიე

  • ივანო-ფრანკოვსკი

  • კიევი

  • კროპივნიცკი

  • ლვოვი

  • ლუგანსკი

  • ლუცკი

  • ნიკოლაევი

  • ოდესა

  • პოლტავა

  • ჟიტომირი

  • როვნო

  • სევასტოპოლი

  • სიმფეროპოლი

  • სუმი

  • ტერნოპოლი

  • უჟგოროდი

  • ჩერკასი

  • ჩერნიგოვი

  • ჩერნოვცი

  • ხარკოვი

  • ხერსონი

  • ხმელნიცკი













    • ხ • გ • რ


    პოსტსაბჭოთა სივრცე

    ქვეყნები

    აზერბაიჯანის დროშა აზერბაიჯანი · ბელარუსის დროშა ბელარუსი · ესტონეთის დროშა ესტონეთი · თურქმენეთის დროშა თურქმენეთი · ლატვიის დროშა ლატვია · ლიტვის დროშა ლიტვა · მოლდოვის დროშა მოლდოვა · რუსეთის დროშა რუსეთი · საქართველოს დროშა საქართველო · სომხეთის დროშა სომხეთი · ტაჯიკეთის დროშა ტაჯიკეთი · უზბეკეთის დროშა უზბეკეთი · უკრაინის დროშა უკრაინა · ყაზახეთის დროშა ყაზახეთი · ყირგიზეთის დროშა ყირგიზეთი
    კონფლიქტური ზონები

    აფხაზეთის რესპუბლიკის დროშა აფხაზეთის რესპუბლიკა · დნესტრისპირეთის დროშა დნესტრისპირეთი · ინგუშეთის დროშა ინგუშეთი · მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის დროშა მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკა · სამხრეთ ოსეთის დროშა სამხრეთი ოსეთი · ჩეჩნეთის რესპუბლიკა იჩქერიის დროშა ჩეჩნეთის რესპუბლიკა იჩქერია · ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკის დროშა ლუგანსკის სახალხო რესპუბლიკა · დონეცკის სახალხო რესპუბლიკის დროშა დონეცკის სახალხო რესპუბლიკა · Flag of Crimea.svg ყირიმის რესპუბლიკა
    ორგანიზაციები

    დსთ · სუამი · კუხო · ევრაზესი · ევროკავშირი · ნატო · შთო
    რევოლუციები

    ვარდების (საქართველო) · ნარინჯისფერი (უკრაინა) · ტიტების (ყირგიზეთი)  · 2010 წლის გადატრიალება (ყირგიზეთი)  · ევრომაიდანი (უკრაინა) · ხავერდოვანი (სომხეთი)
    შეიარაღებული
    კონფლიქტები

    ყარაბაღის ომი · საქართველოს სამოქალაქო ომი · ტაჯიკეთის სამოქალაქო ომი · ქართულ-აფხაზური კონფლიქტი · დნესტრისპირეთის ომი · გაგაუზიის კონფლიქტი · ოსეთ-ინგუშეთის კონფლიქტი · ჩეჩნეთის პირველი ომი · ჩეჩნეთის მეორე ომი · რუსეთ-საქართველოს ომი · ომი აღმოსავლეთ უკრაინაში








    ხ • გ • რ


    შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაცია (ბისეკი)







       

    დროშა: აზერბაიჯანი აზერბაიჯანი
    დროშა: ალბანეთი ალბანეთი
    ბულგარეთის დროშა ბულგარეთი



    დროშა: თურქეთი თურქეთი
    მოლდოვის დროშა მოლდოვა
    დროშა: რუმინეთი რუმინეთი



    დროშა: რუსეთი რუსეთი
    საბერძნეთის დროშა საბერძნეთი
    დროშა: საქართველო საქართველო



    დროშა: სერბეთი სერბეთი
    დროშა: სომხეთი სომხეთი
    დროშა: უკრაინა უკრაინა








    ხ • გ • რ


    ევროპის ქვეყნები


    ევროკავშირის
    წევრები

    ავსტრიის დროშა ავსტრია · ბელგიის დროშა ბელგია · ბულგარეთის დროშა ბულგარეთი · გაერთიანებული სამეფოს დროშა გაერთიანებული სამეფო3 · გერმანიის დროშა გერმანია · დანიის დროშა დანია3 · ესპანეთის დროშა ესპანეთი3 · ესტონეთის დროშა ესტონეთი · ირლანდიის დროშა ირლანდია · იტალიის დროშა იტალია · კვიპროსის დროშა კვიპროსი1 · ლატვიის დროშა ლატვია · ლიტვის დროშა ლიტვა · ლუქსემბურგის დროშა ლუქსემბურგი · მალტის დროშა მალტა · ნიდერლანდების დროშა ნიდერლანდები3 · პოლონეთის დროშა პოლონეთი · პორტუგალიის დროშა პორტუგალია · რუმინეთის დროშა რუმინეთი · საბერძნეთის დროშა საბერძნეთი · საფრანგეთის დროშა საფრანგეთი3 · სლოვაკეთის დროშა სლოვაკეთი · სლოვენიის დროშა სლოვენია · უნგრეთის დროშა უნგრეთი · ფინეთის დროშა ფინეთი · შვედეთის დროშა შვედეთი · ჩეხეთის დროშა ჩეხეთი · ხორვატიის დროშა ხორვატია
    დანარჩენი ევროპა

    აზერბაიჯანის დროშა აზერბაიჯანი2 · ალბანეთის დროშა ალბანეთი · ანდორის დროშა ანდორა · ბელარუსის დროშა ბელარუსი · ბოსნია და ჰერცეგოვინის დროშა ბოსნია და ჰერცეგოვინა · ვატიკანის დროშა ვატიკანი · თურქეთის დროშა თურქეთი2 · ისლანდიის დროშა ისლანდია · ლიხტენშტაინის დროშა ლიხტენშტაინი · მოლდოვის დროშა მოლდოვა · მონაკოს დროშა მონაკო · მონტენეგროს დროშა მონტენეგრო · ნორვეგიის დროშა ნორვეგია3 · რუსეთის დროშა რუსეთი2 · სან-მარინოს დროშა სან-მარინო · საქართველოს დროშა საქართველო2 · სერბეთის დროშა სერბეთი · სომხეთის დროშა სომხეთი1 · უკრაინის დროშა უკრაინა · ყაზახეთის დროშა ყაზახეთი2 · შვეიცარიის დროშა შვეიცარია · ჩრდილოეთ მაკედონიის დროშა ჩრდილოეთი მაკედონია

    1 მთლიანად აზიაში, მაგრამ კულტურულ-პოლიტიკური კავშირები აქვს ევროპასთან.
    2ქვეყნების დიდი ნაწილი აზიაშია.
    3აქვს დამოკიდებული და მსგავსი ტერიტორიები ევროპის გარეთ

    (window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););


    მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=უკრაინა&oldid=3432978“-დან










    სანავიგაციო მენიუ



























    (window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.876","walltime":"1.470","ppvisitednodes":"value":10735,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":272193,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":137883,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":16,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":10,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":9318,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 957.812 1 -total"," 72.18% 691.358 5 თარგი:ნავდაფა"," 40.85% 391.232 73 თარგი:დროშა"," 30.73% 294.368 1 თარგი:ევროპის_ქვეყნები"," 13.98% 133.907 1 თარგი:პოსტსაბჭოთა_ქვეყნები"," 12.75% 122.138 14 თარგი:Country"," 12.29% 117.686 1 თარგი:ბისეკი"," 12.27% 117.519 14 თარგი:Country_flagcountry"," 12.02% 115.119 1 თარგი:სქოლიო"," 11.93% 114.283 1 თარგი:ნავიგაცია_სვეტებით"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.007","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":786969,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1262","timestamp":"20190329001246","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u10e3u10d9u10e0u10d0u10d8u10dcu10d0","url":"https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A3%E1%83%99%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q212","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q212","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2005-03-25T14:09:05Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Flag_of_Ukraine.svg","headline":"u10e5u10d5u10d4u10e7u10d0u10dcu10d0 u10d0u10e6u10dbu10ddu10e1u10d0u10d5u10dau10d4u10d7 u10d4u10d5u10e0u10ddu10deu10d0u10e8u10d8"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":173,"wgHostname":"mw1321"););
    -

    Popular posts from this blog

    Canceling a color specificationRandomly assigning color to Graphics3D objects?Default color for Filling in Mathematica 9Coloring specific elements of sets with a prime modified order in an array plotHow to pick a color differing significantly from the colors already in a given color list?Detection of the text colorColor numbers based on their valueCan color schemes for use with ColorData include opacity specification?My dynamic color schemes

    Image
    Would it be easier to colonise a living world or a dead world? Postal services in Italy - Poste Italiane vs. Friendpost vs. GPS What is /dev/null and why can't I use hx on it? Why are engines with carburetors hard to start in cold weather? How to make a gift without seeming creepy? Without exposing his identity, did Roy help his parents with money so that they can afford to stay in their home? Does the Creighton Method of Natural Family Planning have a failure rate of 3.2% or less? How do I break the broom in Untitled Goose Game? Had there been instances of national states banning harmful imports before the mid-19th C Opium Wars? D&D Monsters and Copyright Is sleeping on the groud in cold weather better than on an air mattress? Transiting through Switzerland by coach with lots of cash quadratic equations on 2 by 2 matrices Always Lubricate Skewers? I pay for a service, but I miss the broadcast Iron-age tools, is there a way to extract heavy metals ...
    Read more

    Invision Community Contents History See also References External links Navigation menuProprietaryinvisioncommunity.comIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry"License Changes, IP.Board 3.4, and the Future""Interview -- Matt Mecham of Ibforums""CEO Invision Power Board, Matt Mecham Is a Liar, Thief!"IPB License Explanation 1.3, 1.3.1, 2.0, and 2.1ArchivedSecurity Fixes, Updates And Enhancements For IPB 1.3.1Archived"New Demo Accounts - Invision Power Services"the original"New Default Skin"the original"Invision Power Board 3.0.0 and Applications Released"the original"Archived copy"the original"Perpetual licenses being done away with""Release Notes - Invision Power Services""Introducing: IPS Community Suite 4!"Invision Community Release Notes

    Image
    Internet forum softwarePHP software Internet communityPHPMySQLdatabase management systemInternet forumCharles WarnerMatt MechamJarvis Entertainment GroupIkonboardInvisionFreeAjaxIPS Community ForumsIPS Community Forumsthis blog entry Invision Community From Wikipedia, the free encyclopedia Jump to navigation Jump to search Invision Community Developer(s) Invision Power Services Stable release 4.4.6 / August 19, 2019 ; 34 days ago  ( 2019-08-19 ) Platform PHP / MySQL Type Forum software License Proprietary Website invisioncommunity.com Invision Community (previously known as IPS Community Suite ) is primarily an Internet community software produced by Invision Power Services, Inc. It is written in PHP and uses MySQL as a database management system. Invision Power Services sell applications that each can be bought and installed separately in addition to the Suite, the most widely known being the Internet forum software Invision Power Boar...
    Read more

    199年 目錄 大件事 到箇年出世嗰人 到箇年死嗰人 節慶、風俗習慣 導覽選單

    Image
    199年 平年 199年 出自維基百科 跳至導覽 跳至搜尋 世紀： 1世紀 2世紀 3世紀 年代： 160年代 170年代 180年代 190年代 200年代 210年代 220年代 年： 194年 195年 196年 197年 198年 199年 200年 201年 202年 203年 204年 干支年： 己卯年 （ 兔年 ） 年號： 199年 係平年。 目錄 1 大件事 2 到箇年出世嗰人 3 到箇年死嗰人 4 節慶、風俗習慣 大件事 199...
    Read more