Republika Irlandzka Przypisy | Menu nawigacyjneSinn Fein
Irlandia w XX wiekuHistoryczne państwa na terenie IrlandiiHistoryczne państwa nieuznawane międzynarodowo
irl.powstania wielkanocnegoRosyjska FSRRDe ValeryUSACathal BrughaÉamon de ValerabrytyjskimiMichaela CollinsaIrlandzka Armia RepublikańskaSinn FéinWielkiej BrytaniiÉamona de ValeryMichaela Collinsadominium brytyjskiegoArthur GriffithIrlandii PołudniowejMichaelem CollinsemWilliam Thomas CosgraveWolne Państwo Irlandzkie
Republika Irlandzka
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
| |||
| 1916 1919–1922 | |||
| |||
 | |||
Język urzędowy | irlandzki i angielski | ||
Stolica | Dublin | ||
Ustrój polityczny | republika | ||
| Ostatni szef rządu | Prezydent Republiki Irlandzkiej (ostatni) William Thomas Cosgrave | ||
| Powierzchnia • całkowita | b/d. na świecie 84 116 km² | ||
| Liczba ludności • całkowita • gęstość zaludnienia | b/d. na świecie 4 400 000 52,3 osób/km² | ||
Niepodległość • ogłoszona • sformowanie rządu | od Wielkiej Brytanii 24 kwietnia 1916 21 stycznia 1919 | ||
| Utworzenie Wolnego Państwa Irlandzkiego | 6 grudnia 1922 | ||
 |
Historia Irlandii |
|
Pozostałe |
|
Republika Irlandzka (irl. Poblacht na hÉireann ) – nazwa jednostronnie ogłoszonego państwa irlandzkiego w 1916 i w latach 1919–1922.
Powstanie Republiki Irlandzkiej ogłoszono podczas powstania wielkanocnego w 1916. Wybrany w 1918 irlandzki parlament 21 stycznia 1919 uchwalił konstytucję i ogłosił niepodległość Irlandii[1]. Deklarację niepodległości uznała jedynie Rosyjska FSRR. Mimo wielu zabiegów De Valery nie doszło do uznania republiki przez USA. Na czele rządu stał początkowo Cathal Brugha, a od 1 kwietnia 1919 Éamon de Valera.
Po deklaracji niepodległości rozpoczęła się regularna wojna z wojskami brytyjskimi. Republika Irlandzka była de facto dobrze działającym państwem podziemnym, z własną konstytucją, parlamentem, administracją, sądownictwem i armią (utworzona przez Michaela Collinsa Irlandzka Armia Republikańska). Jej władza nie obejmowała jednak całej wyspy, a ograniczała się do kilku porozrzucanych po całej wyspie ogniskach oporu przeciw Brytyjczykom.
W maju 1921 władze brytyjskie przeprowadziły wybory powszechne w Irlandii, jednak zgodnie z Government of Ireland Act utworzono odrębne administracje dla północnej i południowej części wyspy. Wygrane przez Sinn Féin wybory wymusiły uznanie przez władze Wielkiej Brytanii Éamona de Valery jako przywódcę rządu irlandzkiego, co doprowadziło do zawarcia rozejmu 9 lipca 1921. Pięć dni później rozpoczęto negocjacje w sprawie niepodległości Irlandii. Delegacja irlandzka pod przywództwem Michaela Collinsa nie spełniła jednak oczekiwań De Valery – zamiast pełnej niepodległości uzyskano jedynie statut dominium brytyjskiego, 6 północnych hrabstw pozostało pod rządami brytyjskimi, król brytyjski nadal pozostawał formalnie głową państwa.
Na znak protestu 9 stycznia 1922 De Valera złożył urząd premiera. Jego następcą na tym stanowisku został Arthur Griffith, co doprowadziło do dwuwładzy na wyspie – Republika Irlandzka nie zakończyła swojej działalności, mimo że na mocy traktatu irlandzko-brytyjskiego utworzono już rząd Irlandii Południowej na czele z Michaelem Collinsem. Po śmierci Griffitha i Collinsa w sierpniu 1922 William Thomas Cosgrave połączył obie administracje. 6 grudnia 1922 powstało Wolne Państwo Irlandzkie.
Przypisy |
↑ Sinn Fein.
Kategorie:
- Irlandia w XX wieku
- Historyczne państwa na terenie Irlandii
- Historyczne państwa nieuznawane międzynarodowo
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.136","walltime":"0.228","ppvisitednodes":"value":1322,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":16492,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":6420,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":11,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":1,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":503,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 201.912 1 -total"," 49.81% 100.564 1 Szablon:Państwo_infobox"," 28.18% 56.898 1 Szablon:Dopracować"," 19.08% 38.534 5 Szablon:Infobox_projekt"," 13.97% 28.215 1 Szablon:Mbox"," 13.55% 27.357 1 Szablon:Przypisy"," 11.48% 23.189 1 Szablon:Ambox"," 8.84% 17.858 1 Szablon:Cytuj_stronę"," 6.17% 12.457 1 Szablon:Ikona"," 6.07% 12.247 1 Szablon:Infobox_2x2_dodaj"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.051","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2170283,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1263","timestamp":"20190706234621","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"Republika Irlandzka","url":"https://pl.wikipedia.org/wiki/Republika_Irlandzka","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q1140152","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q1140152","author":"@type":"Organization","name":"Wspu00f3u0142twu00f3rcy projektu00f3w Fundacji Wikimedia","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2007-04-11T13:26:46Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/45/Flag_of_Ireland.svg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":140,"wgHostname":"mw1327"););
