Ота фон Бісмарк Зьмест Біяграфія | Крыніцы | Вонкавыя спасылкі | Навігацыйнае мэнюdata.bnf.frEncyclopædia Britannicahttps://frankfurter-personenlexikon.de/node/1637https://www.uni-goettingen.de/de/graf-otto-von-bismarck-1815-bis-1898/62594.htmlhttp://ub-goobi-pr2.ub.uni-greifswald.de/viewer/fullscreen/PPN559838239_NF_77/135https://www.dhm.de/lemo/biografie/otto-bismarckОта фон БісмаркБіяграфія БісмаркаФундуш Ота фон БісмаркаМысьлі й успаміны ў трох тамахВыпуск аўдыё-перадачы «In Our Time» пры Бісмаркар
Нарадзіліся 1 красавікаНарадзіліся ў 1815 годзеПамерлі 30 ліпеняПамерлі ў 1898 годзеКавалеры ордэна Чорнага арлаКавалеры ордэна Pour le MériteКавалеры Ордэна Залатога рунаКавалеры ордэна Жалезнага крыжа 1-й клясыРыцары Вярхоўнага ордэну ХрыстаНямецкая імпэрыяРайхсканцлеры НямеччыныГанаровыя грамадзяне БэрлінуМэмуарысты
па-нямецкукнязьканцлерНямецкай імпэрыіПрускім каралеўстведыпляматамманархііДацкай вайныФранка-прускай вайнемаланямецкаму шляхуБэрлінскі кангрэслібэраламікаталіцкай царквыпратэкцыянізмуВільгельмам IIбюракратыяйДругой сусьветнай вайныдэмакратыіСаксонія-АнгальтБрандэнбургаюнкерамрыцараўЭльбыПляманаБэрлінагімназііФрыдрыха ВялікагаФрыдрыхштрасэфранцускуюнямецкую мовыпалітыцыГётынгенекаралеўстве ГановэрдвубояхБэрлінапа філязофіі ў галіне палітычнай эканомііПрусііАахэнФранцыіздароўеПамяранііБэрлінеМартына ЛютэраБіблііЯганай фон Путкамэр
Ота фон Бісмарк
Перайсьці да навігацыі
Перайсьці да пошуку
| Ота фон Бісмарк | |
 | |
| 1-ы райхканцлер Нямецкай імпэрыі | |
|---|---|
21 сакавіка 1871 — 20 сакавіка 1890 | |
| Папярэднік: | няма |
| Наступнік: | Лео фон Капрыві |
| Канцлер Паўночнанямецкага звьязу | |
1 ліпеня 1867 — 18 студзеня 1871 | |
| Прэзыдэнт: | Вільгельм I |
| Папярэднік: | няма |
| Наступнік: | няма |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Нарадзіўся: | 1 красавіка 1815(1815-04-01)[1][2][3][4][5][6][7] Шонгаўзэн, Саксонія, Прусія |
| Памёр: | 30 ліпеня 1898(1898-07-30)[1][2][3][4][5][6][7](83 гады) Фрыдрыхсру, Шлезьвіг-Гальштэйн, Нямецкая імпэрыя |
| Партыя: | няма |
| Сужэнец: | Ягана фон Путкамэр |
| Дзеці: | Marie von Bismarck[d][10], Вільгельм фон Бісмарк[10] і Гэрбэрт фон Бісмарк[10] |
| Адукацыя: | Гётынгенскі ўнівэрсытэт[8], Унівэрсытэт Фрыдрыха Вільгельма і Q20827377?[9] |
| Узнагароды: |      |
 Ота фон Бісмарк у Вікісховішчы | |
Ота Эдуард Леапольд фон Бісмарк-Шонгаўзэн (па-нямецку: Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen; 1 красавіка 1815 — 30 ліпеня 1898) — князь, палітык, дзяржаўны дзяяч, першы канцлер Нямецкай імпэрыі, празваны «жалезным канцлерам». Меў ганаровы чын прускага генэрал-палкоўніка ў рангу генэрал-фэльдмаршала з 20 сакавіка 1890 году.
У Прускім каралеўстве Бісмарк заслужыў сярод кансэрватараў славу прадстаўніка інтарэсаў юнкераў, служыў дыпляматам з 1851 па 1862 гады ў часы рэакцыі. У 1862 годзе быў прызначаны міністрам-старшынём урада Прусіі. Падчас канстытуцыйнага крызісу выступаў супраць лібэралаў у абарону манархіі. Зьяўляючыся міністрам замежных справаў, ператварыў Прусію ў дамінуючую сілу ў Нямеччыне пасьля Дацкай вайны 1864 году. У Франка-прускай вайне 1870—1871 гадох выступаў рухаючай сілай рашэньня нямецкага пытаньня паводле маланямецкаму шляху й удзельнічаў у стварэньні Другога Райха.
Знаходзячыся на пасадзе райсхканцлера й прускага міністра-старшыні, ён меў значны ўплыў на палітыку створанага Райху да сваёй адстаўкі ў 1890 годзе. У замежнай палітыцы Бісмарк прытрымліваўся прынцыпу балянсу сілаў, то бок эўрапейскай раўнавагі. У 1878 годзе арганізаваў Бэрлінскі кангрэс.
Ва ўнутранай палітыцы час яго кіраваньня з 1866 году можна разьбіць на дзьве фазы. Спачатку ён заключыў зьвяз з памяркоўнымі лібэраламі. У гэты пэрыяд адбыліся шматлікія ўнутраныя рэформы, напрыклад, укараненьне грамадзянскага шлюбу, які быў выкарыстаны Бісмаркам для паслабленьня ўплыву каталіцкай царквы. Пачынаючы з канца 1870-х гадоў Бісмарк аддзяліўся ад лібэралаў. На працягу гэтай фазы ён зьвяртаўся да палітыкі пратэкцыянізму й дзяржаўнага ўмяшаньня ў эканоміку. У 1880-я гады дзякуючы Бісмарку быў укаранёны антысацыялістычны закон. Рознагалосьсі з тагачасным кайзэрам Вільгельмам II прывялі да адстаўкі Бісмарка.
У наступныя гады Бісмарк гуляў прыкметную палітычную ролю, крытыкуючы сваіх пераемнікаў. Дзякуючы папулярнасьці сваіх мэмуараў Бісмарку атрымоўвалася доўгі час ўплываць на фармаваньне ўласнага ладу ў грамадзкай сьвядомасьці.
Да сярэдзіны XX стагодзьдзя ў нямецкай гістарычнай літаратуры дамінавала, безумоўна, станоўчая адзнака ролі Бісмарка як палітыка, адказнага за аб’яднаньне нямецкіх княстваў у адзіную нацыянальную дзяржаву, што часткова задавальняла нацыянальным інтарэсам. Пасьля сьмерці ў ягоны гонар былі ўсталяваныя шматлікія помнікі як сымбалю моцнай асабістай улады. Ім была створана новая нацыя й увасоблены прагрэсіўныя сыстэмы сацыяльнага забесьпячэньня. Бісмарк, зьяўляючыся на прысягу да каралю, ўзмацніў дзяржаву моцнай, добра падрыхтаванай бюракратыяй. Пасьля Другой сусьветнай вайны сталі гучаць крытычныя галасы, якія абвінавачвалі Бісмарка, у прыватнасьці, у згортваньні дэмакратыі ў Нямеччыне. Больш увагі надавалася недахопаў ягонай палітыкі, а дзейнасьць разглядалася ў бягучым кантэксьце.
Зьмест
1 Біяграфія
1.1 Паходжаньне
1.2 Маладыя гады
1.3 Праца
2 Крыніцы
3 Вонкавыя спасылкі
Біяграфія |
Паходжаньне |
Ота фон Бісмарк нарадзіўся 1 красавіка 1815 годзе ў сям’і дробнай шляхты ў Брандэнбурскай правінцыі, якая сёньня ёсьць зямлёй Саксонія-Ангальт. Усе пакаленьні сям’і Бісмаркаў служылі кіраўнікам Брандэнбурга на мірнай і вайсковай ніве, аднак нічым асаблівым сябе не выяўлялі. Прасьцей кажучы, Бісмаркі былі юнкерам, — нашчадкамі рыцараў-заваёўнікаў, якія заснавалі паселішча на землях на ўсход ад Эльбы. Бісмаркі не маглі пахваліцца шырокімі землеўладаньнямі, багацьцем або арыстакратычнай раскошай, але лічыліся высакароднымі.
Маладыя гады |
З 1822 па 1827 гады Ота вучыўся ў школе Плямана, у якой рабіўся асаблівы ўпор на фізычнае разьвіцьцё. Але малады Ота ня быў гэтым задаволены, пра што часта пісаў бацькам. Ва ўзросьце дванаццаці гадоў Ота пакінуў школу Плямана, але з Бэрліна ня зьехаў, працягнуўшы сваё навучаньне ў гімназіі імя Фрыдрыха Вялікага на Фрыдрыхштрасэ, а калі яму споўнілася 15 гадоў, перайшоў у гімназію «Ля Шэрага манастыра». Ота паказаў сябе сярэднім, не выбітным вучнем. Затое ён добра вывучыў францускую й нямецкую мовы, захапляючыся чытаньнем замежнай літаратуры. Галоўныя інтарэсы маладога чалавека ляжалі ў вобласьці палітыцы мінулых гадоў, гісторыі ваеннага й мірнага суперніцтва розных краінаў. У той час юнак, у адрозьненьне ад сваёй маці, быў далёкі ад рэлігіі.
Пасьля заканчэньня гімназіі маці вызначыла Ота ва ўнівэрсытэт Георга Аўгуста ў Гётынгене, які знаходзіўся ў каралеўстве Гановэр. Меркавалася, што малады Бісмарк вывучыць права й, у далейшым, паступіць на дыпляматычную службу. Аднак Бісмарк ня быў настроены на сур’ёзную вучобу й аддаваў перавагу ёй забавам зь сябрамі, якіх у Гётынгене зьявілася мноства. Ота прымаў удзел у дваццаці сямі двубоях, у адной зь якіх ён быў паранены ў першы й адзіны раз у жыцьці — ад раны на шчацэ ў яго застаўся шнар. У цэлым, Ота фон Бісмарк ў той час мала чым адрозьніваўся ад «залатой» нямецкай моладзі.
Бісмарк не завяршыў сваю адукацыю ў Гётынгене — жыцьцё на шырокую нагу апынулася цяжкім для ягонай кішэні, і, пад пагрозай арышту з боку ўнівэрсытэцкіх уладаў, ён пакінуў горад. Цэлы год ён лічыўся ў Новым сталічным унівэрсытэце Бэрліна, дзе абараніў дысэртацыю па філязофіі ў галіне палітычнай эканоміі. На гэтым ягоная ўнівэрсытэцкая адукацыя скончылася. Натуральна, Бісмарк адразу ж вырашыў пачаць кар’еру на дыпляматычным ніве, на што ўскладала вялікія надзеі ягоная маці. Але тагачасны міністар замежных справаў Прусіі адмовіў маладому Бісмарку, параіўшы «пашукаць месца ў якой-небудзь адміністрацыйнай установе ўнутры Нямеччыне, а не ў сфэры эўрапейскай дыпляматыі». Магчыма, што на такое рашэньне міністра паўплывалі чуткі аб бурным студэнцкім жыцьці Ота й аб ягонай прыхільнасьці да высьвятленьня адносінаў праз дуэль.
Праца |
Бісмарк у 1836 годзе
У выніку Бісмарк паехаў працаваць у Аахэн, які зусім нядаўна ўвайшоў у склад Прусіі на той час. У гэтым курортным горадзе яшчэ адчуваўся ўплыў Францыі, і Бісмарк, галоўным чынам, займаўся праблемамі, зьвязанымі з далучэньнем гэтай памежнай тэрыторыі да мытнага зьвязу, у якім дамінавала Прусія. Але праца, па словах самога Бісмарка, «была няцяжкай» і ў яго заставалася мноства часу на чытаньне й асалоду жыцьцём. У гэты пэрыяд ён ледзь не ажаніўся з дачкой ангельскага парафіяльнага сьвятара Ізабэле Ларэйн-Сьміт.
Упаўшы ў няласку ў Аахэне, Бісмарк быў вымушаны паступіць на вайсковую службу — вясной 1838 году ён запісаўся ў гвардзейскі батальён егераў. Аднак хвароба маці скараціла тэрмін ягонай службы: доўгія гады клопатаў аб дзецях і маёнтку падарвалі ейнае здароўе. Сьмерць маці паставіла кропку ў кіданьні Бісмарка ў пошуках справы — стала цалкам зразумела, што яму прыйдзецца займацца кіраваньнем сваімі памяранскімі маёнткамі.
Абгрунтаваўшыся ў Памяраніі, Ота фон Бісмарк пачаў задумвацца над спосабамі павелічэньня прыбытковасьці сваіх маёнткаў і неўзабаве заваяваў павагу сваіх суседзяў, як тэарэтычнымі ведамі, гэтак і практычнымі посьпехамі. Жыцьцё ў маёнтку моцна дысцыплінавала Бісмарка, асабліва калі параўноўваць яго з студэнцкімі гадамі. Ён паказаў сябе кемлівым і практычным землеўладальнікам. Але ўсё ж студэнцкія звычкі давалі аб сабе ведаць і неўзабаве навакольныя юнкеры празвалі яго «шалёным».
Бісмарк моцна зблізіўся са сваёй малодшай сястрой Мальвінай, якая скончыла навучаньне ў Бэрліне. Паміж братам і сястрой паўстала духоўная блізкасьць, выкліканая падабенствам у густах і сымпатыях. Бісмарк ніколі больш не пераставаў лічыць сябе вернікам у Бога й пасьлядоўнікам Мартына Лютэра. Кожную раніцу ён пачынаў з чытаньня ўрыўкаў зь Бібліі. Ота вырашыў заключыць заручыны з Яганай фон Путкамэр, чаго дамогся без асаблівых праблемаў.
Крыніцы |
- ^ абвгdata.bnf.fr: плятформа адкрытых зьвестак — 2011.<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a>
- ^ абвгEncyclopædia Britannica<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a>
- ^ абвгSNAC — 2010.<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q29861311"></a>
- ^ абвгNationalencyklopedin — 1999.<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538"></a>
- ^ абвгБерлінская акадэмія мастацтваў — 1993.<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q414110"></a>
- ^ абвгhttps://frankfurter-personenlexikon.de/node/1637 — 2014.<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q39845173"></a>
- ^ абвгЭнцыкляпэдыя Бракгаўза<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
- ^ абhttps://www.uni-goettingen.de/de/graf-otto-von-bismarck-1815-bis-1898/62594.html
- ^ абhttp://ub-goobi-pr2.ub.uni-greifswald.de/viewer/fullscreen/PPN559838239_NF_77/135
- ^ абвhttps://www.dhm.de/lemo/biografie/otto-bismarck
Вонкавыя спасылкі |
Ота фон Бісмарк — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Біяграфія Бісмарка
- Фундуш Ота фон Бісмарка
- Мысьлі й успаміны ў трох тамах
Выпуск аўдыё-перадачы «In Our Time» пры Бісмарка. BBС
Катэгорыі:
- Нарадзіліся 1 красавіка
- Нарадзіліся ў 1815 годзе
- Памерлі 30 ліпеня
- Памерлі ў 1898 годзе
- Кавалеры ордэна Чорнага арла
- Кавалеры ордэна Pour le Mérite
- Кавалеры Ордэна Залатога руна
- Кавалеры ордэна Жалезнага крыжа 1-й клясы
- Рыцары Вярхоўнага ордэну Хрыста
- Нямецкая імпэрыя
- Райхсканцлеры Нямеччыны
- Ганаровыя грамадзяне Бэрліну
- Мэмуарысты
(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"1.196","walltime":"2.528","ppvisitednodes":"value":2684,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":75616,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":15806,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":13,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":51,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":44617,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":30,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 2447.587 1 -total"," 95.38% 2334.396 1 Шаблён:Палітык"," 95.06% 2326.615 1 Шаблён:Картка"," 43.64% 1068.164 12 Шаблён:Вікізьвесткі"," 41.67% 1019.908 2 Шаблён:Вікізьвесткі/p569"," 6.13% 149.983 2 Шаблён:Вікізьвесткі/p570"," 2.28% 55.748 1 Шаблён:Крыніцы"," 1.14% 27.995 1 Шаблён:Канцлеры_Нямеччыны"," 0.99% 24.184 1 Шаблён:Навігацыйная_табліца2"," 0.71% 17.331 1 Шаблён:Commons"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.964","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":9453089,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1334","timestamp":"20191127165006","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u041eu0442u0430 u0444u043eu043d u0411u0456u0441u043cu0430u0440u043a","url":"https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%82%D0%B0_%D1%84%D0%BE%D0%BD_%D0%91%D1%96%D1%81%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BA","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q8442","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q8442","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2010-11-10T19:32:22Z","dateModified":"2019-08-13T09:56:19Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/10/Bundesarchiv_Bild_146-2005-0057%2C_Otto_von_Bismarck.jpg"(RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":193,"wgHostname":"mw1268"););
