ურბნისი (ქარელის მუნიციპალიტეტი) სექციების სია დემოგრაფია | ისტორია | იხილეთ აგრეთვე | სქოლიო | ლიტერატურა | სანავიგაციო მენიუ42°00′45″ ჩ. გ. 43°58′51″ ა. გ. / 42.01250° ჩ. გ. 43.98083° ა. გ. / 42.01250; 43.98083მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014რ
ქარელის მუნიციპალიტეტის სოფლები
სოფელიქარელის მუნიციპალიტეტშიმდინარემტკვრისთემისმეტრიქარელიდანკილომეტრიVVI საუკუნეებისურბნისის სიონიანტიკურიქვაცხელებიხიზანაანთ გორაქალაქისIV საუკუნისთვისშიდა ქართლისანტიკურ ხანაშიარქეოლოგიურიტაძარიებრაელთაბაგინიწმინდა ნინოსმცხეთაშიIV საუკუნიდანეკლესიასოფლის მეურნეობისIVVII საუკუნეებისVVI საუკუნეებისIVVIII საუკუნეშიურბნისის ბაზილიკაVIII საუკუნისმურვან ყრუმვლასი ურბნელი16231710ნიკოლოზ ხერხეულიძე
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შექმენით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ურბნისი (ქარელის მუნიციპალიტეტი)
Jump to navigation
Jump to search
| სოფელი | |||
|---|---|---|---|
ურბნისი | |||
 ურბნისის მონასტერი | |||
| ქვეყანა |  საქართველო | ||
| მხარე | შიდა ქართლიშიდა ქართლის მხარე | ||
| მუნიციპალიტეტი | ქარელის მუნიციპალიტეტი | ||
| კოორდინატები | 42°00′45″ ჩ. გ. 43°58′51″ ა. გ. / 42.01250° ჩ. გ. 43.98083° ა. გ. / 42.01250; 43.98083 | ||
| ცენტრის სიმაღლე | 640 მ | ||
| მოსახლეობა | 1 109[1] კაცი (2014) | ||
| ეროვნული შემადგენლობა | ქართველები (97%)[2] | ||
| ოფიციალური საიტი | http://www.urbnis-ruisi.ge: | ||
| |||
ურბნისი ვიკისაწყობში | |||
ურბნისი (ურიათ უბანისი) — სოფელი ქარელის მუნიციპალიტეტში, მდებარეობს მდინარე მტკვრის მარცხენა ნაპირზე. თემის ცენტრი. ზღვის დონიდან 640 მეტრი, ქარელიდან 10 კილომეტრი. სოფელში დგას V-VI საუკუნეების სამნავიანი ბაზილიკა ურბნისის სიონი.
სექციების სია
1 დემოგრაფია
2 ისტორია
3 იხილეთ აგრეთვე
4 სქოლიო
5 ლიტერატურა
დემოგრაფია |
2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 1 109 ადამიანი.
| აღწერის წელი | მოსახლეობა | კაცი | ქალი |
|---|---|---|---|
| 2002[2] | 1 334 | 668 | 666 |
| 2014[1] |  1 109 | 537 | 572 |
ისტორია |
სოფელი გაშენებულია ანტიკური და ადრინდელი შუა საუკუნეების ურბნისის ნაქალაქარის ტერიტორიაზე. ურბნისის მიდამოების ათვისება ადამიანმა ძვ.წ. III ათასწლეულიდან დაიწყო. ამ დროის ძეგლებიდან არქეოლოგიურად შესწავლილია ქვაცხელები, რომელიც მდებარეობს ნაქალაქარიდან აღმოსავლეთით 2 კილომეტრზე და ხიზანაანთ გორა — უშუალოდ ნაქალაქარზე.
დიდი დასახლების კვალი შეიმჩნევა ძვ.წ. II-I ათასწლეულის მიჯნაზეც. ძვ. წ. I ათასწლეულის შუა ხანიდან სავარაუდოა სამოსახლოთა გაერთიანება და მჭიდრო დასახლების აღმოცენება ხიზანაანთ გორის ირგვლივ, რაც შეიძლება ძველი ქალაქის პირველსახედ მივიჩნიოთ.
ხიდი მდინარე მტკვარზე ურბნისში
ქართულ წერილობით წყაროებში. ძვ წ. IV საუკუნისთვის ურბნისი ქალაქად მოიხსენიება. ამ დროიდან ის შიდა ქართლის სხვა ქალაქურ დასახლებებთან ერთად აქ გამავალი სავაჭრო გზის მეშვეობით მჭიდროდ ყოფილა დაკავშირებული გარე სამყაროსთან. დაახლოებით ძვ.წ. III საუკუნეში ქალაქი უცხოელ დამპყრობლებს გაუნადგურებიათ. ნაქალაქარზე აღმოჩენილია ნახანძრალისა და ნაცრის სქელი ფენა, სადაც გადამწვარ ნასახლარებში სხვა ნივთებთან ერთად სატყორცნი მრგვალი ქვებიცაა აღმოჩენილი. ახალი წელთაღრიცხვის პირველივე საუკუნეებიდან ურბნისში საქალაქო მეურნეობის დიდი აღმავლობა შეინიშნება. ამ პერიოდის არქეოლოგიური მასალა უფრო მრავალფეროვანია, განსაკუთრებით გამოირჩევა ქალაქის სამაროვანზე აღმოჩენილი მასალა. ფერადი ქვებით შემკული დიდი რაოდენობის საბეჭდავები, ძვირფასი ლითონის ნაწარმი, მინის ჭურჭელი, მონეტები და სხვ. მიგვანიშნებს ქალაქის მცხოვრებთა კულტურულ დონესა და და მეურნეობის ისეთ სახეებზე, რომლებიც ქალაქებისათვის იყო დამახასიათებელი.
ანტიკურ ხანაში ურბნისი აქტიურ ცხოვრებას ეწეოდა. მნიშვნელოვან სატრანსპორტო გზაზე მდებარეობამ ხელი შეუწყო მის სწრაფ ზრდა-დაწინაურებას. გაცხოველებულ ვაჭრობაზე მიუთითებს მრავალი უცხო წარმოების საქონელი და მონეტები, რომლებიც არქეოლოგიური გათხრების დროს აღმოაჩინეს. ამ დროის ქალაქში, რომელიც უბნებად ყოფილა დასახლებული, მოქმედებდა „ცეცხლთა, ქვათა და ძელთა“ თაყვანისმცემელთა წარმართული ტაძარი, რომელსაც დიდი მრევლი ჰყავდა. ქალაქთი ყოფილა ებრაელთა სამლოცველო (ბაგინი), აბანო და სხვა მნითვნელოვანი არქიტექტურული ნაგებობანი. ქალაქი შემოზღუდული იყო მტკიცე გალავნით. მისი წყლის მომარაგებისათვის გაყვანილი იყო კერამიკული წყალსადენი.
ქართულ წერილობით წყაროებში ურბნისი დაკავშირებულია ქართველთა განმანათლებლის წმინდა ნინოს სახელთან. ქართლში მოსული ნინო ურბნისში ერთ თვეს გაჩერებულა, მერე კი სალოცავად მიმავალ ურბნელებს გაჰყოლია მცხეთაში. IV საუკუნიდან, ქრისტიანობის გავრცელების შემდეგ, ურბნისის ცხოვრებაში ძირფესვიანი გარდატეხა მოხდა. წარმართული ტაძრის ადგილზე აშენდა ქრისტიანული ეკლესია, ბზარი გაუჩნდა საქალაქო მეურნეობას, დაქვეითდა ვაჭრობა. სამაგიეროდ განვითარდა სოფლის მეურნეობის დარგები, ამის გამოა, რომ IV-VII საუკუნეების ფენებში მრავლად არის ნაპოვნი სასოფლო-სამეურნეო ნაგებობები და ნივთები (მრავალი ქვევრი, რამდენიმე მარანი, ბეღელი, სადაც დიდი რაოდენობით იყო ხორბალი და სხვ.)
მრგლოვანი წარწერა
მრგლოვანი და მხედრული წარწერები
სოციალ-ეკონომიკური და იდეოლოგიური ცვლილებები დაეტყო დაკრძალვისა და ნივთიერი კულტურის წარმოების წესს. გაიმარჯავა ქრისტიანულმა რიტუალმა. მიცვალებულებს კრძალავდენენ ქრისტიანული წესით (გულაღმა, გაშოტილად). თანდათან გაქრა ნივთების ჩატანების ტრადიცია და VI საუკუნიდან გვაქვს სრულიად უინვენტარო სამარხები. დაქვეითდა კერამიკული ნაწარმის ხარისხი. V-VI საუკუნეების მიჯნაზე ურბნისმა კიდევ ერთი ნგრევა-აწიოკება განიცადა. გათხრების დროს აღმოჩნდა დანგრეული შენობები, დალეწილი ჭურჭელი დაგადაბუგული კარ-მიდამოები. მიუხედავად იმ დიდი ცვლილებებისა, რომელიც ურბნისის ცხოვრებაში ჩანს, IV-VIII საუკუნეში ქალაქის ეკონომიური და კულტურული დონე კვლავ მაღალი იყო. დამადასტურებელია ურბნისის ბაზილიკა, რომელშიც შემონახულია V საუკუნის ქართული წარწერა. გათხრებით დადასტურდა კიდევ 2 ამავდროული დაქარაგმებული მოკლე წარწერა ერთი დოქზე და ერთიც დოქის პირზე (სე, ქჭე). VI-VII სს. მიჯნაზე ქალაქი შემოზღუდეს განიერი ალიზის გალავნით, რომელშიც ყოველ 50 მეტრში კოშკი იყო ჩაშენებული. ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო სამხრეთ-დასავლეთის კუთხის კოშკი, რომლის გეგმაში 6 ოთახი გაირჩევა. მათი განლაგება გარკვევით გააზრებულია. შუა ღერძზე მცირე ტალანი და გრძელი დარბაზია, სხვა ოთახები სიმეტრიულადაა განლაგებული. გადახურვა ბრტყელი იყო. ბანს საბრძოლო ფუნქცია ჰქონდა. ასეთ თავდაცვით ნაგებობებს საკმაოდ ძლიერი და მრავალრიცხოვანი გარნიზონი დასჭირდებოდა.
წერილობითი ცნობებით, VIII საუკუნის 30-იან წწ. ურბნისი არაბმა სარდალმა მურვან ყრუმ გაანადგურა. ეს ცნობა დადასტურდა არქეოლოგიური გათხრების დროს. არაბთა სისასტიკეზე მიუთითებს დანგრეული სახლები, გადაბუგული გალავან-კოშკები, დალეწილი ჭურჭელი და სხვა. ამ დროს ურბნისმა, როგორც ქალაქმა, შეწყვიტა არსებობა და შემდეგ იგი ქართლის რიგით სოფლად იქცა. ასევე მოაღწია ჩვენამდე.
ურბნისი ძველი ქართული კულტურის კერა იყო. აქ მოღვაწეობდნენ მწიგნობრები და პოეტები ვლასი ურბნელი (XVI ს.), ევდემოენ რატიშვილი გნოლისთავის ძე (1623-1710 წწ.), ნიკოლოზ ხერხეულიძე (XVIII ს.) და სხვა. ჩვენამდე მოღწეულ ხელნაწერთაგან უმნიშვნელოვანესია ურბნისის სახარება (X ს. გადამწერი იოანელი ტატანელი).
იხილეთ აგრეთვე |
- თადეოზ სტეფანწმინდელი
სქოლიო |
- ↑ 1.01.1მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). წაკითხვის თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.
- ↑ 2.02.1საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II
ლიტერატურა |
ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, გვ. 171, თბ., 1986 წელი.
| |||||||||||||
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- ქარელის მუნიციპალიტეტის სოფლები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.528","walltime":"0.702","ppvisitednodes":"value":8529,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":154237,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":86989,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":33,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":8,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1592,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":1,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 589.026 1 -total"," 83.54% 492.043 1 თარგი:ინფოდაფა_დასახლება"," 79.88% 470.497 1 თარგი:ინფოდაფა"," 34.46% 202.981 167 თარგი:ინფოდაფა/რიგი"," 20.73% 122.109 28 თარგი:Wikidata"," 18.53% 109.169 1 თარგი:Wikidata/p18"," 16.70% 98.348 1 თარგი:გამოსახულების_ფორმატირება"," 14.88% 87.621 1 თარგი:Str_right"," 13.94% 82.120 1 თარგი:Str_sub_long"," 13.29% 78.292 2 თარგი:Wikidata-coords"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.112","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2258010,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1328","timestamp":"20190424083533","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":153,"wgHostname":"mw1330"););
