ერაყი სექციების სია სახელწოდება | ისტორია | გეოგრაფია | სახელმწიფო | დემოგრაფია | ადმინისტრაციული დაყოფა | ეკონომიკა | მემკვიდრეობა | სქოლიო | სანავიგაციო მენიუ33°20′ ჩ. გ. 44°26′ ა. გ. / 33.333° ჩ. გ. 44.433° ა. გ. / 33.333; 44.433IraqKurdistan Regional GovernmentDeclaration of Principles for a Long-Term Relationship of Cooperation and Friendship Between the Republic of Iraq and the United States of Americaრრრ
ბაჰრეინიკვიპროსიეგვიპტეირანიერაყიისრაელიიორდანიაქურთისტანიქუვეითილიბანიომანიპალესტინაკატარისაუდის არაბეთისირიათურქეთიარაბთა გაერთიანებული საამიროებიიემენიანბარიბაბილიბასრაბაღდადიდაჰუკიდიიალადი-ქარიერბილივასიტიკირკუკიმაისანიმუთანანაინავანაჯაფისალაჰ-ედ-დინისულეიმანიაქადისიაქარბალა
გასაახლებელი ინფოდაფაერაყიახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებიაზიის ქვეყნებიარაბულენოვანი ქვეყნებიგაეროს წევრი სახელმწიფოები
არარაბ.ქურთ.სირ.დასავლეთი აზიაშიზაგროსის მთებისჩრდილო-დასავლეთისსირიის უდაბნოსაღმოსავლეთარაბეთის უდაბნოსჩრდილოეთს19211958ჰაშიმიტების19681974ქურთისტანის19801988ირანთან1990ქუვეითის19881991გაერომაშშბრიტანეთის2003სადამ ჰუსეინის20056 აპრილსევფრატისატიგროსისთურქეთიირანიქუვეითისაუდის არაბეთიიორდანიასირიაპროვინციადქურთ.შუმერისაქადისბაბილონისაასურეთისავღანეთიაზერბაიჯანიბაჰრეინიბანგლადეშიბჰუტანიბრუნეიკვიპროსიეგვიპტეერაყივიეტნამითურქეთითურქმენეთიინდოეთიინდონეზიაირანიისრაელიიაპონიაიემენიიორდანიაკამბოჯაკატარილაოსილიბანიმალაიზიამალდივის კუნძულებიმონღოლეთიმიანმარინეპალიომანიპაკისტანიპალესტინარუსეთისაქართველოსინგაპურისირიასომხეთიტაივანიტაილანდიტაჯიკეთიუზბეკეთიფილიპინებიქუვეითიყაზახეთიყირგიზეთიდამოკიდებული ტერიტორიაარცნობილი ქვეყნების სია
(function()var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node)node.outerHTML="u003Cdiv class="mw-dismissable-notice"u003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-close"u003E[u003Ca tabindex="0" role="button"u003Eდამალვაu003C/au003E]u003C/divu003Eu003Cdiv class="mw-dismissable-notice-body"u003Eu003Cdiv id="localNotice" lang="ka" dir="ltr"u003Eu003Cdiv class="layout plainlinks" align="center"u003Eდაუკავშირდით ქართულ ვიკიპედიას u003Ca href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia" rel="nofollow"u003Eu003Cimg alt="Facebook icon.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/14px-Facebook_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/21px-Facebook_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Facebook_icon.svg/28px-Facebook_icon.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="256" /u003Eu003C/au003E u003Cbu003Eu003Ca rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/georgianwikipedia"u003EFacebooku003C/au003Eu003C/bu003E-ის ოფიციალურ გვერდზე!nu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid blue; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eu003Cimg alt="CEE Spring CEE.xcf" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/100px-CEE_Spring_CEE.xcf.png" decoding="async" width="100" height="65" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/150px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/CEE_Spring_CEE.xcf/200px-CEE_Spring_CEE.xcf.png 2x" data-file-width="548" data-file-height="356" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019"u003Eვიკიგაზაფხული 2019u003C/au003E დაიწყო! ჩაერთეთ ვიკიმარათონში და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Eu003Cbr /u003E(კონკურსში მონაწილეობამდე გაეცანით მის u003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:Wikimedia_CEE_Spring_2019/%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვიკიპედია:Wikimedia CEE Spring 2019/წესები"u003Eu003Cbu003Eწესებსu003C/bu003Eu003C/au003E)nu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003Cpu003Eu003Cbr /u003Enu003C/pu003Enu003Ctable class="messagebox standard-talk" style="font-size:100%; text-align:center; border:3px solid red; background-color:white;"u003Enu003Ctbodyu003Eu003Ctru003Enu003Ctdu003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eu003Cimg alt="UG-GE Wikipedia contest CBP.png" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/200px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png" decoding="async" width="200" height="81" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/300px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png/400px-UG-GE_Wikipedia_contest_CBP.png 2x" data-file-width="1270" data-file-height="512" /u003Eu003C/au003Enu003C/tdu003Enu003Ctd width="100%"u003Eu003Cbigu003Eu003Cbigu003E u003Cbu003E1 აპრილიდან - 31 მაისის ჩათვლით ჩაერთეთ u003Cbr /u003Eu003Ca href="/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%90:%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A3%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%A7%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98_2019" title="ვიკიპედია:საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსი 2019"u003Eსაბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა კონკურსშიu003C/au003E!u003Cbr /u003E შემქნით სტატიები და მოიგეთ პრიზებიu003C/bu003Eu003C/bigu003Eu003C/bigu003Enu003C/tdu003Eu003C/tru003Eu003C/tbodyu003Eu003C/tableu003Enu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003Eu003C/divu003E";());
ერაყი
Jump to navigation
Jump to search
ერაყის რესპუბლიკა არაბ. جمهورية العراق ქურთ. كؤماری عێراق სირ. ܩܘܿܛܢܵܝܘܼܬܐܵ ܕܥܝܪܐܩ ერაყი | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||
დევიზი: الله أكبر | ||||||
ჰიმნი: Mawtini | ||||||
 | ||||||
დედაქალაქი (და უდიდესი ქალაქი) | ბაღდადი 33°20′ ჩ. გ. 44°26′ ა. გ. / 33.333° ჩ. გ. 44.433° ა. გ. / 33.333; 44.433 | |||||
| ოფიციალური ენა | არაბული, ქურთული | |||||
| მთავრობა | საპარლამენტო რესპუბლიკა | |||||
| - | პრეზიდენტი | ჯალალ თალაბანი | ||||
| - | პრ.-მინისტრი | ნური ალ მალიკი | ||||
| ფართობი | ||||||
| - | სულ | 438 317 კმ2 (157-ე) | ||||
| - | წყალი (%) | 1.1 | ||||
| მოსახლეობა | ||||||
| - | 2009 შეფასებით | 31 234 000[1] (39-ე) | ||||
| - | სიმჭიდროვე | 71,5 კაცი/კმ2 (125-ე) | ||||
მშპ (მუპ) | 2009 შეფასებით | |||||
| - | სულ | $111.5 მილიარდი [1] (61-ე) | ||||
| - | ერთ მოსახლეზე | $3,570[1] (130-ე) | ||||
| ვალუტა | ერაყული დინარი ( IQD) | |||||
| დროის სარტყელი | UTC+03:00 | |||||
| - | ზაფხულის (DST) | UTC+03:00 (UTC) | ||||
| ქვეყნის კოდი | IRQ | |||||
| Internet TLD | .iq | |||||
| სატელეფონო კოდი | 964 | |||||
ერაყი, (არ:العراق); ოფიციალურად ერაყის რესპუბლიკა (არაბ. جمهورية العراق, ქურთ. كؤماری عێراق, სირ. ܩܘܿܛܢܵܝܘܼܬܐܵ ܕܥܝܪܐܩ)[2] ქვეყანა დასავლეთი აზიაში, მოიცავს ზაგროსის მთების ჩრდილო-დასავლეთის უმეტეს ნაწილს, სირიის უდაბნოს აღმოსავლეთ ნაწილს და არაბეთის უდაბნოს ჩრდილოეთს.[3]
სექციების სია
1 სახელწოდება
2 ისტორია
3 გეოგრაფია
4 სახელმწიფო
5 დემოგრაფია
6 ადმინისტრაციული დაყოფა
7 ეკონომიკა
8 მემკვიდრეობა
9 სქოლიო
სახელწოდება |
ოფიციალური - ერაყის რესპუბლიკა.
ეროვნული: العراق, Al Jumhuriyah al Iraqiyah.
ეტიმოლოგია: სახელი მომდინარეობს ძველი სემიტური ურუქისაგან. ასე ერქვა შუმერულ-აქადურ ქალაქს, რომლის მნიშვნელობაა „მდინარეთა შუა“. მისი ძველი სახელია მესოპოტამია, რაც ბერძნულად ასევე “შუამდინარეთს” ნიშნავს.
ისტორია |
ხამურაბის კანონთა კრებულის სტელას ფრაგმენტი
ერაყმა 1921 წელს გამოაცხადა დამოუკიდებლობა. 1958 წლამდე ქვეყანას მართავდა ჰაშიმიტების დინასტია (ფაისალ I და ფაისალ II ). მონარქიის დამხობის შემდეგ ერაყში რესპუბლიკური მმართველობა დამყარდა. 1968 წელს ხელისუფლების სათავეში მოვიდა პარტია ბაასი, რომელმაც “ანტიიმპერიალისტური კურსი” აიღო და დაიწყო რეფორმების გატარება. 1974 წელს ქვეყნის ჩრდილოეთში გამოცხადდა ქურთისტანის ავტონომია. 1980-1988 წლებში ერაყი მონაწილეობდა ფართომასშტაბიან ომში ირანთან, ხოლო 1990 წელს იგი შეიჭრა მეზობელი ქუვეითის ტერიტორიაზე და მოახდინა მისი ანექსია. მხოლოდ საერთაშორისო კოალიციური ძალების აქტიური მონაწილეობით მოხერხდა აგრესიის შედეგების ლიკვიდაცია. დადგენილია, რომ ირანთან ომში ერაყმა ქიმიური იარაღი გამოიყენა, ხოლო 1988 წელს - ქვეყნის შიგნითა, ქურთების წინააღმდეგ. ამ ომების გამო, 1991 წელს გაერომ ერაყის მიმართ საერთაშორისო სანქციები დააწესა, რამაც გამანადგურებელი ეფექტი მოახდინა ქვეყნის ეკონომიკასა და მოსახლეობაზე. ერაყის ჩრდილოეთსა და სამხრეთში - შეიქმნა დახურული ზონები, სადაც პატრულირებდა აშშ-სა და ბრიტანეთის ავიაცია. ჩრდილოეთის დახურულ ზონაში ქურთებმა ავტონომიური რეგიონი შექმნეს. უკანასკნელ წლებში გაერო ცდილობდა დაეყოლიებინა ერაყის მმართველი რეჟიმი მასობრივი განადგურების იარაღის განადგურებაზე, მაგრამ უშედეგოდ. 2003 წლის მარტში აშშ-ს და დასავლური კოალიციის სამხედრო ინტერვენციის შედეგად სადამ ჰუსეინის რეჟიმი ჩამოშორებულ იქნა ხელისუფლებისაგან. ორი წლის განმავლობაში ქვეყანას მართავდა საოკუპაციო დროებითი ადმინისტრაცია, რომელმაც მოამზადა ერაყის სამოქალაქო ძალებისათვის ხელისუფლების გადაცემის წინაპირობები. 2005 წლის 6 აპრილს ჩატარდა ერაყის ისტორიაში პირველი დემოკრატიული არჩევნები. ქვეყნის პრეზიდენტად არჩეულ იქნა ჯალალ თალაბანი, ქურთი აჯანყებულების ყოფილი ლიდერი.
გეოგრაფია |
ქვეყანა მდებარეობს სამხრეთ-დასავლეთ აზიაში, ევფრატისა და ტიგროსის შუამდინარეთში. მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია: თურქეთი, ირანი, ქუვეითი, საუდის არაბეთი, იორდანია, სირია. ფართობი შეადგენს 435 072 კვ. კმ-ს.
სახელმწიფო |
სახელმწიფო სისტემა - 2003-05 წლებში გარდამავალი მმართველობის ქვეშ მყოფი რესპუბლიკა იყო.
სახელმწიფოს მეთაური - პრეზიდენტი.
მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი.
ადმინისტრაციული დაყოფა - 18 ოლქი (muhafazat).
დემოგრაფია |
მთავარი სტატია : ერაყის დემოგრაფია.
მოსახლეობა - 36,004 ათასი (2014), მათ შორის - არაბები 75-80 %, ქურთები 15-20 %, ეროვნული უმცირესობებია თურქულენოვანი ხალხები, ასურელები და სხვები.
სახელმწიფო ენა - არაბული; ქურთული (ქურთისტანში). გავრცელებულია ენებია ასურული.
რელიგია - ისლამი.
დედაქალაქი - ბაღდადი (9,500 ათასი).
ქალაქები - ბასრა (2,300), ერბილი (2,000), სულეიმანია (1,600), მოსული (1,000), კირკუკი (1,000).
ადმინისტრაციული დაყოფა |
ერაყი დაყოფილია 18 პროვინციად, (არაბულად: მუჰაფაზათი, ქურთ. پاریزگه - ფარიშა). პროვინციები დაყოფილია ოლქებად (ქადაში). ერაყის ქურთისტანი არის განსაკუთრებულ სტატუსის მქონე რეგიონი, რომელსაც აქვს თავისი მმართველობა და მილიცია.
- 1-ბაღდადი
- 2-სალაჰ-ედ-დინი
- 3-დიიალა
- 4-ვასიტი
- 5-მაისანი
- 6-ბასრა
- 7-დი-ქარი
- 8-მუთანა
- 9-ქადისია
- 10-ბაბილი
- 11-ქარბალა
- 12-ნაჯაფი
- 13-ანბარი
- 14-ნაინავა
- 15-დაჰუკი
- 16-ერბილი
- 17-კირკუკი
- 18-სულეიმანია
ეკონომიკა |
ნავთობმა ქვეყანას კეთილდღეობა მოუტანა. 1972 წელს ერაყის სანავთობო კომპანია ნაციონალიზებულ იქნა. 1979 წელს ნავთობი ქვეყნის სავალუტო შემოსავლების 95 %-ს იძლეოდა.
რესურსები - ნავთობი, ბუნებრივი აირი, ფოსფატები, გოგირდი.
ექსპორტი - ნავთობი, შალეული, ფინიკი.
ვალუტა - ერაყის დინარი (IQD).
მემკვიდრეობა |
ბაღდადი – ერაყის ეროვნული: და სამხედრო მუზეუმები, აბასიდების სასახლე (XII ს.), უნივერსისტეტის შენობა (XIII ს.), მეჩეთი მირჯა (XVI ს.), ოქროს მეჩეთი (XV ს.);
სამარა - მინარეთი და დიდი მეჩეთი (IX ს.);- ქალაქების ბაბილონისა და ნინევიის ნაშთები;
- პართიული ქალაქი ჰათრა.
მესოპოტამიას უკავშირდება არაბთა სახალიფოსა და უძველესი ცივილიზაციების - შუმერის, აქადის, ბაბილონისა და ასურეთის სახელები.
სქოლიო |
- ↑ 1.01.11.2Iraq. International Monetary Fund. წაკითხვის თარიღი: 2010-04-21.
↑ Kurdistan Regional Government. KRG. წაკითხვის თარიღი: 2009-03-23.
↑ Declaration of Principles for a Long-Term Relationship of Cooperation and Friendship Between the Republic of Iraq and the United States of America.
| |||||
| |||||||
| |||||||
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.log.warn("Gadget "ReferenceTooltips" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98:Gadgetsu003E."););
კატეგორია:
- გასაახლებელი ინფოდაფა
- ერაყი
- ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნები
- აზიის ქვეყნები
- არაბულენოვანი ქვეყნები
- გაეროს წევრი სახელმწიფოები
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.220","walltime":"0.308","ppvisitednodes":"value":2809,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":96723,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":29312,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":10,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":9,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":2040,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 217.175 1 -total"," 42.02% 91.253 1 თარგი:ინფოდაფა_ქვეყანა"," 28.38% 61.625 3 თარგი:ნავდაფა"," 21.86% 47.482 1 თარგი:აზიის_ქვეყნები"," 17.58% 38.175 1 თარგი:სქოლიო"," 8.43% 18.301 1 თარგი:ერაყის_მუჰაფაზები"," 7.89% 17.133 1 თარგი:Br_separated_entries"," 6.59% 14.312 3 თარგი:Cite_web"," 5.98% 12.978 1 თარგი:Coord"," 5.36% 11.646 1 თარგი:ფერი"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.007","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":787324,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1319","timestamp":"20190409143936","ttl":2592000,"transientcontent":false);mw.config.set("wgBackendResponseTime":126,"wgHostname":"mw1263"););
